ammalliàre , vrb Definitzione
seberare una cosa male, chentza crabbu, chentza gustu
Frases
m'abbàida ite arratza de bestimenta chi si at amalliadu, putzidha! ◊ za ti l'as ammalliada sa cosa, balla!…◊ za si l'at ammalliada, sa fémina, a si leare un'isenta a muzere!…◊ za ti l'as ammalliada s'ora de chircare zente, a mesanote!
Tradutziones
Frantzesu
choisir sans goût
Ingresu
to choose without taste
Ispagnolu
elegir sin gusto
Italianu
scégliere sènza gusto
Tedescu
ohne Geschmack wählen.
elessiòne , nf: eletzione,
eletzioni Definitzione
su isceberare o fàere essire de is candhidaos faendho a votos candho si depent giare incàrrigos a manera demogràtica
Frases
sas eletziones si fuint fatas cun candhidados noos ◊ funt acanta is eletziones e caras allirgas essint in televisione po cumbínchere sa gente a dhos votare ◊ candu eletzionis ci at comunalis, oi ca ci funt in bidha mia, medas amigus si feus rivalis! (G.Zedda)
Tradutziones
Frantzesu
élection
Ingresu
election
Ispagnolu
elección
Italianu
elezióne
Tedescu
Wahl,
Wahlen (Pl.).
eligíre , vrb Definitzione
fàere is eletziones, votare po isceberare is candhidaos chi depent pigare un'incàrrigu / pps. eletu, elígiu
Sinònimos e contràrios
elèzere
Tradutziones
Frantzesu
élire
Ingresu
to elect
Ispagnolu
elegir
Italianu
elèggere
Tedescu
wählen.
isceberài, isceberàre , vrb: ischeperare,
isciberae,
isseberare,
isseperare Definitzione
pigare castiandho cale, ccn. cosa precisa, sa chi paret méngius o chi torrat paris cun calecunu critériu, sa chi andhat bene a un'iscopu, o fintzes pigandho e bogandho de mesu de àtera cosa totu diferente, distínghere
Sinònimos e contràrios
asseperare,
sceberai,
iscedhai,
iscerai,
istagiai
Frases
custos zòvanos facant comente cherent, ca tocat a issos a isseperare ◊ at cumbintu su maridu chi su fizu fit isseperendhe su zustu ◊ at cricau e isseberau sa menzus nave ◊ tue depes isceberare, no a che orrúere in sa peus arratza! ◊ a isciberae si andhat a sa preda de s'erriu!
2.
chi abbaidaus bene, in mesu issoro no che isseberaus unu pastore
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
choisir
Ingresu
to choose
Ispagnolu
elegir,
escoger
Italianu
scégliere
Tedescu
wählen.
iscerài , vrb: ischerai,
ischerare,
ischeriare,
ischiliare 1,
scerai Definitzione
seberare su mele de sa chera, ma impreau mescamente coment'e seberare, separare cosas diferentes, arrennèscere a bíere, distínghere
Sinònimos e contràrios
assebeltare
/
cherrintzonare,
chirrare,
isceberai,
isempricare
Frases
s'ànima est aici ligera chi mancu s'iscerat ◊ sas annadas fint malas e pagu si podiat ischeriare it'còghere! ◊ non fis mai istracu ischiliendhe su ranu bonu (A.Sotgiu)◊ arratza de fusti chi as iscerau! ◊ cheret ischeradu su trigu po parare arratza ◊ ti as a iscerai unu de custus giòvunus ◊ no arrannessu a ischerai s’unu de s’atru
2.
su sale ischeriadu de tzertas tzucas no mezorat su gustu de su sugetu (V.Mura)◊ tui fiast bona e iscerada ◊ su bistimentu de is erricos s'ischeràt ca teniant prus càmbios ◊ cudhu giai est issu: tanti no si che ischerat…!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
choisir,
discerner,
distinguer
Ingresu
to choose,
to distinguish
Ispagnolu
escoger
Italianu
scégliere,
cèrnere,
distìnguere
Tedescu
wählen,
aussuchen,
unterscheiden.
