cípu , nm: tipu 1,
tzipu Definitzione
su pei de linna inue est postu s'incúdine; orrugu grae de linna chi poniant a peis a is presoneris / c. de sabbateri = ue su catolaju ponet sa sola pro la corpedhare
Sinònimos e contràrios
incipu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
bûche
Ingresu
stub
Ispagnolu
tuero,
cepa
Italianu
céppo
Tedescu
Amboßklotz.
fundàbi , nm: fundali,
fundhale,
funnale Definitzione
su tretu de fundhu (mescamente su tretu prus bàsciu in su truncu de matas mannas, fintzes de domos), su tretu prus atesu (fintzes de unu possessu, su tretu a s'àtera bandha de s'intrada), sa parte prus in fundhu de su mare, de unu muru, in terra, e su fossu puru; logu chi faet a badhe, bàsciu e in paris che a sa cea, ma prus úmidu, peale de monte; sa síngia o erriga chi si paret tra terra e aera, atesu (si narat prus che àteru pl.); in sa carena, su tretu de is nàdigas; su fundhurúgiu, mescamente su chi faent unas cantu cosas postas in istrégiu; logu de matas (fundhos)
Sinònimos e contràrios
fundhache,
fundhera,
fundhu
/
imbasamentu
/
badhe
/
feche
/
padente
/
ttrs. fundari
Maneras de nàrrere
csn:
fundali de àcua = poju, paule de abba, garropu, fundagu; fundhale de àrbure = su chi abbarrat in terra, paris cun sas raighinas, de un'àrbure pustis segada; su fundhale de s'ulicra = su fossighedhu suta de s'origra; su fundali de sa massa (laore) = su trigu de fundhu, in terra, in s'arzola
Frases
tue depes èssere issiu dae su fundhale de s'iferru, ghetadommos! ◊ sos fundhales de su mare sunt fungudos cantu prus si andhat a mesu ◊ ant fatu is fundhales de sa domo a picu e a pala ◊ eus bíviu in cussu frius de su fundabi de sa funtana ◊ pigai s'ànima sua e ghetaincedha a fundali!
2.
est in su fundali pascendi is brebeis
3.
sos fundhales sunt rujos ◊ a iscurigadroxu su fundali no s'iscerat prus ◊ s'ispacat s'aera che melagranada, fundhales biaitos s'iscavacant ◊ su funnale cara a Tíana est inniedhigannosi
4.
non papat pisci po no s'isfundi su fundali ◊ custas mudandas parint piticatzas po su fundali tuu
5.
chin s'ape issos cherent isfrutare sos frores de su fundhale pro buscare leu e chera, papa e mele
Terminologia iscientìfica
slg, crn
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
vallée,
horizon,
souche
Ingresu
valley,
horizon,
stump
Ispagnolu
valle,
horizonte,
cepa
Italianu
vallata,
orizzónte,
céppo
Tedescu
Talebene,
Horizont.
gríglios , nm pl: grillos,
grillus Definitzione
genia de trobea o cadena chi poniant a is manos o a is peis e pesu chi poniant a is presoneris
Sinònimos e contràrios
griglione,
musas
Terminologia iscientìfica
ans
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
chaîne
Ingresu
chain,
iron block
Ispagnolu
grillos
Italianu
caténa,
céppo di fèrro
Tedescu
Kette.
rabatzòne, rabatzòni , nm Definitzione
fundhu de bide (mescamente andhau male, sicau)
Sinònimos e contràrios
cocina,
truigu
Frases
pro su fogu batiat chimuza e calchi rabatzone
Ètimu
ctl.
rabassó
Tradutziones
Frantzesu
cep de vigne
Ingresu
vine stump
Ispagnolu
cepa de vid
Italianu
céppo di vite
Tedescu
Rebenstamm.
trópulu , nm, agt Definitzione
trunchedhu curtzu e grussu a pònnere cosa in pitzu po dha segare, o fintzes po su fogu; trunchedhu chi si ponet prantau po dhue pònnere s'incúdine in pitzu; nau fintzes in cobertantza po gente, de animale piticu ma grussatzu
Sinònimos e contràrios
giumpedhu,
trunchedhu,
tzimpedhu
/
ttrs. trópuru
/
dudhurinu
Frases
is tropuledhus a sa ziminera! ◊ fatuvatu mi aciúngiu unu tropuledhu a su fogu ◊ cussu trópulu boit isperrau
2.
pentzadí bèni: cussu tropuledhu fait unu fogu chi ti podit callentai po totu sa vida!
Ètimu
itl.
tròppolo
Tradutziones
Frantzesu
bûche
Ingresu
stock
Ispagnolu
ceporro
Italianu
céppo
Tedescu
Wurzelstock.
truígu , nm Definitzione
fundhu de bide, pitzu
Sinònimos e contràrios
rabatzone
Frases
est torradu cun sa béltula prena de truigos
Tradutziones
Frantzesu
cep de vigne
Ingresu
vine stock
Ispagnolu
cepa
Italianu
céppo di vite
Tedescu
Stock.
trunchédhu , nm Definitzione
crantu de linna grussu, curtzu, segau apostadamente de unu truncu po èssere prus manuíbbile; fintzes su cambu grussu de unos cantu ebrúgios
Sinònimos e contràrios
múciu,
mulcione,
trópulu,
trumpedhu
/
runcu
Frases
fintzas a fàghere die in su foghile isteint tzochedhendhe su trunchedhu ◊ trunchedhus segaus a seguri
2.
su càuli costumu a dhu coxinai aici, ma no pongu su trunchedhu ca est tostau
Tradutziones
Frantzesu
bûche,
tronçon
Ingresu
stump,
log
Ispagnolu
ceporro,
trozo
Italianu
céppo,
ròcchio
Tedescu
Wurzelstock,
Trommel.