ammalliàre , vrb Definizione
seberare una cosa male, chentza crabbu, chentza gustu
Frasi
m'abbàida ite arratza de bestimenta chi si at amalliadu, putzidha! ◊ za ti l'as ammalliada sa cosa, balla!…◊ za si l'at ammalliada, sa fémina, a si leare un'isenta a muzere!…◊ za ti l'as ammalliada s'ora de chircare zente, a mesanote!
Traduzioni
Francese
choisir sans goût
Inglese
to choose without taste
Spagnolo
elegir sin gusto
Italiano
scégliere sènza gusto
Tedesco
ohne Geschmack wählen.
elessiòne , nf: eletzione,
eletzioni Definizione
su isceberare o fàere essire de is candhidaos faendho a votos candho si depent giare incàrrigos a manera demogràtica
Frasi
sas eletziones si fuint fatas cun candhidados noos ◊ funt acanta is eletziones e caras allirgas essint in televisione po cumbínchere sa gente a dhos votare ◊ candu eletzionis ci at comunalis, oi ca ci funt in bidha mia, medas amigus si feus rivalis! (G.Zedda)
Traduzioni
Francese
élection
Inglese
election
Spagnolo
elección
Italiano
elezióne
Tedesco
Wahl,
Wahlen (Pl.).
eligíre , vrb Definizione
fàere is eletziones, votare po isceberare is candhidaos chi depent pigare un'incàrrigu / pps. eletu, elígiu
Sinonimi e contrari
elèzere
Traduzioni
Francese
élire
Inglese
to elect
Spagnolo
elegir
Italiano
elèggere
Tedesco
wählen.
isceberài, isceberàre , vrb: ischeperare,
isciberae,
isseberare,
isseperare Definizione
pigare castiandho cale, ccn. cosa precisa, sa chi paret méngius o chi torrat paris cun calecunu critériu, sa chi andhat bene a un'iscopu, o fintzes pigandho e bogandho de mesu de àtera cosa totu diferente, distínghere
Sinonimi e contrari
asseperare,
sceberai,
iscedhai,
iscerai,
istagiai
Frasi
custos zòvanos facant comente cherent, ca tocat a issos a isseperare ◊ at cumbintu su maridu chi su fizu fit isseperendhe su zustu ◊ at cricau e isseberau sa menzus nave ◊ tue depes isceberare, no a che orrúere in sa peus arratza! ◊ a isciberae si andhat a sa preda de s'erriu!
2.
chi abbaidaus bene, in mesu issoro no che isseberaus unu pastore
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
choisir
Inglese
to choose
Spagnolo
elegir,
escoger
Italiano
scégliere
Tedesco
wählen.
iscerài , vrb: ischerai,
ischerare,
ischeriare,
ischiliare 1,
scerai Definizione
seberare su mele de sa chera, ma impreau mescamente coment'e seberare, separare cosas diferentes, arrennèscere a bíere, distínghere
Sinonimi e contrari
assebeltare
/
cherrintzonare,
chirrare,
isceberai,
isempricare
Frasi
s'ànima est aici ligera chi mancu s'iscerat ◊ sas annadas fint malas e pagu si podiat ischeriare it'còghere! ◊ non fis mai istracu ischiliendhe su ranu bonu (A.Sotgiu)◊ arratza de fusti chi as iscerau! ◊ cheret ischeradu su trigu po parare arratza ◊ ti as a iscerai unu de custus giòvunus ◊ no arrannessu a ischerai s’unu de s’atru
2.
su sale ischeriadu de tzertas tzucas no mezorat su gustu de su sugetu (V.Mura)◊ tui fiast bona e iscerada ◊ su bistimentu de is erricos s'ischeràt ca teniant prus càmbios ◊ cudhu giai est issu: tanti no si che ischerat…!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
choisir,
discerner,
distinguer
Inglese
to choose,
to distinguish
Spagnolo
escoger
Italiano
scégliere,
cèrnere,
distìnguere
Tedesco
wählen,
aussuchen,
unterscheiden.
