abeliài , vrb Definizione
naendho de canes, apedhare, guguliare; nau de gente, betare tzérrios po dolore, dispraxere o dannu mannu (e fintzes ammachiadura); disigiare meda, forte, arrabiare
Sinonimi e contrari
agruguai,
agruinai,
aguriai,
guguliare,
gurruliai,
orulare,
zarulare
/
intzunchiai
/
abbochinare,
addorojare,
ilvariare
/
apiliare,
spedhiae
2.
deo no nci dha fàciu prus, soe abeliandumí: in domu funt pigandusidha contras de mimi! (G.C.Mameli)
3.
at abeliau sa filla totu sa noti, mischina, cudha fémina morendisí ◊ at abeliau una fita de síndria
4.
ndhe leat is ogros in sàmbene, faet iscarfe e abéliat cun s'infinitzu
Terminologia scientifica
bga
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
hurler,
glapir
Inglese
to howl
Spagnolo
aullar,
gañir,
quejarse
Italiano
ululare,
guaire
Tedesco
heulen,
klagen.
achesciàre , vrb: achessiare,
achisciare,
chensare,
ochisciare Definizione
fàere sa lamenta po calecuna cosa; betare su fedu (angiones, crabitos, bitellos) a súere a is mamas / èssere achisciados = (nadu de ómine e fémina) istare a cumpanzinu, amigaus, bivi impari chentza si cojai
Sinonimi e contrari
cresciare
/
afedai,
ammamare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se plaindre
Inglese
to mourn
Spagnolo
quejarse
Italiano
lamentare
Tedesco
klagen.
achigulàre , vrb Definizione
fàere su chesciosu, istare sèmpere a lamentu, sèmpere naendho coment'e una chíghela, una cantaganta, giaendho istrobbu
Sinonimi e contrari
annischissai,
apibiare,
apurrire,
arrosci,
cascaviare,
memulare,
pibincai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ennuyer
Inglese
to annoy
Spagnolo
quejarse,
aburrir
Italiano
bofonchiare,
annoiare
Tedesco
sich beklagen,
lästig sein.
chensàre , vrb: achesciare,
chensciare,
chesciai,
chesciare,
chesciari,
chessare,
chessiare,
chissiare,
ghessare 1 Definizione
fàere su lamentu po calecuna cosa; seberare is angiones po dhos pònnere a súere a sa mama s'incràs a mengianu
Sinonimi e contrari
cresciare,
ochissiare
Frasi
si fut chesciau contras de unu ◊ fatu est e non ti chescist! ◊ no mi chènscio piús ne mi lamento ◊ si ti cheres chensare già est chin contu! ◊ est andau a si chesciari anca de su síndigu
Etimo
ctl., spn.
queixar, quejar
Traduzioni
Francese
se plaindre
Inglese
to complain
Spagnolo
quejarse
Italiano
lagnarsi,
reclamare
Tedesco
klagen,
sich beschweren.
isclamài, isclamàre , vrb: iscramare,
iscramiare,
isgramare,
scramai Definizione
foedhare, abboghinare cun boghe lastimosa coment'e de chie est pedindho agiudu, afrigiu disigiandho calecuna cosa o frastimandho; nàrrere sa cosa cun meravíglia, cun ispantu, coment'e ispantasiaos
Sinonimi e contrari
abbochinare,
atzerriai,
giaculare,
iscramorai
Frasi
notas de focu mandho allutas ca su lúmene tou isclamo ◊ dae ora isgramas, pedendhe agiudos (M.Canu)◊ sos tuos ant a bènnere isgramendhe, pianghendhe e fatèndhedi su dolu ◊ sos mortos de dirgràscia iscramant mindhitas ◊ isgrama dae sa tumba, antzis pesadindhe e istròtzala, sa betadomos! ◊ est iscramandhe a Deus pro sos pecatos issoro ◊ a Deus meu mi so iscramadu ◊ s'ingurdu no at birgonza de su disunore e de chie isclamat no ndhe faghet contu! ◊ paret iscramanne dustítzia ◊ su chercu iscramat dai s'annixinu a bistrale fichida in su pojolu (G.Fiori)
2.
sa ebreghe iscrammat ◊ depit iscrammiai fogu de totu is partis, oi, su serghestanu!
Etimo
ltn.
exclamare
Traduzioni
Francese
invoquer
Inglese
to invoke,
to moan
Spagnolo
clamar,
quejarse gritando
Italiano
lamentarsi urlando,
sospirando,
invocare
Tedesco
sich beklagen,
anflehen.