abbalvatàre , vrb: abbarbatare,
abbarvatare,
abratare 1,
alvatare,
arbatare,
arvatare,
barbatare*,
brabatai 1,
brabatari Definizione
arare sa primu borta una terra, pruschetotu in beranu, a manera de dha cumenciare a aprontare
Sinonimi e contrari
irrudiare,
scoturai
Frasi
alvatendhe so istadu cun bitelledhos in terrinos cruos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
défricher
Inglese
to till
Spagnolo
roturar
Italiano
dissodare il terréno
Tedesco
urbar machen.
annicrínu , agt, nm: annighinu,
annigrinu,
annixinu,
anníxinu Definizione
terra crua, nau de unu terrenu, chi o su chi est de meda (ma fintzes solu calecunu annu) chentza trebballau, chentza prenu, terrenu incruau; nau de animales, mescamente is boes, chi tenent un'annu
Sinonimi e contrari
annicrarju,
crodina,
cudrivu,
rodiu
Frasi
no tenzo boza de assulcare tancas annijinas ◊ sa terra in s'annighinu ndh'essit a làbidas, arendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
friche,
terrain inculte
Inglese
uncultivated land
Spagnolo
baldío,
erial
Italiano
terréno a ripòso,
incólto
Tedesco
Ödland.
aradróxu , agt: aratóriu,
aratorju Definizione
nau de terrenu, chi est de campu, po laorare, lassau po dhue semenare e fàere su laore; terra bona po arare e laorare
Frasi
is terrenus aradroxus dhus pagant prus pagu de is terrenus de fràbbicu
Etimo
ltn.
aratorius
Traduzioni
Francese
terre cultivable,
labourable
Inglese
tillable soil
Spagnolo
arable,
tierra buena para ser labrada
Italiano
aràbile,
arativo,
terréno agrìcolo
Tedesco
pflügbar,
Ackerland.
caldàja , nf Definizione
terrenu làngiu inue no dhue creschet nudha, terrenu tostau malu a trebballare
Sinonimi e contrari
crodina
Terminologia scientifica
slg
Traduzioni
Francese
sol aride
Inglese
bare earth
Spagnolo
erial,
yermo,
baldío
Italiano
terréno brullo,
stèrile
Tedesco
unfruchtbarer Boden.
carcinàrxu , nm Definizione
genia de terramíngiu chi paret crachina de cantu est biancu, ca dhue at càlciu meda, carcàriu
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
terrain calcaire
Inglese
calcareous ground
Spagnolo
tierrablanca,
blanquizar
Italiano
terréno calcàreo
Tedesco
Kalkboden.
codinàrzu , nm: cudinarju,
cudinarzu,
cutinàgliu Definizione
logu de codina, inue si bogat codina
Sinonimi e contrari
rocàgliu
Frasi
in cussos cudinarzos de terra sútile in maju sos orzos sont zai cambiandhe colore
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
terrain caillouteux
Inglese
stony ground
Spagnolo
suelo pedregoso
Italiano
terréno sassóso,
di arenària
Tedesco
steiniger Boden.
coilàrza, coilàtza , nf, nm: cubilarja,
cuilàglia,
cuilàrgia,
cuilarza,
cuilarzu,
cuilarxa,
cuilarxu,
cuilatza,
cuilaxa,
curiatza Definizione
tretu, logu inue totu a fúrriu si dhue faet o ant fatu acorru po bestiàmene, passiale, cuile, e fintzes sa mindha ue si ponet su cuile; logu alladamingiau, grassu ca dhue fut su cuile; coilarza est fintzes sa tana de su lèpere / fàghere cuilarza = pònnere bestiàmene a pàschere, a crocare, po ingrassare sa terra
Sinonimi e contrari
coibi,
pastoritzale
Frasi
cue est logu de pastoriu e de cuilarzos ◊ nche colaiat su tempus pulindhe sa cubilarja ◊ no t'ispundas atesu de cuilarxa ca cussu ti bolit ispitzulai! ◊ eus fatu s'abbisita de is cuilarxus de sa cussòrgia
Terminologia scientifica
pst
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
terrain où il y a des enceintes pour les animaux
Inglese
corral
Spagnolo
terreno donde hay apriscos
Italiano
terréno dóve insistono i recinti per il bestiame
Tedesco
Viehpferch.
