acobiài, acobilàre , vrb: acoilae,
acoilare,
acoliai,
acoliare,
acubilare,
acugliai,
acuilai,
acuilare,
acuvilare,
aculiai,
aculiare,
cubilare Definitzione
fàere fúrriu, torrare a cuile, a su crocadórgiu, andhare a crocare, fintzes pònnere in su crocadórgiu; istare o pònnere in calecunu logu, aintru, asuta, po si aprigare o cuare; istare in asséliu, firmu, su si apaghiare
Sinònimos e contràrios
acoiletare,
acojai,
acuae,
apatai,
apogiai,
assebiai,
impudhilare
| ctr.
bocare,
essire,
pesare
Frases
iscurtabas sos puzones su sero acubilandhe (P.Mura)◊ furriadorzu de istrias, acoilas bobborrotis e tirpias (L.Loi)◊ sas rúndhines sunt aculiadas in su filu ◊ is pillonedhus fiant acobiaus ◊ su pilloni innòi si acúliat a pausai
2.
furiat pruendu e po no m'isciundi mi seu aculiau ◊ no ia postu menti a babbu a m'aculiai in domu sua is dis de cussa strasura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se coucher,
s'abriter
Ingresu
to return to the fold to go back to sleep to shelter
Ispagnolu
cubilar,
cobijar
Italianu
rientrare nell'ovile,
ritirarsi a dormire,
ripararsi
Tedescu
in den Stall zurückkehren,
schlafengehen,
sich unterstellen.
istàdha , nf: istalla,
stadha Definitzione
assentu po chistire pàgia, fenu o àtera brovendha de animales, pònnere pegos in aprigu a denote, como fintzes fràigu o logu mannu po tènnere animales chi si pesant po sa petza o àteru; genia de istrégiu a pònnere su papare a is animales
Sinònimos e contràrios
stadi
Frases
poite no mi agiudas a pònnere a postu s'istadha? ◊ su bestiàmene como dhu tenent in s'istalla e cun sa màchina andhant e torrant
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
étable
Ingresu
shed
Ispagnolu
establo
Italianu
stalla
Tedescu
Stall.
muntonàgliu, muntonàlzu, muntonàrgiu , nm: muntonarzu,
muntriaxu,
muntronaxu,
muntruaxu,
mutonaxu Definitzione
muntone mannu de ladamíngiu e mescamente de àliga, logu inue si che imbolat s'àliga e totu is cosas de fuliare; fintzes logu chentza allichidiu, chentza contivigiare, brutu, betau apare
Sinònimos e contràrios
abbrutadórgiu,
agrile,
aligàgiu,
aligurru
/
cdh. muntinàgiu
Maneras de nàrrere
csn:
arga de muntonarzu (nau a menisprésiu a unu) = malu, donau a fai mali, disgratziau, trevessu; ammuntonare arga de sete muntonàglios a unu = narrerendheli de onzi colore
Frases
su muntonàgliu est prenu de bascaràmene ◊ castiei su muntronaxu chi nc'est in custa domu! ◊ totue nos sunt carrazendhe sos muntonarzos ◊ is muntonàglios… in dógnia bidha ci passaiaus ne dhue iat unu ◊ su cómudu fiat adoru de su muntruaxu…◊ sa cosa mala a su muntonàrgiu! ◊ chi dh'emu tentu dèu, cussu capedhu iat biu su muntronaxu!
2.
dontzi via lu pissichiat pro su bufu e l'ammuntonaiat arga de sete muntonàglios! ◊ arga de muntonarzu chi no est àteru, a mi che furare totu!…
Sambenados e Provèrbios
prb:
s'àliga currit a su muntronaxu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fosse aux ordures,
fumier,
écurie
Ingresu
rubbish dump
Ispagnolu
basurero,
vertedero
Italianu
mondezzàio
Tedescu
Schuttabladeplatz,
Müllabladeplatz,
schmutziger Ort,
Stall.