achichinàre , vrb: achiconare Definizione
foedhandho de erbas e laores, tocare a népide, fàere niedhu coment'e unu chicone
Sinonimi e contrari
abburvurare,
afurconare,
anneulare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
nieller
Inglese
to affect by smut
Spagnolo
atizonarse
Italiano
rèndere golpato,
annerito dalla gólpe
Tedesco
vom Steinbrand befallen,
geschwärzt werden.
afurconàu , pps, agt Definizione
de afurconare
Sinonimi e contrari
abboau,
anneuladu
Traduzioni
Francese
niellé
Inglese
affected by smut
Spagnolo
atizonado
Italiano
golpato
Tedesco
von Steinbrand befallen werden.
anneulàre , vrb: neulare Definizione
calare o pònnere sa népide ammontandho su logu; tocare, immalaidare a népide, nau de cosas prantadas; pigare o annapare su cumprendhóniu, sa mente
Sinonimi e contrari
abboerai
/
achichinare,
afurconare,
annebidae
Frasi
innoghe su logu no si annéulat e s'umididade dat pagu infestu
2.
custu tempus chi est faghindhe mi at anneuladu totu su basolu
3.
cussas tassas de cosa mi leant su sentitu e mi annéulant sos ammentos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
embrumer
Inglese
to dim,
to affect by smut
Spagnolo
anieblarse,
coger el añublo,
ofuscar
Italiano
annebbiare,
ingolpare
Tedesco
umnebeln,
vom Steinbrand befallen werden.
atitonàtu, atitonàu , agt: atzitzonatu,
atzitzonau Definizione
chi est niedhu de sa népide, nau de is laores
Sinonimi e contrari
abburvuradu,
afrachilau,
allampiau,
anneuladu,
calinu
Frasi
tricu, trídicu atzitzonatu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
niellé
Inglese
affected by smut
Spagnolo
atizonado
Italiano
golpato
Tedesco
von Steinbrand befallen.
fodhíne, fodhíni , nm: podhini Definizione
cosa niedha de fumu, coment'e pruine finivini, chi faet su fogu pruschetotu segundhu ite si abbruxat; est una maladia de su trigu puru
Sinonimi e contrari
fumàdigu,
mascara,
sintziedhu,
sintziniedhu
Frasi
sa farra de su tiàulu est fodhini
Etimo
ltn.
fulligine(m)
Traduzioni
Francese
suie
Inglese
soot
Spagnolo
hollín
Italiano
fulìggine
Tedesco
Ruß,
Steinbrand,
Schmierbrand.
gurtizòne , nm Definizione
genia de maladia de su trigu, trigu mortu o tabbachinu
Sinonimi e contrari
bruvurinu,
fogubíssimu,
fungubíssimu
Terminologia scientifica
mld
Traduzioni
Francese
nielle du blé
Inglese
wheat blight
Spagnolo
caries o tizón del trigo
Italiano
gólpe del grano
Tedesco
Steinbrand,
Schmierbrand.
néula , nf: néura Definizione
nues de vapore de abba no tanti cracu chi calant bàscias bàscias in sa terra o fintzes in pitzu de s'abba; foedhandho de matas e pruschetotu de erbas (laores), genia de maladia, coment'e narba niedha (Tilletia caries), chi dhis ponet e dhos guastat
Sinonimi e contrari
abboeru,
boiratzu,
bòrona,
nébida,
neulore
/
gurtizone
Modi di dire
csn:
néulas giagadas a pighe = néula russa, nébida aici meda chi no lassat biri nudha; n. de abba, de sole = nébida chi si fúrriat a pròiri, chi si fúrriat a soli (chi isparessit comenti àrtziat su soli); issacare n. = pistai àcua, fai cosas debbadas; n. de sos ocros = napa; èssere prenos de n. = totu barra, bantaxeri, creitosu chentza sustàssia
Frasi
in montes si est betendhe sa néula ◊ candho si betat sa néula carca est malu a bídere, atesu ◊ custa est néula chi comente essit su sole che la pesat dereta
Terminologia scientifica
tpm
Etimo
ltn.
nebula
Traduzioni
Francese
brouillard,
nielle
Inglese
fog,
smut
Spagnolo
niebla,
niebla,
caries,
tizón
Italiano
nébbia,
gólpe
Tedesco
Nebel,
Steinbrand.
neulàdu , pps, agt Definizione
de neulare; chi est carragiau de népide, nau de su logu; chi est guastu, malàidu de sa népide (nau de laores, erbas)
Sinonimi e contrari
afumatzau,
anneuladu,
nebidosu
2.
su trigu est creschindhe neuladu che ispiga múrina
Traduzioni
Francese
brumeux
Inglese
foggy
Spagnolo
nebuloso
Italiano
nebbióso
Tedesco
neblig,
von Steinbrand befallen.