acobiài, acobilàre , vrb: acoilae,
acoilare,
acoliai,
acoliare,
acubilare,
acugliai,
acuilai,
acuilare,
acuvilare,
aculiai,
aculiare,
cubilare Definizione
fàere fúrriu, torrare a cuile, a su crocadórgiu, andhare a crocare, fintzes pònnere in su crocadórgiu; istare o pònnere in calecunu logu, aintru, asuta, po si aprigare o cuare; istare in asséliu, firmu, su si apaghiare
Sinonimi e contrari
acoiletare,
acojai,
acuae,
apatai,
apogiai,
assebiai,
impudhilare
| ctr.
bocare,
essire,
pesare
Frasi
iscurtabas sos puzones su sero acubilandhe (P.Mura)◊ furriadorzu de istrias, acoilas bobborrotis e tirpias (L.Loi)◊ sas rúndhines sunt aculiadas in su filu ◊ is pillonedhus fiant acobiaus ◊ su pilloni innòi si acúliat a pausai
2.
furiat pruendu e po no m'isciundi mi seu aculiau ◊ no ia postu menti a babbu a m'aculiai in domu sua is dis de cussa strasura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se coucher,
s'abriter
Inglese
to return to the fold to go back to sleep to shelter
Spagnolo
cubilar,
cobijar
Italiano
rientrare nell'ovile,
ritirarsi a dormire,
ripararsi
Tedesco
in den Stall zurückkehren,
schlafengehen,
sich unterstellen.
istàdha , nf: istalla,
stadha Definizione
assentu po chistire pàgia, fenu o àtera brovendha de animales, pònnere pegos in aprigu a denote, como fintzes fràigu o logu mannu po tènnere animales chi si pesant po sa petza o àteru; genia de istrégiu a pònnere su papare a is animales
Sinonimi e contrari
stadi
Frasi
poite no mi agiudas a pònnere a postu s'istadha? ◊ su bestiàmene como dhu tenent in s'istalla e cun sa màchina andhant e torrant
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
étable
Inglese
shed
Spagnolo
establo
Italiano
stalla
Tedesco
Stall.
muntonàgliu, muntonàlzu, muntonàrgiu , nm: muntonarzu,
muntriaxu,
muntronaxu,
muntruaxu,
mutonaxu Definizione
muntone mannu de ladamíngiu e mescamente de àliga, logu inue si che imbolat s'àliga e totu is cosas de fuliare; fintzes logu chentza allichidiu, chentza contivigiare, brutu, betau apare
Sinonimi e contrari
abbrutadórgiu,
agrile,
aligàgiu,
aligurru
/
cdh. muntinàgiu
Modi di dire
csn:
arga de muntonarzu (nau a menisprésiu a unu) = malu, donau a fai mali, disgratziau, trevessu; ammuntonare arga de sete muntonàglios a unu = narrerendheli de onzi colore
Frasi
su muntonàgliu est prenu de bascaràmene ◊ castiei su muntronaxu chi nc'est in custa domu! ◊ totue nos sunt carrazendhe sos muntonarzos ◊ is muntonàglios… in dógnia bidha ci passaiaus ne dhue iat unu ◊ su cómudu fiat adoru de su muntruaxu…◊ sa cosa mala a su muntonàrgiu! ◊ chi dh'emu tentu dèu, cussu capedhu iat biu su muntronaxu!
2.
dontzi via lu pissichiat pro su bufu e l'ammuntonaiat arga de sete muntonàglios! ◊ arga de muntonarzu chi no est àteru, a mi che furare totu!…
Cognomi e Proverbi
prb:
s'àliga currit a su muntronaxu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fosse aux ordures,
fumier,
écurie
Inglese
rubbish dump
Spagnolo
basurero,
vertedero
Italiano
mondezzàio
Tedesco
Schuttabladeplatz,
Müllabladeplatz,
schmutziger Ort,
Stall.