arbitrài, arbitràre , vrb Definizione fàere s'ómine de mesu, s'ómine de rejone, su si pònnere in mesu tra duos, o tra duas iscuadras de giogadores, duas partes de unu pretu po averguare e decídere chie tenet arrexone Traduzioni Francese arbitrer Inglese to umpire Spagnolo arbitrar Italiano arbitrare Tedesco als Schiedsrichter fungieren.

arragasciósu , agt: arreghesciosu, reghesciosu Definizione chi agatat o chi bogat arreghèscias, iscusas, cosa de nàrrere Sinonimi e contrari iscoticosu, isteculosu / briganteri, brigantinu, brigàntzulu, contzigosu, pletista, pretadori / mendheosu Frasi no dh'emu a èssiri crétiu chi tui fiast aici arreghesciosu e de istògumu débbili! ◊ in bidha nosta seus pagu arragasciosus 2. una dí arreghesciosa de próinas Terminologia scientifica ntl Etimo srd. Traduzioni Francese querelleur, litigieux Inglese quarrelsome Spagnolo pendenciero Italiano pretestuóso, riottóso Tedesco als Vorwand dienen, streitsüchtig.

candhidàre , vrb: candidai Definizione pònnere in lista, propònnere a ccn. po dhu votare a calecuna cosa Frasi si est candhidadu a cussizeri ◊ l'ant candhidadu a síndhigu ◊ currei, currei a innòi, s’intruxu est candidau: sa lista 'e su caboni sa lítera at mandau! 2. po sa morti immoi seu candidau: beni candu centenàriu in su letu mi agatas sonnigosu e fidau! (Lg.Melis) Traduzioni Francese proposer un candidat aux élections Inglese to propose s.o. as a candidate Spagnolo candidatar, presentar como candidado Italiano candidare Tedesco als Kandidaten aufstellen.

controíre , vrb: contruire Definizione giare órdine, cumandhare, apretzetare de no fàere calecuna cosa, controriai Sinonimi e contrari brevare, contraíchere, chitai 1, preubbire | ctr. ordinare, obbrigare Frasi su binu e su fumu bi l'at controidu su dutore ◊ si mi controit de fàghere piagheres, controat finas de mi ndhe pedire! ◊ li at controidu su passazu in sa tanca sua ◊ su babbu a sos fizos no los at mai contruidos ◊ ti controo de faedhare cun istranzos, inoghe! Traduzioni Francese interdire, défendre Inglese to forbid Spagnolo prohibir Italiano controindicare, proibire, vietare Tedesco als schädlich bezeichnen, verbieten.

imprendài , vrb: imprendhare, imprennare Definizione giare in prendha, impromítere o giare calecuna cosa po ndhe garantire o assegurare calecun'àtera Sinonimi e contrari impegnai Frasi no as a crere chi m'imprendho sa domo pro comporare bestires bellos a tie?! ◊ aia chérfidu imprendhare a sos versos sas boghes piús beras atogadas in sa zente (C.Puddu)◊ deo ti apo imprendhadu su coro Etimo ctl. emprendar Traduzioni Francese donner en gage Inglese to pawn (stg.) Spagnolo dejar en prenda Italiano dare in pégno, ipotecare Tedesco etw. jdm. als Pfand geben.

iscoticósu , agt Definizione chi bogat iscóticos, chi cricat iscusas Sinonimi e contrari arragasciosu, isteculosu Etimo srd. Traduzioni Francese querelleur Inglese quarrelsome Spagnolo quien busca pretextos Italiano pretestuóso Tedesco als Vorwand dienen, streitsüchtig.

pànnu , nm Definizione orrobba téssia, grussita, siat po fàere a bestimentu e siat po àteru; prémiu chi si giaet coment'e orrobba de prammu (longa fintzes deghinas de metros) a is cuadhos curridores, símbulu de bínchida (fintzes po àteru) Sinonimi e contrari robba / pàdhiu, palu 1, prémiu / sàbanu Modi di dire csn: pannos de suta = bestimenta de fundhu (mudandhas, franella, canotiera); p. de pane, de còghere = fascas de pani, sàbanu, zenia de telu de carchi mesu metro de largúria ma longu de metros pro pònnere a pizos su panevresa tesu fintzas a lu còghere; p. de carri = zenia de tessinzu pro trastes de pònnere in dossu, a fundhu; frigai pannus = samunare robba; cúrrere o bínchere su p. = bínchere sa bandhera, currindhe a cadhu; p. de incordedhai = petígliu, zenia de pannitzu chi sas féminas si ponent in petorras, muntesu cun cordedhas; p. pro asciugai sa faci, p. de manos = abbammanu; maistu de p. = traperi, festadore; passare su p. pintu = fàghere carchi cosa de bonu in chirca de campaniare s'ofesa chi unu at fatu innantis; istare o abbarrare donzunu in pannos suos = in càncaros suos, sentza de donai istrobbu a is àterus; non càpiri in pannus = bragare meda; p. de cera = follu de chera comente si ponet in sos casidhos modernos Frasi candho babbai andhat a Núoro ti at a portare pannu ruju de seda…(S.Lay Deidda)◊ sa fémina est samunendhe sos pannos ◊ tesset pannu froridu e pannu lisu 2. acabbadha, chi tanti no ndi pigas de pannu! ◊ sunt cadhos avesados a su pannu ◊ ant dadu su primu pannu a Fulanu pro sa poesia rimada 3. Lica no capiat in pannus, ca fut isposa cun su prus arricu de bidha! Etimo ltn. pannus Traduzioni Francese drap, trophée, «palio» Inglese cloth, palio (silk banner awarded to the winner of the 'palio') Spagnolo paño, trofeo, palio Italiano panno, trofèo, pàlio Tedesco Stoff, kostbares Tuch als Siegespreis.

poíta , avb, cng, nm: poiti, prite, proite, pruite, pueta, puita, puite Definizione po ita = foedhu chi s'impreat mescamente in is dimandhas, ma fintzes in is arrespostas cun idea de iscopu, de càusa o intzimia: si est cng. inditat solu càusa, intzimia, motivu; coment'e númene, dónnia cosa o motivu chi si podet cunsiderare càusa o iscopu Sinonimi e contrari ellea / ca Modi di dire csn: iscipiaus poita seus benius! = comintzu o istérrida de chistione chi si faghet candho si andhat a chircare a ccn., prus che àteru pro cosas de importu; si no fut poita… = ite mi tantat chi…, gei mi parit ca… Frasi poita no benis cun mimi? ◊ proite mi cherias, chi mi as cramadu? ◊ poita si est firmau inguni, fustei? ◊ proite no bufas? 2. fato goi proite mi andhat bene ◊ fostei si depit cuntziderai fortunada pueta dhi est andada bèni 3. in s'andhare dudosu de custa vida cantos "proites" chena una risposta! (A.Porcheddu)◊ su proite faghet gai no bi lu dimandho ◊ no dhu scit mancu issu su poita ◊ pro l'ischire apo mastuladu puites mannos ◊ tropus poitas barrinant sa menti mia ◊ candho si fit acrarau a s'ispuntone aiat cumpresu su proite sos canes fint apedhandhe 4. si no fut poita, si nd'iat a èssiri pesau Etimo srd. Traduzioni Francese pourquoi, parce que Inglese why, because Spagnolo por qué, porque Italiano perchè Tedesco warum, wieso, weil, da, damit, als daß, Warum, Grund.

«« Cerca di nuovo