agríle , agt: arghile Definizione
logu inue si betat su ladamíngiu o dhue at ladamíngiu meda / terras agriles = terra muntonarzina, fintzas sa terra asuta de is matas, grassa cun totu sa folla chi orruet e si púrdiat
Sinonimi e contrari
aligàgiu,
aligurru,
ledamenàrzu,
muntonàgliu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fosse à fumier
Inglese
dung-hill
Spagnolo
estercolero
Italiano
letamàio
Tedesco
Dunghaufen.
aligàgiu , nm: aligarzu Definizione
logu inue si betat s'àliga, su ladamíngiu; s'àliga etotu
Sinonimi e contrari
agrile,
aligurru,
muntonàgliu
/
argúmene,
àiga
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fosse à fumier,
ordures
Inglese
dung-hill,
rubbish
Spagnolo
vertedero,
estercolero,
basura
Italiano
letamàio,
spazzatura
Tedesco
Dunghaufen,
Müll.
aligúrru , nm Definizione
logu ue si ammuntonat s'àliga, su ladamíngiu
Sinonimi e contrari
agrile,
aligàgiu,
aligurru,
muntonàgliu
Traduzioni
Francese
fosse à fumier,
porcherie (fig.)
Inglese
dung-hill
Spagnolo
estercolero
Italiano
letamàio
Tedesco
Dunggrube.
carúmene 1 , nm Definizione
ischivoria de boe, ladamíngiu de pegus de bulu, candho est frisca
Sinonimi e contrari
merdaula,
merdóina
Traduzioni
Francese
fumier du bœuf
Inglese
ox manure
Spagnolo
fimo,
estiércol del buey
Italiano
fimo del bue
Tedesco
Kot.
ladàmene , nm: ladàmini,
ladammi,
laràmini,
ledàmene,
ledàmine,
letàmene,
lodami,
lodàmini Definizione
css. cosa de genia orgànica bona po ingrassare sa terra, mescamente su chi ndhe faent is animales candho brutant / ledàmine fatu = cotu, irfatu, irfarinadu sicu, in sa mota giusta po dhu betare a sa terra
Sinonimi e contrari
istilchinzu,
ladamignu,
rassa,
suale,
talàmini
/
cdh. litàmini
Frasi
in s'atunzu betaiant su ledàmine in su terrinu ◊ dèu mi assutzu su ladàmini e ghetu cosa a is procus! ◊ su ledàmine friscu no est fatu ◊ su dinai!… custu no fiat dinai… lah no si furrit a ladàmini e no ndi pighit fragu Coixedha!◊ su ledàmini si portat a su sartu, si lassat a coi e apustis s'ispainat
Etimo
ltn.
laetamen
Traduzioni
Francese
fumier
Inglese
manure
Spagnolo
estiércol
Italiano
letame
Tedesco
Mist.
muntonàgliu, muntonàlzu, muntonàrgiu , nm: muntonarzu,
muntriaxu,
muntronaxu,
muntruaxu,
mutonaxu Definizione
muntone mannu de ladamíngiu e mescamente de àliga, logu inue si che imbolat s'àliga e totu is cosas de fuliare; fintzes logu chentza allichidiu, chentza contivigiare, brutu, betau apare
Sinonimi e contrari
abbrutadórgiu,
agrile,
aligàgiu,
aligurru
/
cdh. muntinàgiu
Modi di dire
csn:
arga de muntonarzu (nau a menisprésiu a unu) = malu, donau a fai mali, disgratziau, trevessu; ammuntonare arga de sete muntonàglios a unu = narrerendheli de onzi colore
Frasi
su muntonàgliu est prenu de bascaràmene ◊ castiei su muntronaxu chi nc'est in custa domu! ◊ totue nos sunt carrazendhe sos muntonarzos ◊ is muntonàglios… in dógnia bidha ci passaiaus ne dhue iat unu ◊ su cómudu fiat adoru de su muntruaxu…◊ sa cosa mala a su muntonàrgiu! ◊ chi dh'emu tentu dèu, cussu capedhu iat biu su muntronaxu!
2.
dontzi via lu pissichiat pro su bufu e l'ammuntonaiat arga de sete muntonàglios! ◊ arga de muntonarzu chi no est àteru, a mi che furare totu!…
Cognomi e Proverbi
prb:
s'àliga currit a su muntronaxu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fosse aux ordures,
fumier,
écurie
Inglese
rubbish dump
Spagnolo
basurero,
vertedero
Italiano
mondezzàio
Tedesco
Schuttabladeplatz,
Müllabladeplatz,
schmutziger Ort,
Stall.