alladamenàe , vrb: alladaminai,
alledamenare,
alledaminare,
alletamanare,
allodaminai,
ladamenare Definizione
pònnere, betare o ispainare su ladamíngiu, ingrassare sa terra cun su ladamíngiu
Sinonimi e contrari
aligare,
atalaminai,
contzimare,
illedaminare,
ladamingiare,
stercorai,
sualare
Frasi
su bestiàmine, inue paschet, alledàminat su logu ◊ s’istercu e su pissu de sas béstias lu golliant pro alletamanare sos ortedhos ◊ terra de allodaminai no ndi teneus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fumer,
engraisser
Inglese
to dung
Spagnolo
abonar
Italiano
concimare
Tedesco
düngen.
cadhajòni , nm Definizione
ladamíngiu tostau apicigau a sa lana de is animales; nau de unu, brutu, prenu de brutesa
Sinonimi e contrari
àdhara,
dhàdhara,
ghiritoni,
gradhajone,
ladhagione
/
cadhóciu,
ladhajosu
2.
cussu cadhajoni si est postu a fastigiai!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crottes
Inglese
dung
Spagnolo
sirle (animali)
Italiano
càccola
Tedesco
Kot.
cagallonédhu , nm Definizione
sa làdhara de sa craba, ledàmine abballinadu
Sinonimi e contrari
cadhajoni,
ghiritoni,
gradhajone,
ladhagione,
làdhara
Traduzioni
Francese
crotte de chèvre
Inglese
dung
Spagnolo
cagarruta
Italiano
cacherèllo
Tedesco
Kötel.
carrabbúsu , nm Definizione
bobboi niedhu de tantas calidades chi allòmborat e orrúmbulat su ladamíngiu de is animales; àtera genia de bobboi puru (es. pretedha o fèlega); nau a befa, persona de carena bàscia e grussa / c. issedhau = persona de perunu contu ma presumia meda
Sinonimi e contrari
acarrabboi,
buvone,
carragarra,
carrammelda,
tragamerda,
travajoni
Frasi
si fait cussas mobenterias dhu strecu che unu carrabbusu! ◊ unu carrabbusu est cucurumedhendhe ◊ isputzidos carrabbusos girant su mundhu issoro in su piúere!
Terminologia scientifica
crp, scarabaeus sacer, s. laticollis; geotrupes sardous; copris hispanus, c. lunaris; ceratophyus hiostius
Traduzioni
Francese
scarabée
Inglese
dung beetle
Spagnolo
escarabajo
Italiano
scarabèo stercoraro
Tedesco
Roßkäfer.
dhàdhara , nf Definizione
ledàmene a bocighedhas in sa lana de is animales; genia de birilla chi faet su crecu (est una maladia po puntura de bobboi) o àteru frutighedhu tundhu
Sinonimi e contrari
àdhara,
cadhajoni,
ghiritoni,
gradhajone,
ladhagione
/
bachica,
badharola,
cocoredha,
cucurudhú,
gàdhara*,
varvaríssia
2.
fia sèmpiri gioghendi a bardúfulas, a pischeras de sitziledhu o a dhàdharas de orroli ◊ sa murta fait dhadharedhas pitichedhas
Traduzioni
Francese
crotte de brebis,
galle
Inglese
dung
Spagnolo
sirle
Italiano
cacherèllo,
galla
Tedesco
Kot,
Kotfleck.
gradhajòne , nm: gradharone,
gradherone Definizione
ladamíngiu de animale a lomboredhos
Sinonimi e contrari
àdhara,
cadhajoni,
dhàdhara,
ghiritoni,
ladhagione
Frasi
si at picau una cotichina e andhabat a rodinu che gradharone
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crottes
Inglese
dung
Spagnolo
sirle
Italiano
càccola
Tedesco
Kot.
istèrca , nf, nm: istercu,
istergu,
stercu Definizione
su chi abbarrat in istentinas de totu su chi si papat po ndhe dhu fàere andhandho de su corpus; a logos dhu narant a sa bentre o fintzes solu a s'istògomo
Sinonimi e contrari
cascasina,
ladàmene,
melda
Modi di dire
csn:
èssere de i. malu, de mala i. (nadu de zente) = tirriosu, malintrannadu, odiosu, matzabbruta, de naturale malu; isterchibúdidu = odiosu, tirriosu, chi petzi istat pessendhe a fàghere male
Frasi
unu tempus golliant s’istercu de sas béstias pro alletamanare sos ortos ◊ su carrabbusu bivet in mesus de s'istercu ◊ li at rutu supra istercu de rúndhine
2.
pienu as s'istergu?
3.
cussa est zente de malu istercu, ndhe at ódiu si àtere mezorat in carchi cosa
Etimo
ltn.
stercus
Traduzioni
Francese
excrément
Inglese
dung
Spagnolo
estiércol
Italiano
stèrco
Tedesco
Kot.
ladamenàre , vrb: alladaminai*,
ladaminai,
ledamenare,
ledaminai,
ledaminare Definizione
betare o ispràghere su ladamíngiu
Sinonimi e contrari
aligare,
contzimare,
ladamingiare,
stercorai
Traduzioni
Francese
fumer
Inglese
to dung
Spagnolo
estercolar,
abonar
Italiano
letamare
Tedesco
misten.
ladhagiòne, ladhajòne, ladhajòni , nm: ladharione,
ladharone,
ladherone Definizione
ladamíngiu a orrugu grussu e tostau chi is animales (mescamente lanosos) portant pèndhe pèndhe apicigau a sa lana, a su pilu; ladharione funt puru a logos is birillas chi faet su crecu (bonas fintzes po giogare)
Sinonimi e contrari
àdhara,
cadhajoni,
dhàdhara,
gradhajone,
ghiritoni
/
cdh. tzacadhoni
Frasi
est tundhendhe lana e ladharione!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éclaboussure
Inglese
dung
Spagnolo
sirle pegado a la lana
Italiano
pillàcchera
Tedesco
Kotfleck.