allugàre , vrb Definizione
giare o fàere lughe
Sinonimi e contrari
allumae,
allúxiri,
illucherare,
illughire,
illuminai
Frasi
sa luna allugat sos masones ispartos ◊ su sole de sa pura veridade ti allugat su caminu! (G.Fiori)◊ sos istedhos lughent paret chi cherent allugare su caminu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éclairer
Inglese
to illuminate
Spagnolo
iluminar,
alumbrar
Italiano
illuminare
Tedesco
beleuchten.
ilciaríre , vrb: ilgiarire,
irciarire,
ixarire Definizione
fàere craru, prus craru (nau fintzes de sa die abbreschendho), bogare a craru / i. su coju = iscrarí, assegurai sa coja
Sinonimi e contrari
ilgiarare,
isclarire
Frasi
framaridas allughinzendhe s'aposentu ilciarint sa cara de babbu e mama ◊ sas aeras ilgiarint e torrat s'alenu a sa campagna ◊ ilgiàrimi s'iscuru in calchi cosa! ◊ s'oscuridade no at a ixarire mai ◊ su pensare ilgiarit sa duda ◊ at comintzau a irciarire, ciambare sa luche e a si víere sos colores
2.
ant ilgiaridu su coju e si sunt fidantzados
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'éclaircir,
éclairer
Inglese
to make clear,
to brighten
Spagnolo
aclarar,
clarear
Italiano
schiarire,
illuminare
Tedesco
erhellen.
ilgiaràre , vrb: ilgiariare,
ixariare Definizione
fàere giaru, craru, cun prus lughe de si pòdere bíere, de si pòdere cumprèndhere de prus
Sinonimi e contrari
ilciarire
/
aclarai,
acrarire,
illuchèschere,
iscrariai
| ctr.
iscuriai
Frasi
parias cudh'istella luminosa chi su manzanu ilgiàriat s'aera ◊ che lampu chi ilgiarendhe su terrinu in d-una note mala de iscuria ndhe boltat dae s'oru de su trabentu cudhu tristu ◊ sa lughe atraessat sas aeras ilgiarendhe sos giassos de su chelu ◊ a su primu ixariare a sa lughe de istellas, cantas bellas boghes soliant cantare! (B.Truddaju)
2.
su bonusensu ilgiarat dogni chistione
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éclairer,
éclaircir
Inglese
to illuminate,
to explain
Spagnolo
alumbrar
Italiano
rischiarare,
illuminare,
chiarire
Tedesco
erleuchten,
erhellen.
illuminài , vrb: illuminare Definizione
ispannare s'iscuru, giare lughe
Sinonimi e contrari
allugare,
allumae,
allúxiri,
illucherare
Traduzioni
Francese
éclairer
Inglese
to illuminate
Spagnolo
alumbrar,
iluminar
Italiano
illuminare
Tedesco
beleuchten.
isclarài , vrb: iscrarai Definizione
fàere craru, bogare a craru, fàere prus in colore craru (o fintzes ispiegandho cosa a foedhos)/ iscrarai sa boxi = ispertai sa boxi
Sinonimi e contrari
ilgiarare,
isclarire,
iscrariai*,
ispanigai,
scampiai
/
ispiegare
Frasi
oi su mengianu est imburrascau: funt is otu e no at iscrarau ancora ◊ as a biri un'ispéndula de luxi e s'ànima ti at a iscrariai ◊ unu lampu at iscrariau su logu
2.
candu eus iscrarau sa coja portamu una fardeta imprestara! ◊ est un'argumentu difítzili a isclarai
Traduzioni
Francese
éclairer,
faire jour
Inglese
to light up,
to clear
Spagnolo
aclarar,
clarear
Italiano
schiarire,
illuminare,
albeggiare
Tedesco
aufhellen,
erleuchten,
dämmern.
ispannài, ispannàre, ispannàri , vrb: spannai Definizione
apèrrere, ispràghere, nau de su butone de is erbas e matas; nau de àteru, coment'e apèrrere e giare o fàere lughe
Sinonimi e contrari
abbèrrere,
isclarire,
ispalaciae
/
allugare,
ilgiarare,
illuminai
Modi di dire
csn:
ispannai is abas = ispàrghere sas alas; ispannare su dolu = passai, allebiai, sciagai su dolori, su disprexeri
Frasi
un'arrosa est ispannada ◊ is froris funt cumentzendi a ispannai ◊ po no camminai in lentza sa buca tropu ispannas! (Pani)
2.
acò s'astru de arghentu ispannendhe dogni nue! ◊ sas fritzas tébias de maltu che ant ispannadu sas aeras ◊ antiga domo mia, abblandhas sa tristia e ispannas su coro a su cuntentu (P.Fae)◊ s'at a ispannare su chelu piús luadu in ispijos de sole ◊ daghi ant ispannadu cussu velu, tandho sa Chéjia los afestat totu sos chi sunt dignos de istare in chelu ◊ su sole ispannat sas umbras ◊ sa luna lucorosa ispannat sas campuras
3.
pro t'ispannare su dolu pensa chi t'istimo!
Etimo
itl.
spannare
Traduzioni
Francese
éclore,
se rasséréner
Inglese
to blossom,
to brighten up
Spagnolo
abrirse,
desabotonarse,
despejarse
Italiano
sbocciare,
rasserenarsi,
illuminare,
dissipare,
dissòlvere
Tedesco
aufblühen,
sich aufheitern,
erleuchten,
vertreiben.