sceberài, sceberàri , vrb: scioberai,
sebarai,
seberai,
seberare,
seperare,
severare Definizione
pigare e pònnere a parte, abbandha una cosa de un'àtera; pigare su bonu, su méngius e lassare su malu, su peus, su metzanu, pigare ccn. cosa precisa chi torrat paris cun calecunu critériu, sa chi andhat bene a un'iscopu, o fintzes arregollendho de mesu de àteras; foedhandho de frores o de matas de frutuàriu, iscúdere o lassare andhare su frore e ingendrare su frutu, chi deasi si cumènciat a bíere / seberai/-are bijos, angionis, crabitos = pònnere abbandha dae sas mamas pro no che lis súere su late
Sinonimi e contrari
asseperare,
chirrare,
isceberai,
iscedhai,
iscerai,
istagiai
/
acorruntzulare
| ctr.
ammasturai,
meschiare
Frasi
seis prontus a sceberai s'arritzu in su cossu, ma nc'ingurteis unu cammellu intreu! ◊ po issa no nc'est calidadi de seberai, no sèberat ratza, mannus o pitius ◊ candu passais in mesu de is froris seberai is peis po no ndi apetigai
2.
as seberadu bene, cojendhe: as leadu una prendha de fémina! ◊ si at seberadu su menzus fiadu dae mesu de s'ama ◊ mi tiro unu frore: in mesu de sos chentu che sèbero s'orrosa… ◊ sciobera sciobera, su peus nd'iscerat ◊ cussa cosa est totu amméschiu: ndhe cheret seberada sa parte bona e frundhida sa mala ◊ ti ponzo a severare in mesu de duos coros: su chi cheres ti lea! ◊ est bellu, severadu che ispiga de trigu
3.
sa cariasa, sa pira, su frutuàriu como est totu seberendhe ◊ su fiore chi zughiat, s'àrbure, l'at seberadu totu ◊ s'àchina est seperendhe ◊ in su pàltinu nou sa ua est severendhe…
Cognomi e Proverbi
prb:
a cuadhu donau no scioberis piu
Etimo
ltn.
seperare
Traduzioni
Francese
séparer,
choisir,
nouer (bot.)
Inglese
to divide,
to select,
to set
Spagnolo
elegir,
seleccionar,
transformarse el ovario en fruto
Italiano
separare,
scégliere,
selezionare,
allegare (détto di piante)
Tedesco
trennen,
wählen,
auswählen,
ansetzen (Bot.).
scerài , vrb: iscerai* Definizione
coment'e chirriare, seberare, arrennèscere a bíere, a bíere crara, distinta, una cosa de un'àtera
Sinonimi e contrari
chirrare
/
allampare,
assebeltare,
distínghere,
isceberai,
semodare
Frasi
po fai carrus tocat a scerai s'ílixi prus bellu ◊ as a scerai a plaxeri tuu un'arti o unu mestieri ◊ luxi de vida mia, isceti istedhus de òru in celu ti ndi sceru! ◊ scera totu custu lori e poni a parti a muntoni a muntoni! ◊ donna Cristina scerendi scerendi est abarrada bagadia!
2.
in su murriadrosu càstiant pubas chi aditzu si scerant (D.Maccioni)◊ no s'iscít ita maladia tenit: po immoi no si scerat nudha ◊ Deus bit fintzas su chi no si scerat ◊ su campanibi dh'eus a tingi in biancu po si scerai de atesu fintzas a su noti ◊ ajaju no mi scerat de is atrus piciochedhus ◊ est príngia ma no si scerat ancora nudha
Traduzioni
Francese
choisir,
apercevoir
Inglese
to choose,
to make out
Spagnolo
elegir,
divisar
Italiano
scégliere,
scòrgere
Tedesco
wählen,
erblicken.
votài , vrb: botare 2,
votare Definizione
giare o betare su votu; cumandhare
Frasi
votassiones za bi at ma no sunt totu sos chi andhant a votare ◊ nosu votendu aici difendeus a tui puru! ◊ pòburu, cumbati sa sarda batàglia, no dhus vòtisti prus, piga puntíglia! (G.Zedda)◊ cussos, canno benit su períudu de los votare si betant a purpas mortas che astores! (G.Tilocca)
2.
no bi votat niunu in sa pelsone mia: ndhe fato su chi chelzo!
Traduzioni
Francese
voter
Inglese
to vote
Spagnolo
votar
Italiano
votare
Tedesco
wählen.