abbistàre , vrb: avistare Definitzione
bídere, abbaidare prus che àteru de atesu
Sinònimos e contràrios
apubai
Frases
in custu logu bisonzat abbistare su caminu ca si podet fadhire in unu giogu ◊ s'ómine zustu chi abbistat a cad'ala est semper in gradu de agontzare sas brias! ◊ su dus a mengianu torrant a partiri, po primu sa barca si fiat avistara
Tradutziones
Frantzesu
apercevoir
Ingresu
to sight
Ispagnolu
avistar,
divisar
Italianu
avvistare
Tedescu
sichten.
allampàre , vrb: allampiai,
allampiare Definitzione
apèrrere bene is ogos abbaidandho; arrennèscere a bíere o connòschere fintzes de atesu
Sinònimos e contràrios
illampiare,
ispalpedhare
/
allampiociare,
apubai,
assebeltare,
bídere,
iscerai,
semodare
Frases
giómpidu a s'incraradorza, ndh'at pódidu allampiare sos carabbineris ◊ in s'ispricu de su poju che allàmpio sa figura de mene etotu ◊ cudhos si fint girados a l’abbaidare allampiandhe sos ogos ◊ Tziu Missente, comente nos nche allampiabat, nos mutiat a nos cumbidare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
apercevoir
Ingresu
to perceive
Ispagnolu
divisar
Italianu
scòrgere,
intravedére
Tedescu
erblicken.
apuài, apubàe, apubài, apubàre , vrb Definitzione
abbaidare e arrennèscere a bíere, fintzes cun paga lughe o atesu o a dónnia modu cun dificurtade, giustu coment’e candho totu su chi si podet bíere est una puba, una figura pagu crara, calecuna cosa chi no si biet e ne cumprendhet bene it'est; si narat fintzes in su sensu ebbia de bíere, abbaidare disigiandho
Sinònimos e contràrios
abbistare,
assebeltare,
illampiare,
impubai
/
bídere
Frases
cussa luxixedha apenas si podit apubai ◊ apo apubadu un'iscritura antiga ◊ de atesu arrennesciat a apubai sa spéndula ◊ comenti orbescit si apubat su colori de is cosas ◊ no apubu nudha, sa vista mi est cumentzendi a mancai ◊ fut iscuriu che in buca ma apo apubau is porcos
2.
fai chi su tzurpu apubit! ◊ su pastoredhu at apubau unu trunchedhu de ollastu liuru ◊ mi pòngiu innòi, chi mi apubint! ◊ sa màchina noa dha tenis giai apubada ◊ si cravat che unu lupu candu apubat su pistoni!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
apercevoir
Ingresu
to perceive
Ispagnolu
divisar,
ver
Italianu
scòrgere,
avvistare
Tedescu
erblicken,
sichten.
assebeltàre , vrb: assebertare,
assebestare,
sebeltare* Definitzione
arrennèscere a bíere, a intèndhere, a distínghere, a cumprèndhere
Sinònimos e contràrios
allampare,
apubai,
illampiare,
iscerai,
semeschiare
/
assabèschere,
assaborire
Frases
sos titones li faghiant paga lughe e assebertaiat petzi carchi cosa ◊ in mesu de s'abba che apo assebeltadu una moneda ◊ tue lu miras, ma no assebertas de ite colore est
Tradutziones
Frantzesu
apercevoir
Ingresu
to perceive
Ispagnolu
divisar
Italianu
scòrgere
Tedescu
erblicken.
iscampiàre , vrb Definitzione
andhare o essire a bíere, o fintzes po si giare a bíere (nau de s'aera, ispalatare, iscrarire); bíere de atesu / iscàmpia sa conca! = boga sa conca!, incàradi a bídere!
