apudhài , vrb: apudhare Definitzione
su si che artzare a su pudhàrgiu, a s’acorru de is pudhas, artzare a pitzu de calecuna cosa che is pudhas; andhare a in artu; su si crèdere meda, bogare atza che pudhu in mesu de pudhas
Sinònimos e contràrios
apiculai,
apodhilare,
apudhalzare
/
ampiai,
alciare
/
alleporedhare,
alleporizare,
apudhichinare,
incaboniscai,
ingrigliare
Frases
ma càstia cussu caboni chi si est apudhau asuba de sa carrada! ◊ custa pudha fiat apudhada asuba de unu muntoni de òru…
2.
sa nébida a mengianu de su Frumindosa si ndi apudhat a bidha
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se percher,
ragaillardir,
remplir d'orgueil
Ingresu
to perch,
to make proud,
to make cocky
Ispagnolu
posarse los pájaros,
engallarse
Italianu
appollaiarsi,
ringalluzzire,
insuperbire
Tedescu
sich niederkauen,
eitel werden,
stolz werden.
apudhalzàre , vrb: apudharjare,
apudharzare Definitzione
artzare a su pudhàrgiu, istare in s’acorru de is pudhas
Sinònimos e contràrios
apodhilare,
apudhai,
apudhionare
2.
bi at unu paone apudharzadu subra de una conchita
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se percher
Ingresu
to perch
Ispagnolu
posarse los pájaros
Italianu
appollaiarsi
Tedescu
sich auf die Stange setzen.
béltiga , nf: béltighe,
bértica,
bértiche,
bértiga,
vértica Definitzione
bastone o fuste longu meda e de paga grussària, fintzes postu a màniga de s'óbiga po piscare; fuste po apicare cosa / bertighitas de biscu = fustigus po cassai pillonis; mazare landhe, olia, nughe a bértiga = iscúdiri làndiri, olia, nuxi a pértia, a mazadorza
Sinònimos e contràrios
magiadorza
/
pértia
Maneras de nàrrere
csn:
batire in bértiche = cumbínchere, batire a concruos; bènnere in bértiches = bènnere aprove, acanta de andai bèni a fai calicuna cosa
2.
pro fàghere sa bérgula bi cheret batidu una paja de bértigas ◊ a cólumu sos órrios, anzones in sa féstina, béltigas de panedhas e saltitza
3.
dali oje, dali cras, che l'as batiu in bértiche a maridu tuo! ◊ mi tia chèrrere atzapare a bíere sas maneras chi at a imbentare pro nos torrare in bértiche
Ètimu
ltn.
pertica
Tradutziones
Frantzesu
perche
Ingresu
perch
Ispagnolu
pértiga
Italianu
pèrtica
Tedescu
Stange.
pértia , nf: pértiga Definitzione
nae o cambu de linna noàdile, deretu, longu; canna de bide; su cambighedhu fine de pònnere a iferta, innestandho; bacheta / min. pertiedha, pertighita
Sinònimos e contràrios
béltiga,
fuste,
scrichiola,
tràica
Maneras de nàrrere
csn:
pértia príngia = chi bogat frutu, de frutu, sa prus in punta de sas duas de una puda; pértia furada, pértia ciurpa = casidhada, a latzu de cani, canna de bide interrada a betare raighinas chentza ndhe la segare dae su fundhu, prantada a fundhu betadu; pértia imbrabia = chi at bogadu brabas, raighinas subra subra; pértia de istrúmbulu = su bàculu de su foete; pértia ispinada = puntorzu; pàrriri pilloni in punt'e pértia = che puzone in nae, che sétidu in punta de ispidu, sempre apunta a tucare, nadu fintzas de pessone chi no tenet frimmesa, sempre prontu a cambiare idea; andai che pudha in pértia = a trevessu, a ziru; pigai a ccn. a pertiedha = a frunza in culu, a trubbu, de malu betu, cumandhèndhelu sempre; andai in pértias de fogu = andai in corrias de fogu; iscudi de pértia = a frunza, a fuste
Frases
bella madixedha cun sa coa alleputzia, ti poniast in is pértias de sermentu e de suncuna ti fuiast
2.
dus chi bendiant furconis e pértias de istrúmbulu fiant andendi de Serrenti a Muristeni
3.
s'innestu de su sarmentu bogat frutu, si est fatu a pértia príngia ◊ in bíngia dhoi ammancat calincunu fundu: tocat a dhu torrai a ponni a pértia furada ◊ sa pértia sarda si circat s'àcua e calat a fundu
4.
fut una maista inchietosa e is corpus de pértia no beniant disigiaus
5.
cussa piciochedha est che pilloni in pértia, no parat in nisciunu logu ◊ su pilloni in punt'e pértia in su Partiu no serbit! ◊ mascus e féminas seus ogualis: isperaus chi assumancus is fillas no si fàciant pigai a pertiedha! ◊ chi dhu cassu dh'istampu is nàdias a pértia ispinada!
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
ltn.
pertica
Tradutziones
Frantzesu
perche,
sarment
Ingresu
perch,
vine-shoot
Ispagnolu
vara,
pértiga,
sarmiento
Italianu
pèrtica,
tràlcio
Tedescu
Stange,
Rebling.
sarràgna , nf, nm: sarrània,
sciarrani,
serrani,
serrània,
serranu Definitzione
genia de pischighedhu de mare: un'arratza de vaca
Sinònimos e contràrios
bollàrgiu
Frases
ammisturu prupu, sépia cun pagellu, una sarragna, unu sàlixi, calamaris… una bella cassola!
Terminologia iscientìfica
psc, serranus cabrilla
Ètimu
ctl., itl.
serrà, sirrania
Tradutziones
Frantzesu
serran
Ingresu
sae perch
Ispagnolu
cabrilla
Italianu
sciarrano comune
Tedescu
gemeiner Sägebarsch.