Definizione Definizione
Sinonimi e contrari Sinonimi e contrari
Modi di dire Modi di dire
Frasi Frasi
Cognomi e Proverbi Cognomi e Proverbi
Terminologia scientifica Terminologia scientifica
Etimo Etimo
Traduzioni Traduzioni
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
adduràe, addurài, adduràre , vrb Definizione
tratènnere, sighire e istare in su matessi logu; istentare, lassare passare tropu tempus
Sinonimi e contrari
abarrai,
afrimai,
aturai,
imbarare,
tratèniri
/
istentae,
tricare
| ctr.
andai,
tocai 1
Frasi
addura, no ti che andhes! ◊ pentzat chi su meri addurat a torrai ◊ si adduras drommida e preitosa, a manu tua ti ses iscavendhe pro cantu durat mundhu úmida losa! (Prantaferru) ◊ cudhu si ch'est andhadu e isse s'est adduradu inie ◊ serra: chie est intro addurat intro, chie est fora addurat fora! ◊ addura frimmu!
2.
addurat a si ndi arregordai ◊ apu addurau tropu a mi cumbinci
Etimo
ctl.
aturar-se
Traduzioni
Francese
rester,
tarder
Inglese
to stay,
to be late
Spagnolo
tardar,
demorar
Italiano
restare,
tardare
Tedesco
bleiben,
aufhalten.
istentàe, istentài , vrb: istentare,
stentai Definizione
tratènnere, istare unu tanti de tempus (chi podet èssere fintzes pagu), istare tropu tempus, prus ora de canta ndhe serbit; fàere divertire
Sinonimi e contrari
stenterai,
tratèniri
/
adasiai,
afilusigare,
biltentare,
illesinare,
tricare
| ctr.
andai
/
coitare
Frasi
istentada est sa zente a tribagliare in sas òperas mannas de sa vida ◊ pro m'istentare issas mi daiant de cudha fruta bella ◊ - E meda ti che istentas in bidha? ◊ caliguna bia s'istentiaus a circae nios de curculleos, marapigas, candho non furint agilestros o tzatzallucas
2.
proite as istentadu sendhe acurtzu su cumandhu? ◊ faghindhe custu istentamus ca est cosa inzotosa ◊ si t'istentas meda no bi ndhe agatas, de pane, in butega!
3.
s'annu iat fatu bènnere cantadores a frores po istentare is borrochianos
Etimo
itl.
stentare
Traduzioni
Francese
s'attarder
Inglese
to detain,
to delay
Spagnolo
demorarse
Italiano
trattenére,
indugiare,
tardare,
ritardare
Tedesco
aufhalten,
säumen,
sich verspäten.
tricàre , vrb: trigai,
trigare Definizione
istare, abbarrare ora o tempus meda in calecuna cosa, prus ora, prus tempus de su chi dhue serbit
Sinonimi e contrari
adasiai,
afilusigare,
biltentare,
istentae,
tratèniri
| ctr.
coitare
Frasi
nos semus dispedidos e como trigaus a nos bíere! ◊ chi trigat a sanai pobidhu miu gei seus acasagiaus!…◊ sos fizos incontrant su babbu pianghindhe in cantu chi ant trigadu meda e fit timindhe pro issos ◊ su púlighe si tricat, si sisirinat che persone abberu abbituada a sa tzivilidade
Etimo
ltn.
tricare
Traduzioni
Francese
tarder
Inglese
to be late
Spagnolo
demorarse
Italiano
tardare
Tedesco
säumen.