crastàrvu, crastàrzu , nm Definizione
logu totu crastos, totu pedra
Sinonimi e contrari
crastatza,
pedraghe,
pedraju,
pedredu,
pedrera,
pedriaxu,
praicàrgiu,
razile,
talloraxu
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
terrain pierreux
Inglese
stony ground
Spagnolo
pedregal
Italiano
terréno pietróso
Tedesco
steiniges Gelände.
egàdu , agt Definizione
nau de unu terrenu, chi est de annos meda chentza prenu, chentza trebballau
Sinonimi e contrari
annicrinu,
rodiu
Traduzioni
Francese
terrain inculte
Inglese
uncultivated land
Spagnolo
yermo
Italiano
terréno incólto
Tedesco
ungepflegtes oder unbebautes Grundstück.
nabròni , nm: nalboni,
nalvone,
narbone,
narboni,
narvone,
nebroni Definizione
terrenu innanti prenu de linna, de matedu, de pedra, illimpiau e aprontau po arare e semenare / bogai un'arrogu de narboni = pigare unu terrenu a prènnere a laore
Sinonimi e contrari
lavrone,
sarragatu
Frasi
mancari cun s'aradu de linna, pienao su nalvone ◊ piús no tia narvones tzapare, incunzendhe una giunta de laore! (N.Manca)◊ totus si tzapaiant su narvone pro su vitu de su trigu ◊ unu tempus su fogu dhu poniant isceti in atóngiu in is nebronis ◊ nau dh'iat s'idea de si bogai un'arrogu de narboni po dh'arai a trigu ◊ ca su logu fit buscosu l'at fatu a narvone
Terminologia scientifica
msg
Traduzioni
Francese
terre écobuée,
écobuage
Inglese
burnbeat grounds,
burnbeating
Spagnolo
artiga
Italiano
terréno debbiato,
débbio
Tedesco
abgebrannter Boden.
pedràju , nm: pedralzu,
pedràrgiu,
pedrarju,
pedrarzu,
predarju,
prediàrgiu,
pretàgliu,
pretarju Definizione
logu totu pedra
Sinonimi e contrari
crastarzu,
mogolàrgiu,
pedraghe,
pedriaxu,
praicàrgiu,
predàili,
razile,
talloraxu
Frasi
in cussos pedrajos bi at mudeju, ozastros, figumorisca ◊ in sos pedrarjos bi creschet sa tiria ◊ si l'ant àpita dae sa sicagna, ma sont paschenne in sos pretàglios
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
terrain rocheux,
terrain pierreux
Inglese
stony ground
Spagnolo
pedregal
Italiano
terréno roccióso,
pietràia
Tedesco
steiniges Gelände.
rodíu , nm, agt: rotiu,
rudiu,
rúdiu,
rutiu Definizione
terra crua, annigrina, de annos meda chentza trebballada
Sinonimi e contrari
annicrinu,
arestadu,
arrudiau,
egadu
Frasi
fint faedhendhe de rodiu e de bidustu ◊ in sos golleis be sont sos rudios e in sos sétiles sas terras araas (L.Loi)◊ sa Sardigna tandho fit coment'e una terra vírgine, o rutia ◊ custu terrinu fit rudiu ot'annos, ma ocannu l'apo prenu
2.
custas sunt terras rodias ◊ fizu meu fit beranilendhe sa terra rotia, preparendhe sas tulas pro s'atunzu ◊ che massaju chi, rutiu e lanzu barvatu at bortuladu a die intreu, de su sole bramaiat s'ocasu
3.
rutias torrant d'atunzu sas malinconias (T.Rubattu)
Cognomi e Proverbi
prb:
a terra rutia sèmenala a su chi bi essit
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
terrain inculte
Inglese
waste land
Spagnolo
terreno inculto,
erial
Italiano
terréno incólto
Tedesco
unbebautes Grundstück.