Sinònimos e contràrios
acarare,
acerare,
acherare,
acontrare,
acrarare,
afacare,
bídere,
cumparire,
essire,
imbraconare,
incarai,
inciarare,
ingiarare
/
ispalaciae
Frases
si est aperta sa zanna e tandho est iscampiada issa ◊ erisero est iscampiada un'ànima dolimorjosa a mi nàrrere de bènnere ◊ sas crocas iscàmpiant apenas cumintzat a pròghere ◊ su sole onzi tantu iscampiabat dae palas de sas nues ◊ ti torras a iscampiare e ti amus a dare sa risposta ◊ si s'aera s'iscàmpiat in bonu essimus
2.
mai in sa vida si torret a iscampiare! ◊ mai s’iscàmpiet su triballu: como mi paso! ◊ las ant iscampiadas dae tesu, a issas
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se montrer,
apercevoir dans le lointain
Ingresu
to lean out,
to perceive in the distance
Ispagnolu
asomarse,
divisar
Italianu
affacciarsi,
scòrgere da lontano
Tedescu
sich zeigen,
erblicken.
sapèschere , vrb rfl: assabèschere* Definitzione
su si acatare de is cosas
Sinònimos e contràrios
abbigiare,
assaborire,
saerare,
sapire
Frases
semus cumbintos, chene nos sapèschere, chi semus su chi manicamus e bivimus ◊ chene si ndhe sapèschere ripitint cosas chi fachiant sos mannos ◊ prima de apèrrere ojos, innossente, de vida e morte no ti ses sapéschiu (G.Zichi)
Tradutziones
Frantzesu
percevoir,
apercevoir
Ingresu
to be conscious
Ispagnolu
concienciar
Italianu
èssere consapévole
Tedescu
bewußt sein.
scerài , vrb: iscerai* Definitzione
coment'e chirriare, seberare, arrennèscere a bíere, a bíere crara, distinta, una cosa de un'àtera
Sinònimos e contràrios
chirrare
/
allampare,
assebeltare,
distínghere,
isceberai,
semodare
Frases
po fai carrus tocat a scerai s'ílixi prus bellu ◊ as a scerai a plaxeri tuu un'arti o unu mestieri ◊ luxi de vida mia, isceti istedhus de òru in celu ti ndi sceru! ◊ scera totu custu lori e poni a parti a muntoni a muntoni! ◊ donna Cristina scerendi scerendi est abarrada bagadia!
2.
in su murriadrosu càstiant pubas chi aditzu si scerant (D.Maccioni)◊ no s'iscít ita maladia tenit: po immoi no si scerat nudha ◊ Deus bit fintzas su chi no si scerat ◊ su campanibi dh'eus a tingi in biancu po si scerai de atesu fintzas a su noti ◊ ajaju no mi scerat de is atrus piciochedhus ◊ est príngia ma no si scerat ancora nudha
Tradutziones
Frantzesu
choisir,
apercevoir
Ingresu
to choose,
to make out
Ispagnolu
elegir,
divisar
Italianu
scégliere,
scòrgere
Tedescu
wählen,
erblicken.
sebeltàre , vrb: assebeltare,
sebertare,
sebestare Definitzione
arrennèscere a bíere, a intèndhere, a cumprèndhere, mancari cun dificurtade
Sinònimos e contràrios
allampare,
apubai,
iscerai,
semeschiare,
semodare
/
assabèschere,
assaborire
Frases
so duas oras chirchendhe a mamma e no la seberto in logu ◊ de cudhu no ndhe sebestaiat mancu su fiagu ◊ est sebeltendhe sa trata de sa fera ◊ dàemi sos ortzales, chi no ndhe seberto de custa cosa goi minuda! ◊ a s'iscuru sas cosas no si podent bene sebeltare
2.
sa vida no at piús valore: paret chi no sebestet su chervedhu! ◊ a cantu ndhe sebertaia deo, unu fit de importu si ischiat a leare sa màchina ◊ mi che so sebertadu atesu, in su pessamentu
Ètimu
ltn.
sequestrare
Tradutziones
Frantzesu
apercevoir
Ingresu
to perceive
Ispagnolu
divisar
Italianu
scòrgere
Tedescu
erblicken,
bemerken.