arrebbàscia , nf: arrebbassa, rebbassa Definizione linna chi no est deunudotu fata a crabone, crabone chi fumat ca est fatu male / fragu de a. = fragu de fumu Sinonimi e contrari carrabàcia, cruàmene Frasi su craboni costumat a èssi arrebbassa, malu a tenni ◊ su fumu de s'arrebbassa inniédhigat su muru Etimo ctl. rabassa Traduzioni Francese fumeron Inglese smoky charcoal Spagnolo tizo, tizón Italiano fumàcchio Tedesco Qualm.

chicòne , nm Definizione orrugu de linna abbruxau a una parte, postu a su fogu; maladia de su trigu Sinonimi e contrari sitzoni Frasi sa créjia e sa turre no bi fint prus: a su postu issoro bi aiat chicones niedhos galu allutos ◊ bi at unu chicone catzendhe fummu Cognomi e Proverbi prb: unu chicone solu no faghet fogu Etimo srd. Traduzioni Francese tison Inglese ember Spagnolo tizón Italiano tizzóne Tedesco brennendes Holzscheit.

gurtizòne , nm Definizione genia de maladia de su trigu, trigu mortu o tabbachinu Sinonimi e contrari bruvurinu, fogubíssimu, fungubíssimu Terminologia scientifica mld Traduzioni Francese nielle du blé Inglese wheat blight Spagnolo caries o tizón del trigo Italiano gólpe del grano Tedesco Steinbrand, Schmierbrand.

néula , nf: néura Definizione nues de vapore de abba no tanti cracu chi calant bàscias bàscias in sa terra o fintzes in pitzu de s'abba; foedhandho de matas e pruschetotu de erbas (laores), genia de maladia, coment'e narba niedha (Tilletia caries), chi dhis ponet e dhos guastat Sinonimi e contrari abboeru, boiratzu, bòrona, nébida, neulore / gurtizone Modi di dire csn: néulas giagadas a pighe = néula russa, nébida aici meda chi no lassat biri nudha; n. de abba, de sole = nébida chi si fúrriat a pròiri, chi si fúrriat a soli (chi isparessit comenti àrtziat su soli); issacare n. = pistai àcua, fai cosas debbadas; n. de sos ocros = napa; èssere prenos de n. = totu barra, bantaxeri, creitosu chentza sustàssia Frasi in montes si est betendhe sa néula ◊ candho si betat sa néula carca est malu a bídere, atesu ◊ custa est néula chi comente essit su sole che la pesat dereta Terminologia scientifica tpm Etimo ltn. nebula Traduzioni Francese brouillard, nielle Inglese fog, smut Spagnolo niebla, niebla, caries, tizón Italiano nébbia, gólpe Tedesco Nebel, Steinbrand.

titòne , nm: (su t. = sutitòne) cicione 1 sissoni, titzone, tzitzone 1 Definizione orrugu de linna postu in su fogu, abbruxau in parte Sinonimi e contrari chicone, muncioni Modi di dire csn: istare in coas de t. = sempre a colore a fogu, in caentu; èssere che duos t. chi no bogant fumu = chi no leant fogu, no faghent nudha; niedhu o brutu che t. = niedhu, brutu meda; zúghere s'ànima che a su titone = niedha de pecados, èssere malu, dadu a su malu Frasi si benit una note serpentina no bessis dae coas de titone ◊ in su foghile bi at pagos titones a rughe ◊ sas nues, niedhas che titones, ràndhine e lampos iscarrigaiant 2. sedes che duos titones chi no bogant fumu: isposàdebbos! Etimo ltn. titione(m) Traduzioni Francese tison Inglese ember Spagnolo tizón Italiano tizzóne Tedesco brennendes Holzscheit.

«« Cerca di nuovo