acarài , vrb: acarare 1 Definizione
pònnere a cara de pare, prus che àteru po foedhare
Sinonimi e contrari
acarire
/
afrontai,
agiostrare,
atzuridare,
cadojare,
iscamurriare,
rumbicare
Frasi
ant fatu acarare sas partes e donzunu at nadu sa sua
Etimo
spn.
acarar
Traduzioni
Francese
s'aboucher
Inglese
to meet
Spagnolo
abocarse,
entrevistarse
Italiano
abboccarsi
Tedesco
eine Unterredung führen.
desbaratàre , vrb: disbaratai,
disbaratare Definizione
fàere vida irregulada, fàere s'isperditziau, ispèrdere o perdimentare sa cosa, pesare a bolare sa cosa, ispaciare a tropu; nàrrere o fàere ispropósitos / disbaratai un'animali = pònnerelu a tropu a triballare
Sinonimi e contrari
aperdimentare,
distrúere,
isbaire,
ispazetare,
ispèldere,
ispeldisciare,
istravuciare
/
desatinai
| ctr.
avitare
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
mener une vie déréglée
Inglese
to lead a dissolute life
Spagnolo
desbaratar
Italiano
menare una vita sregolata
Tedesco
ein unsittliches Leben führen.
ghiài , vrb: agghiai,
ghiare Definizione
inditare su camminu bonu, acumpangiare in su camminu giustu, cossigiare su de fàere; fintzes bogare, fàere istesiare gente o animales, imbiare
Sinonimi e contrari
giúchere,
leai
/
mandai
Frasi
su pastore fit ghiendhe sas berveghes a sa pastura ◊ su Segnore mi at ghiadu che Babbu ◊ sighi s'istiga de s'arte chi ghiat a portos de lugura! (P.Casu)◊ cherzo un'ispera de lughe chi mi ghiet ◊ at ghiadu sos sentidos mios in caminos de amore ◊ cun sa lughe de un'istedhu Deus los at ghiados a innue fit su pitzinnu
2.
su libberedhu chi ti apo nadu ti che lu ghiant issos (M.Ghiacciu)◊ ti ghio sos menzus saludos!◊ Cristos at seberau dogi apóstulos po dhos ghiare a perdicare
Etimo
spn., ctl.
Traduzioni
Francese
conduire
Inglese
to drive
Spagnolo
guiar
Italiano
guidare
Tedesco
führen,
leiten.
irgherremiàre , vrb: irgherrimiare Definizione
èssere o fàere a gherrígios, pruschetotu a giogu
Sinonimi e contrari
gherrigiai,
ingherriare,
ischimerriare
/
matanai,
peleai
Frasi
in cussa corte a pitzinnos bi amus risu e irgherremiau ◊ tenet séichi annos e li aggradit a irgherremiare ◊ sos pitzinnos curriant e irgherrimiabant pro bocare sas fortzas
2.
est irgherrimiandhe fitianu chin sas annadas malas, chin una chedha de animales
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faire la guerre,
combattre
Inglese
to war
Spagnolo
guerrear
Italiano
guerreggiare
Tedesco
Krieg führen.
zúchere , vrb: ciúghere,
giúchere*,
zúghere Definizione
prus che àteru, portare o àere in dossu, in sa carena, in pitzu, o apresu meda, aifatu, a trubbu, a contivigiare o trebballare, siat foedhandho de gente, siat de animales o cosas; nau de unu mascu, de un'ómine, unire cun sa fémina, betare a sa fémina, cobèrrere; si narat fintzes in su sensu de àere, tènnere / ind. pres. 1ˆp. sing. zuco, zuto, zutzo; cong. pres. 1ˆp. sing. zuca, zuta, 3ˆ p. sing. zutzet; ger. zughindhe; pps. zutu
Sinonimi e contrari
batire,
batúchere,
bíghere,
dúcere,
gíchere,
leai,
poltare
/
cadhicare,
futire,
grumpire
/
manigiai
| ctr.
lassai
Modi di dire
csn:
cantas berveches zuchet su mere tuo? = cantas berbeghes pastórigat?; zúghere in buca a unu = istare faedhendhe de unu, prus che àteru a zúdigu; zúghere a ogru (carchi cosa, a ccn.) = castiai, orbetai e biri, fai atentzioni a calecuna cosa, a ccn. (itl. tener d'òcchio); zúghere in manu una cosa = manigiai una cosa po dha trabballai, po dh'arrangiai, po dhi fai calincunu cambiamentu; zúghere una faina, unu triballu, un'òpera belle e in manu = belle e fata, acanta de acabbai; zúghere s'ingannia a ccn. = ordiminzare carchi ingannu, carchi trampa, fàghere su fartzu; zúghere a sa nuda, a sa lisa = chentza pònnere condò o àteru
Frasi
la zughes in daisegus sa cosa de mi aporrire ◊ zuto s'istògomo imbarratzadu ◊ zughet un'anca isenta ◊ ite bellos ocros chi zuchet custu pitzinnu! ◊ est arrennegadu paret chi zutat dimónios! ◊ zuto su mucadoredhu in busaca ◊ a chie cheret fogu zutzet sa téula!
2.
su carru che lis depet zúchere sos lapiolos, sa chisina e unu pacu de s'isterzu
3.
su mascru zughet sas berbeghes candho benint in more ◊ cussu est ómine chi li piaghet a zúghere, sempre ifatu de sas féminas!
4.
su zuighe sardu zughiat su Logu, o regnu chi siat, de sa Sardigna azummai totu líbberu de istranzos
5.
no ti fides ca cussu ti zughet s'ingannia ◊ za est cabosu, zughet régula faghindhe sas cosas ◊ ti lassas zúghere in buca dae totugantos, pro su malu fàghere chi tenes! ◊ cussa bestimenta cheret totu zuta in manu, ca est fata male ◊ si lu zughes in manu, cussu traste, malandhadu comente est, si che agabbat de derrúere
Terminologia scientifica
ssl
Traduzioni
Francese
tenir sur,
emmener,
mener,
monter
Inglese
to keep,
to wear,
to bring,
to take,
to lead,
to fuck
Spagnolo
llevar,
montar
Italiano
tenére,
avére addòsso,
portare con sé,
condurre,
montare
Tedesco
tragen,
mitbringen,
führen,
begatten.