cadíssu , nm Definizione
orrobba de lana, tira de orrobba
Frasi
in sos ojos no bi zughet cadissos! ◊ sos bator moros de sa bandhera sarda zughent sos cadissos
Etimo
spn.
cadiz
Traduzioni
Francese
étoffe de laine grossière,
bandeau
Inglese
woollen cloth
Spagnolo
tejido de lana tosco
Italiano
stòffa di lana grossolana,
bènda
Tedesco
grober Wollstoff,
Binde.
caldàda , nf Definizione
genia de ammontu de lana, grussu, po letu, pígiu de ammontu
Sinonimi e contrari
burra,
coce,
coberta,
frassada
Frasi
mamma comintzat a ndhe bogare isterrimentas e caldadas…◊ si che poniat dereta suta de sas caldadas in su letu ca teniat fritu
Terminologia scientifica
ts
Traduzioni
Francese
couverture de laine
Inglese
woollen cover
Spagnolo
manta de lana
Italiano
copèrta di lana
Tedesco
Wolldecke.
forési, foréssi , nm: fresi,
froesi,
fruesu,
furesi,
furesu Definizione
orrobba téssia grussa, de lana sarda, prus che àteru tintu a niedhu impreau po costúmenes / nighedhu che furesi (de s'arrennegu) = nau de ccn., arrennegau meda
Sinonimi e contrari
goresi
Frasi
de furesi, de pinzos e tapetos ndhe at téssidu unu premiarzu ◊ cun d-unu palmu de fresi lu bestis gioga gioghendhe! ◊ sunt imbreagos chi cunfundhent sos fresis chin sas sedas ◊ in sa càscia bi at cannas de fresi, lentolos de linu, costúmenes ricamados
2.
sa bidha fit torrata unu burdellu niedhu che furesi
Cognomi e Proverbi
smb:
Fresi, Furesi
/
prb:
mezus furesi ischidu chi no segnore molente
Terminologia scientifica
ts
Etimo
ltn.
fore(n)sis
Traduzioni
Francese
"orbace" (étoffe sarde en poil de chèvre)
Inglese
coarse woollen fabric (from sardinia)
Spagnolo
tejido de lana
Italiano
orbace
Tedesco
grobes Wollzeug.
frochèdha , nf Definizione
chirrione, frocos de lana, is chi no abbarrant impare cun sa parte manna de una lana túndhia; nie a frocos (e fintzes pallasina abbruxada chi bolat, frochedha de chinisu)
Sinonimi e contrari
fioca
Frasi
chin frochedhas tesso trama (M.Dore)
Traduzioni
Francese
flocon
Inglese
wool remnant
Spagnolo
vedija,
lana suelta
Italiano
pezzame di lana
Tedesco
Krempelwolle.
ladhagiòne, ladhajòne, ladhajòni , nm: ladharione,
ladharone,
ladherone Definizione
ladamíngiu a orrugu grussu e tostau chi is animales (mescamente lanosos) portant pèndhe pèndhe apicigau a sa lana, a su pilu; ladharione funt puru a logos is birillas chi faet su crecu (bonas fintzes po giogare)
Sinonimi e contrari
àdhara,
cadhajoni,
dhàdhara,
gradhajone,
ghiritoni
/
cdh. tzacadhoni
Frasi
est tundhendhe lana e ladharione!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éclaboussure
Inglese
dung
Spagnolo
sirle pegado a la lana
Italiano
pillàcchera
Tedesco
Kotfleck.
làna , nf Definizione
su pilu cracu e longu de is animales impreau apustis filau po tessíngiu, o fintzes deasi etotu po prenimentu de banitas e cabitzales: est cosa callentosa meda poite agguantat in mesu s'ària (chi est isolante); su pilu de su sutabbídhiu; àtera cosa chi si assimbígiat a sa lana naturale, ma de produtzione industriale impreada po isolante; su mucore chi creschet in is cosas isciustas; dhu narant fintzes in su sensu de arreghèscia, iscusa, chistione troboia, mala a cumprèndhere o a fàere / genias de lana: anzonina, de madrigadu; lana metzana, de madrigadu ma cussa de sa coa, de sas cossas, prus curtza = mulgulzu; lana de imbírdiu; lana o lanedha de perda, de àrbure o mata = lanaritzu, zenia de erba chi creschet subra de sas pedras o in sa corzola de sas àrbures a s'ala de s'umbra, itl. mùschio; lanedha de abba, lana de arriu = genias de lanaritzu birdi chi fait me in s'àcua abarrada; lana chi fait me in su pani = afungu, nabra
Sinonimi e contrari
pilu
Modi di dire
csn:
una lana = totu sa lana chi si tundhet de unu fiadu (e goi si narat plurale puru: duas lanas = sa lana de duos fiados); angioni a l. pratzia = mannu, cun sa l.longa de resurtare betada a parte e àtera dae su filu de s'ischina; bogare lanas de una cosa = fàghere atzola, arrennèsciri; no arrennèsciri a ndi fai ni casu e ni lana, de una cosa, de unu = ne crau e ne tzou, no resessire a la dominiare a dovere; istènnere lanas = bogai contus, pònniri chistionis; no si perdet in lanas = no si perdit in chistionis, bandat a su chi prus dh'interessat; pigai a unu a lanas de asegus = aferrare a purpedhas de culu; èssiri che lana in mesu de is ferrus = èssere in apretu mannu, in dificurtade, agatàresi male; àere lanas de graminare = runzas de ratare, chistiones inzotosas
Frasi
una tupada de lana ◊ sa lana si tundhet, si sàmunat, si bàrminat, si filat e si tesset ◊ at fatu unu cambúsciu de lana de arbei: ge pítziat pagu!…
2.
no arrennesciat a ndi fai ne casu e ne lana de cudha "gioventù fascista" chi andàt che un'arei de brebeis tzopas ◊ ognune si bàrminet sa lana sua!
3.
chin d-unu muntone de lanas nche lu aiant conchinatu a fàchere su sínnicu ◊ isse si colaiat sa die istennenne lanas e chene travagliare, eperò carcunu lu crediat abberu ◊ onzi vorta chi venzo bi at chistiones novas e vetzas: no est petzi su mare… bi at peri lanas de graminare…
Cognomi e Proverbi
smb:
Lana
Etimo
ltn.
lana
Traduzioni
Francese
laine,
toison
Inglese
wool,
fleece
Spagnolo
lana,
zalea
Italiano
lana,
vèllo
Tedesco
Wolle,
Rohwolle.