sceberài, sceberàri , vrb: scioberai,
sebarai,
seberai,
seberare,
seperare,
severare Definitzione
pigare e pònnere a parte, abbandha una cosa de un'àtera; pigare su bonu, su méngius e lassare su malu, su peus, su metzanu, pigare ccn. cosa precisa chi torrat paris cun calecunu critériu, sa chi andhat bene a un'iscopu, o fintzes arregollendho de mesu de àteras; foedhandho de frores o de matas de frutuàriu, iscúdere o lassare andhare su frore e ingendrare su frutu, chi deasi si cumènciat a bíere / seberai/-are bijos, angionis, crabitos = pònnere abbandha dae sas mamas pro no che lis súere su late
Sinònimos e contràrios
asseperare,
chirrare,
isceberai,
iscedhai,
iscerai,
istagiai
/
acorruntzulare
| ctr.
ammasturai,
meschiare
Frases
seis prontus a sceberai s'arritzu in su cossu, ma nc'ingurteis unu cammellu intreu! ◊ po issa no nc'est calidadi de seberai, no sèberat ratza, mannus o pitius ◊ candu passais in mesu de is froris seberai is peis po no ndi apetigai
2.
as seberadu bene, cojendhe: as leadu una prendha de fémina! ◊ si at seberadu su menzus fiadu dae mesu de s'ama ◊ mi tiro unu frore: in mesu de sos chentu che sèbero s'orrosa… ◊ sciobera sciobera, su peus nd'iscerat ◊ cussa cosa est totu amméschiu: ndhe cheret seberada sa parte bona e frundhida sa mala ◊ ti ponzo a severare in mesu de duos coros: su chi cheres ti lea! ◊ est bellu, severadu che ispiga de trigu
3.
sa cariasa, sa pira, su frutuàriu como est totu seberendhe ◊ su fiore chi zughiat, s'àrbure, l'at seberadu totu ◊ s'àchina est seperendhe ◊ in su pàltinu nou sa ua est severendhe…
Sambenados e Provèrbios
prb:
a cuadhu donau no scioberis piu
Ètimu
ltn.
seperare
Tradutziones
Frantzesu
séparer,
choisir,
nouer (bot.)
Ingresu
to divide,
to select,
to set
Ispagnolu
elegir,
seleccionar,
transformarse el ovario en fruto
Italianu
separare,
scégliere,
selezionare,
allegare (détto di piante)
Tedescu
trennen,
wählen,
auswählen,
ansetzen (Bot.).
scerài , vrb: iscerai* Definitzione
coment'e chirriare, seberare, arrennèscere a bíere, a bíere crara, distinta, una cosa de un'àtera
Sinònimos e contràrios
chirrare
/
allampare,
assebeltare,
distínghere,
isceberai,
semodare
Frases
po fai carrus tocat a scerai s'ílixi prus bellu ◊ as a scerai a plaxeri tuu un'arti o unu mestieri ◊ luxi de vida mia, isceti istedhus de òru in celu ti ndi sceru! ◊ scera totu custu lori e poni a parti a muntoni a muntoni! ◊ donna Cristina scerendi scerendi est abarrada bagadia!
2.
in su murriadrosu càstiant pubas chi aditzu si scerant (D.Maccioni)◊ no s'iscít ita maladia tenit: po immoi no si scerat nudha ◊ Deus bit fintzas su chi no si scerat ◊ su campanibi dh'eus a tingi in biancu po si scerai de atesu fintzas a su noti ◊ ajaju no mi scerat de is atrus piciochedhus ◊ est príngia ma no si scerat ancora nudha
Tradutziones
Frantzesu
choisir,
apercevoir
Ingresu
to choose,
to make out
Ispagnolu
elegir,
divisar
Italianu
scégliere,
scòrgere
Tedescu
wählen,
erblicken.
votài , vrb: botare 2,
votare Definitzione
giare o betare su votu; cumandhare
Frases
votassiones za bi at ma no sunt totu sos chi andhant a votare ◊ nosu votendu aici difendeus a tui puru! ◊ pòburu, cumbati sa sarda batàglia, no dhus vòtisti prus, piga puntíglia! (G.Zedda)◊ cussos, canno benit su períudu de los votare si betant a purpas mortas che astores! (G.Tilocca)
2.
no bi votat niunu in sa pelsone mia: ndhe fato su chi chelzo!
Tradutziones
Frantzesu
voter
Ingresu
to vote
Ispagnolu
votar
Italianu
votare
Tedescu
wählen.