sàssu 1 , nm Definizione
pedra lisa de erriu, de terramíngios fatos de inundhamentos; terra sàssina, codina, totu pedrighedha
Sinonimi e contrari
renatzu
Frasi
su sabbateri donat tres arrepicus de martedhu a sa sola e unu a sa perda ’e sassu chi tenit in coa coment'e un'incúdina
Etimo
ltn.
saxum
Traduzioni
Francese
sablon,
terrain alluvial
Inglese
sandy soil,
coarse sand
Spagnolo
sablón,
terreno de aluvión
Italiano
sabbióne,
terréno alluvionale
Tedesco
Geröll,
Schwemmlandboden.
terrénu , agt, nm: terrinu,
tirrinu Definizione
de sa Terra; chi est o istat in terra, a paris a terra; tretu largu e longu de terra, terra de propiedade no tanti manna distinta cun làcanas, nau fintzes solu in su sensu de ispàtziu, logu coment'e pígiu de fora, de pitzu, de sa Terra
Sinonimi e contrari
terranzu
/
terra
/
cdh. tarrenu
Modi di dire
csn:
(nadu de cosa) esserebbei a terrinu cobertu = a meda, de che cuguzare su terrinu; ingulliresichelu su terrinu = isparèssiri de no dhu pòdiri agatai; terrinu friscu = terra russa in logu ue bi sumit abba, benatzu; terrinu de bogare = logu dortu de bogare a ràllia pro lu pòdere triballare
Frasi
sigomente est ómine terrenu, binchet o perdet, segundhu comente ◊ tra totu meses si pesat màgiu solu fioridu, mese su prus favoridu de sa terrina bellesa ◊ cun boghe prus che terrina cantemus in allegria!
2.
est un'aposentedhu terrenu ◊ Cristos est nàschidu in d-un'istalla terrena ◊ nosu tenestis domus terrenas
3.
est unu terrenu bonu po seminai a lori ◊ creit fostei ca is terrenus dhus iant a pagai po su chi ballint? ◊ alvatendhe so istadu cun bitelledhos in terrinos cruos ◊ cantu fiocat faghet bene ca intrat abba a su terrinu
4.
bi fit s'olia in terra a terrinu cobertu ◊ no lu podent agatare in logu: paret chi si che l'at ingullidu su terrinu…
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
terrain,
pièce de terre
Inglese
land
Spagnolo
terreno,
terreno,
campo pequeño
Italiano
terréno,
appezzaménto di tèrra,
suòlo
Tedesco
Boden,
Grundstück.
tuèrra , nf Definizione
terra prana, in paris, frisca, niedha, bona meda po ortalítzia; fintzes paris bàsciu inue sumit o apaulat abba
Sinonimi e contrari
bena,
benadroxu,
benale,
benarzu,
benassu,
benàtile,
benatinu,
bennaghe,
bòdharu
2.
ingunis est sa furriada aundi s'arriu si torrat a tuerra
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
terrain plat humide
Inglese
wet level ground
Spagnolo
terreno llano e húmedo
Italiano
terréno pianeggiante ùmido
Tedesco
feuchtes,
ebenes Gelände.
zúra , nf, nm: giua 2,
zuru 1 Definizione
orrugu de terrenu cumonale giau a prènnere a ccn.; tretu de terrenu piticu, mescamente po fàere domo; tretu fintzes ananti de domo, in s'orruga, orruga etotu, e a logos fintzes leada, su logu / essire dae z. = (in cobertantza) esagerare
Sinonimi e contrari
iscaparrone
Frasi
fint brigandhe binti annos pro una zura
2.
sa Comuna at dadu totu zuras de batoschentos metros pro si fraigare sa domo
3.
donzunu si mundhat sa zura sua e gai sa carrela abbarrat neta ◊ su sero primu de mesaustu, sos ómines in bidha giughent a codhu in sos zuros piús antigos sos Tres Candhaleris
4.
sont ridendhe pro sos istorodhos chi ant intesu, ma totu abbarrat intro de sas zuras de su rispetu
Traduzioni
Francese
lot de terrain
Inglese
lot
Spagnolo
parcela de terreno
Italiano
lòtto di terréno
Tedesco
Parzelle.