Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

càlta , nf: carta, cata 2 Definizione paperi iscritu de documentu, lei o àteru (fintzes cuntratu); genia de cartonedhu a figuras e a números po giogare, po cricare de ingertare su benidore, po fàere fatúgios (min. cartita); paperi chi cun síngias, línias, colores e símbulos rapresentat o figurat su logu (terra, mare); su pl., is bandheras de crésia (de santos, de sócios) chi si ingollent po fàere sa crufessone / Carta de Logu = is leis de su Regnu de Arborea chi at postu innantis Marianu IV e apustis Leonora a úrtimos de su 1300 (fortzis su 1392); c. de identidade = documentu chi giaet s’autoridade púbbrica cun totu is piessignos e sa fotografia chi distinghent a unu Sinonimi e contrari dochimentu / cartina 1 / ghione Modi di dire csn: is mertzas de is cartas sunt: orus, cupas, bastus e ispadas; pònnere sas cartas (in crésia)= fàghere sas prubbicatas, avisu chi duos si depent isposare; fàghere, meschiare, minare, giogulare, cupare o irgupare, dare o betare sas cartas; fàghere sas cartas a unu (su chi faint is brúscius)= ghetai e lígiri is cartas po biri su chi narant de su tempus benideru de unu o po isciri àteru; èssiri a carta pérdia = a barca pérdia, in dificurtade manna de no ndhe pòdere essire; bia sa carta mabi tallada… = bida sa capa male sestada… bidindhe sa cosa andhendhe própiu male…; servire a carta = fàghere unu cuntratu pro dóighi annos (a c. intrea) a serbire cun ccn.; fai carta = obbrigàresi cun iscritura; fàghere a sas primas bàtoro cartas = brigare deretu, èssere letranghigurtzu, learesila pro nudha, chèrrerendhe s'iscusa pro brigare Frasi sa carta mia cantat in cannedhu ◊ sa Carta de Logu est unu monumentu de sa tzivilidade sarda ◊ de una cosa de nudha ndi at fatu una carta norara! ◊ pro sa nàschida de su pitzinnu apo frimmadu sas cartas in Comunu 2. sos betzos sunt gioghendhe a caltas ◊ est gioghendi a cartas cun is amigus ◊ lassadhu andai in cartas de dimóniu! ◊ sa majarza li at fatu sas cartas a bídere si aiat fortuna 3. is féminas funt andendi a pigai is cartas po bessí in prucessioni 4. navighendhe velotze che galera no fit bisonzu de zugher sa carta 5. pariat a carta pérdia, candu si est ammaladiau ◊ candu a s'improvisu nd'est essiu Gesús, is Fariseus si funt bius a carta pérdia 6. una parte de sos ómines suos fint teracos a carta intrea pro dóighi annos Cognomi e Proverbi smb: Carta Etimo itl. Traduzioni Francese papier, carte Inglese paper, card Spagnolo papel, carta Italiano carta Tedesco Dokumente, Karte.

cartavetràda , nf Definizione genia de paperi fatu arrasposu a una parte po allisare linna passandhodhu a frigadura Traduzioni Francese papier de verre Inglese glasspaper Spagnolo papel de lija Italiano carta vetrata Tedesco Glaspapier.

pabílu , nm: pabiru, papilu, papiru Definizione fógliu de pasta de linna de diferente grussària, mannària e calidade segundhu s'impreu chi depet tènnere; iscritura cun valore de documentu / calidades de p.: de istratzu (genia de paperi grussu po imbodhigare cosa de butega, de colore unu pagu grogo), de iscríere, de pacos, de giornale, de forru (a pònnere in lamas cun cosa coendho in su forru) Sinonimi e contrari paperi / dochimentu Modi di dire csn: fàghere p., in p. = iscríere unu dochimentu cun valore legale (es. pro lassare siendha a unu); pònnere sos papiros in crésia = fàghere sas prubbicatas Frasi ca non bi aviat luna allughiant papiru chin luminos ◊ at ispartu sa lughe de sa mente in fòglios de pabiru pro su sardu ◊ custu pabilu apo comporadu pro ti lu mandhare iscritu ◊ ndh’est ruta una rundhinedha mulinendhe che pabilu ◊ sa merce est totu pabilu: vinti grammos de bullitas las bendhet pro mesu chilu! 2. ant giambadu e fatu l'ant in pabilu: cudhu de li dare s'alveghe, s'àteru de li dare sos canes ◊ si gruxeit subra de sos papiros in chirca de un'istória fea a trumbullada (F.Masala) Etimo ltn. papyrus Traduzioni Francese papier Inglese paper Spagnolo papel Italiano carta Tedesco Papier.

papéri , nm Definizione fógliu fine de pasta de linna de diferente grussària, mannària e calidade segundhu s'impreu chi depet tènnere; iscritura cun valore de documentu / calidades de p.: aciuposu, de iscríere, de pacos, de seda (finedhedhu: itl. carta velina), de pàgia (grussu, de colore grogo) Sinonimi e contrari pabilu / atu, dochimentu Modi di dire csn: paperi de bullu = carta bullada; paperi de cómudu = pabilu a frobbire candho si andhat de su corpus, itl. carta igienica; bíviri in su p. de seda = chentza dificurtade peruna, bene meda, contivizadu Frasi abbàida si mi agatas unu cantu de paperi po alluminzare su fogu! ◊ su turronaju pigat is turrones e dhos imbódhigat in paperi de pàgia 2. paperi cantat e língua càlliat ◊ at fatu su cuntratu a paperi bullau Etimo ctl. paper Traduzioni Francese papier Inglese paper Spagnolo papel Italiano carta Tedesco Papier.