adduràe, addurài, adduràre , vrb Definizione
tratènnere, sighire e istare in su matessi logu; istentare, lassare passare tropu tempus
Sinonimi e contrari
abarrai,
afrimai,
aturai,
imbarare,
tratèniri
/
istentae,
tricare
| ctr.
andai,
tocai 1
Frasi
addura, no ti che andhes! ◊ pentzat chi su meri addurat a torrai ◊ si adduras drommida e preitosa, a manu tua ti ses iscavendhe pro cantu durat mundhu úmida losa! (Prantaferru) ◊ cudhu si ch'est andhadu e isse s'est adduradu inie ◊ serra: chie est intro addurat intro, chie est fora addurat fora! ◊ addura frimmu!
2.
addurat a si ndi arregordai ◊ apu addurau tropu a mi cumbinci
Etimo
ctl.
aturar-se
Traduzioni
Francese
rester,
tarder
Inglese
to stay,
to be late
Spagnolo
tardar,
demorar
Italiano
restare,
tardare
Tedesco
bleiben,
aufhalten.
arreàre , vrb Definizione
abbarrare in su logu chi unu est, istare firmu; abbarrare ibertandho
Sinonimi e contrari
abarrai,
firmai,
tratèniri
/
abertai,
aisetare
| ctr.
andai
Frasi
arrea inoghe fintzas a torrare mamma tua! ◊ ello no mi arreo a intèndhere sos machines tuos! ◊ triballendhe tota die, si arreiant solu a si leare unu mossu ◊ su trenu arreiat in donzi contonera pro irbarriare s'ispesa a sos contoneris
2.
mama ti at arreatu chin su mànicu cotu ◊ Matzeu li at natu de no l'arreare antes de mesudie ◊ si nch'est andhatu chene arreare resposta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rester
Inglese
to stay
Spagnolo
quedar
Italiano
restare
Tedesco
bleiben.
aturài, aturàre , vrb Definizione
su istare o abbarrare in su matessi logu o de unu matessi betu o manera
Sinonimi e contrari
abarrai,
addurae,
afrimai,
imbarare
| ctr.
andai,
tocai 1
Frasi
est aturara sola in pratza ◊ depit aturai atentu ◊ po totu su merí est aturada citia ◊ si su trémulu est giagadu meda, aturat pitzigadu in sa tassita (G.Addis)
2.
mi funt aturaus cuatru sodhus
Cognomi e Proverbi
prb:
aturai in sa pinta giusta, in sa pinta ereta
Etimo
ctl.
aturar-se
Traduzioni
Francese
rester
Inglese
to stay
Spagnolo
quedarse
Italiano
restare,
rimanére
Tedesco
bleiben.
coigiàre , vrb: acogiai,
coigliai,
coillai,
coizari,
coizare,
cuillai,
cuizare Definizione
lassare, lassare a s'assegus, a parte de apalas, a una parte, agoa; abbarrare o istare agoa de is àteros in d-unu andhare / coillai úrtimu = abbarrare úrtimu
Sinonimi e contrari
abarrai,
acadiare,
acojanare,
apaltare,
cambare,
codiare,
cogiai,
incoizare,
lassai
| ctr.
pigai,
furai
Frasi
beta unu pagu lestru ca sinono s'isterzu coizat e ti che ruet su late a terra! ◊ est pentzendu a si fai cuillai su civraxu, ca tenit fàmini
2.
de su prochedhu no ndhe ant coigiau mancu unu biculedhedhu ◊ no ses mortu ma ti coillant pagus minutus de vida ◊ portanci is cuatru marengus chi ti funt coillaus ◊ si est postu a curri cun totu is fortzas chi dhi coillànt ◊ s'arveghe chi si fut coizada est torrendhe a su cuile
3.
mi che sunt furendhe totu in s'ortu: no bi coizant mancu foza, no de si che collire sa cosa! ◊ cussu no coígiat un'ispistoru de casu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
laisser ou rester en arrière
Inglese
to leave,
to stay back
Spagnolo
dejar,
quedar atrás
Italiano
lasciare,
accantonare,
restare indiètro
Tedesco
lassen,
beiseitelegen,
zurückbleiben
firmài , vrb: afrimai,
firmare,
flimmare,
frimai,
frimmare Definizione
prus che àteru, acabbare su movimentu o unu fàere, arreare; mantènnere o pònnere de no si mòvere, de no sighire a camminare o fàere; tènnere firmesa, mantènnere su foedhu, sa promissa; istare ibertandho, chentza fàere, chentza trebballare
Sinonimi e contrari
abarrai,
addurare,
aturai,
arrèghere,
arremai 1,
arressare,
imbarare,
prèndhere,
rèzere
| ctr.
andai,
mòere
Modi di dire
csn:
pònnere su "Frimma!, Firmu!" = ghetai su pretzetu, dare a unu s'intima de si frimmare; firmai sa petza = dàreli unu bullu, còghere unu pagu su tantu de no si guastare; andhare a su frimma frimma = firmendisí de tretu in tretu
Frasi
candho imbucat a faedhare no si frimmat prus! ◊ in campu fit a frimmare tota die solu ◊ totus si firmant a fuedhai ◊ frimma cue, arguai chi ti moas unu passu! ◊ frimma inoghe cantu isto a torrare! ◊ si ti frimmas a chenare che tenimus cosa chi ti piaghet ◊ frimma ca mànigas cun nois, no ti che andhes como! ◊ s'autobbus andhat a su frimma frimma pro pigare e falare sa zente
2.
firma sa gianna! ◊ fit a cadhu fuindhe chentza lu pòdere frimmare!◊ dh'apu firmau in s'arruga po dhu chistionai ◊ frimmabbila cun carchi vite cussa tauledha a sa zannita!
3.
si no firmas sa paràula no balet chi promitas!◊ cussu est ómine chi no firmat in peràula
Etimo
ltn.
firmare
Traduzioni
Francese
arrêter,
bloquer
Inglese
to stop
Spagnolo
parar,
fijar,
quedar
Italiano
fermare,
sostare,
bloccare,
fissare,
stabilizzare,
restare
Tedesco
anhalten,
befestigen,
bleiben,
standhalten.
imbatiàre , vrb: ingatiare Definizione
abbarrare chentza pobidhu o chentza pobidha po sa morte de s’unu o de s’àtera (tempos cumpostos cun aus. èssere e àere)
Sinonimi e contrari
agatiare,
ifiudare,
sciudai,
sviurai
Frasi
de candho aiat imbatiadu no li fit mai mancada de manos sa ruca e su fusu ◊ custu li fit capitau apustis chi si fit ingatiaa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
être veuf
Inglese
to be left a widow (er)
Spagnolo
enviudar
Italiano
restare védovi
Tedesco
verwitwen.