agríle , agt: arghile Definition
logu inue si betat su ladamíngiu o dhue at ladamíngiu meda / terras agriles = terra muntonarzina, fintzas sa terra asuta de is matas, grassa cun totu sa folla chi orruet e si púrdiat
Synonyms e antonyms
aligàgiu,
aligurru,
ledamenàrzu,
muntonàgliu
Etymon
srd.
Translations
French
fosse à fumier
English
dung-hill
Spanish
estercolero
Italian
letamàio
German
Dunghaufen.
aligàgiu , nm: aligarzu Definition
logu inue si betat s'àliga, su ladamíngiu; s'àliga etotu
Synonyms e antonyms
agrile,
aligurru,
muntonàgliu
/
argúmene,
àiga
Etymon
srd.
Translations
French
fosse à fumier,
ordures
English
dung-hill,
rubbish
Spanish
vertedero,
estercolero,
basura
Italian
letamàio,
spazzatura
German
Dunghaufen,
Müll.
aligúrru , nm Definition
logu ue si ammuntonat s'àliga, su ladamíngiu
Synonyms e antonyms
agrile,
aligàgiu,
aligurru,
muntonàgliu
Translations
French
fosse à fumier,
porcherie (fig.)
English
dung-hill
Spanish
estercolero
Italian
letamàio
German
Dunggrube.
carúmene 1 , nm Definition
ischivoria de boe, ladamíngiu de pegus de bulu, candho est frisca
Synonyms e antonyms
merdaula,
merdóina
Translations
French
fumier du bœuf
English
ox manure
Spanish
fimo,
estiércol del buey
Italian
fimo del bue
German
Kot.
ladàmene , nm: ladàmini,
ladammi,
laràmini,
ledàmene,
ledàmine,
letàmene,
lodami,
lodàmini Definition
css. cosa de genia orgànica bona po ingrassare sa terra, mescamente su chi ndhe faent is animales candho brutant / ledàmine fatu = cotu, irfatu, irfarinadu sicu, in sa mota giusta po dhu betare a sa terra
Synonyms e antonyms
istilchinzu,
ladamignu,
rassa,
suale,
talàmini
/
cdh. litàmini
Sentences
in s'atunzu betaiant su ledàmine in su terrinu ◊ dèu mi assutzu su ladàmini e ghetu cosa a is procus! ◊ su ledàmine friscu no est fatu ◊ su dinai!… custu no fiat dinai… lah no si furrit a ladàmini e no ndi pighit fragu Coixedha!◊ su ledàmini si portat a su sartu, si lassat a coi e apustis s'ispainat
Etymon
ltn.
laetamen
Translations
French
fumier
English
manure
Spanish
estiércol
Italian
letame
German
Mist.
muntonàgliu, muntonàlzu, muntonàrgiu , nm: muntonarzu,
muntriaxu,
muntronaxu,
muntruaxu,
mutonaxu Definition
muntone mannu de ladamíngiu e mescamente de àliga, logu inue si che imbolat s'àliga e totu is cosas de fuliare; fintzes logu chentza allichidiu, chentza contivigiare, brutu, betau apare
Synonyms e antonyms
abbrutadórgiu,
agrile,
aligàgiu,
aligurru
/
cdh. muntinàgiu
Idioms
csn:
arga de muntonarzu (nau a menisprésiu a unu) = malu, donau a fai mali, disgratziau, trevessu; ammuntonare arga de sete muntonàglios a unu = narrerendheli de onzi colore
Sentences
su muntonàgliu est prenu de bascaràmene ◊ castiei su muntronaxu chi nc'est in custa domu! ◊ totue nos sunt carrazendhe sos muntonarzos ◊ is muntonàglios… in dógnia bidha ci passaiaus ne dhue iat unu ◊ su cómudu fiat adoru de su muntruaxu…◊ sa cosa mala a su muntonàrgiu! ◊ chi dh'emu tentu dèu, cussu capedhu iat biu su muntronaxu!
2.
dontzi via lu pissichiat pro su bufu e l'ammuntonaiat arga de sete muntonàglios! ◊ arga de muntonarzu chi no est àteru, a mi che furare totu!…
Surnames and Proverbs
prb:
s'àliga currit a su muntronaxu
Etymon
srd.
Translations
French
fosse aux ordures,
fumier,
écurie
English
rubbish dump
Spanish
basurero,
vertedero
Italian
mondezzàio
German
Schuttabladeplatz,
Müllabladeplatz,
schmutziger Ort,
Stall.