abbonài , vrb: abbonare Definizione
rfl.: pagare un'abbonamentu a manera de arrecire calecuna cosa (es. giornale) o unu servítziu, de àere unu diritu unu borta po sèmpere o unu tanti de tempus; foedhandho de calecunu iscórriu, mescamente po unu dannu fatu, una fura, pagare unu tanti chentza cricare sa giustítzia, fintzes lassare andhare chentza pagare nudha
Frasi
nos semus abbonados a S'Ischíglia
2.
su dannu chi at fatu cun su bestiàmine l'at abbonadu
Etimo
itl., spn.
abbonare
Traduzioni
Francese
abonner,
faire grâce,
remettre
Inglese
to forgive,
to abate
Spagnolo
subscribir,
abonar
Italiano
abbonare,
abbuonare
Tedesco
abonnieren,
erlassen.
aligàe , vrb: aligai,
aligare,
argare Definizione
istèrrere s'àliga, su ladamíngiu; imbrutare, fàere su logu a muntonàrgiu; fintzes pònnere sa cria, nau de bobbois chi ponent is oos in is freaduras
Sinonimi e contrari
alladamenae,
contzimare,
ladamingiare,
stercorai
/
imbratare
Frasi
at argau s'ortu, sa binza
2.
est unu doveri de no aligai e avelenai sa Terra, ca nci biveus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fumer
Inglese
to manure
Spagnolo
abonar
Italiano
concimare
Tedesco
düngen.
alladamenàe , vrb: alladaminai,
alledamenare,
alledaminare,
alletamanare,
allodaminai,
ladamenare Definizione
pònnere, betare o ispainare su ladamíngiu, ingrassare sa terra cun su ladamíngiu
Sinonimi e contrari
aligare,
atalaminai,
contzimare,
illedaminare,
ladamingiare,
stercorai,
sualare
Frasi
su bestiàmine, inue paschet, alledàminat su logu ◊ s’istercu e su pissu de sas béstias lu golliant pro alletamanare sos ortedhos ◊ terra de allodaminai no ndi teneus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fumer,
engraisser
Inglese
to dung
Spagnolo
abonar
Italiano
concimare
Tedesco
düngen.
alluzanàre , vrb Definizione
ingrassare sa terra comente faent is errios bogaos, ispainandhodhoe cosa de sustàntzia, coment'e faendho sa terra a lugiana (genia de terramíngiu bonu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fertiliser
Inglese
to fertilize
Spagnolo
abonar
Italiano
fertilizzare
Tedesco
düngen.
barbatàre , vrb: abbalvatare,
barvatare,
brabatai 1,
brabatari,
varvatare Definizione
arare sa terra sa primu borta, pruschetotu in beranu, a manera de dha cumenciare a aprontare po s'atóngiu (e púdrigat s'erba)
Sinonimi e contrari
iscolturare
Frasi
seu brabatendi su cungiau, cida chi benit
Terminologia scientifica
mssr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
premier labourage au printemps
Inglese
to plough in
Spagnolo
abonar en verde
Italiano
sovesciare
Tedesco
einackern.
contzimàre , vrb Definizione
betare o pònnere su concime a sa cosa prantada o semenada
Sinonimi e contrari
aligare,
alladamenae,
ladamingiare,
stercorai
Traduzioni
Francese
fumer,
engraisser
Inglese
to manure
Spagnolo
abonar
Italiano
concimare
Tedesco
düngen.
ingrassài, ingrassàre , vrb Definizione
pònnere lardu, ógiu (mescamente nau de is petzas, animales e gente); frigare o pònnere ógiu a ingranàgios, betare ladamíngiu a sa terra; in cobertantza, errichire
Sinonimi e contrari
ammeudhare,
irrassare,
saginai
/
úngere
/
alladamenae
| ctr.
illangiare,
irromasire,
isozare
Frasi
biu ca Gilda est prenixedha, sighendusí a ingrassai ◊ ingunis si papat bèni, issu s'est povintzas ingrassau ◊ ingrassamus su porcu pro lu fàchere a sartitza ◊ nc'est peri chini ingrassat papandu pagu!
3.
cumintzeit a sudhare chi su dinari non serviat a Santu Frantziscu ma pro ingrassare sas buxacas de compare retore
Cognomi e Proverbi
prb:
s’oglu de su mere ingrassat su cadhu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
engraisser
Inglese
to fatten
Spagnolo
engordar,
engrasar,
abonar
Italiano
ingrassare
Tedesco
mästen,
einfetten,
düngen.
ladamenàre , vrb: alladaminai*,
ladaminai,
ledamenare,
ledaminai,
ledaminare Definizione
betare o ispràghere su ladamíngiu
Sinonimi e contrari
aligare,
contzimare,
ladamingiare,
stercorai
Traduzioni
Francese
fumer
Inglese
to dung
Spagnolo
estercolar,
abonar
Italiano
letamare
Tedesco
misten.