àbile , nf, nm: àlipe Definizione
pígiu de ógiu pruschetotu in bentre, grussu meda in su porcu: de s'àbile si faet s'ógiu porchinu / sòlvere o iscazare sos àbiles
Sinonimi e contrari
alabare,
ansúngia,
saginu
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
alipe(m)
Traduzioni
Francese
graisse
Inglese
pork-fat
Spagnolo
gordura,
manteca del puerco
Italiano
àdipe,
sugna
Tedesco
Fett,
Schweinefett.
aozàdu , pps, agt Definizione
de aozare; chi at postu ógiu, chi est grassu; nau de sa nughe bècia, chi est contomosa, at pigau sabore légiu; nau de su trigu, chi est guastu de s'umidore, addulliu
Frasi
ammustrant a minispreju su vívere aozadu de sa zente
Traduzioni
Francese
replet
Inglese
fat
Spagnolo
gordo
Italiano
pìngue
Tedesco
fett.
atrovodhàdu , agt Definizione
chi est grassu meda
Sinonimi e contrari
grassu
| ctr.
làngiu,
romasu
Frasi
fit un'ómine chin sa cara tundha e atrovodhada
Traduzioni
Francese
replet
Inglese
fat
Spagnolo
gordo
Italiano
pìngue
Tedesco
fett.
gràssu , nm, agt Definizione
su giúghere ógiu, s'ógiu etotu, fintzes lardu, nau mescamente de is petzas o de una carena / erba grassa = genias de erba (e fintzes mata) a fògia coment'e pruposa, chi poderant abba meda e faent fintzes in logu e tempus asciutu meda (es. figumorisca)
Sinonimi e contrari
rassu
/
laldu,
óciu 1,
ozímine
| ctr.
làngiu,
marriu,
romasu
Frasi
custa peta zughet tropu grassu: cheret isozada
2.
est grassu acoment'e unu procu ◊ ma est grassa, lah: chi fut procu dha bocia!
Etimo
ltn.
grassus
Traduzioni
Francese
gras,
graisse
Inglese
fat
Spagnolo
gordo,
grasa
Italiano
grasso
Tedesco
fett.
làdru , nm: laldu,
lardu Definizione
pígiu grussu de ógiu, tostau, aghedhosu, chi faet mescamente asuta de su corgiolu de su porcu; grassu meda / su lardu si chistit saliu segau a sestas, a tacales, a cantrexalis
Sinonimi e contrari
grassu
Modi di dire
csn:
l. assiau = lardu contomosu; l. pèrpere = totu de sa própiu grussària; l. panosu = súmene, su lardu de sa brenti de su procu (e pruscatotu de sa mardi), prus bellu a papai ca portat arràndulas; s'annu chi at a piòere fae cun lardu… = mai; comparai su lardu de is topis = circai cosa a chini no ndi podit donai ca est própiu cussu chi si dha papat; pònnere lardu, dare a l. = fai lardu, ingrassai (in cobertantza, prexaisí meda); andai che lardu in sali (nadu prus che àteru de cosas de manigare) = piàghere meda
Frasi
a sa pingiada una de is féminas dhoi at ghetau unu pratu de fasolu cun d-un'arrogu de lardu ◊ lis at intregau un'istalliada de lardedhu fine ◊ porcu de arratza bona ponet lardu fine e peta meda ◊ bi at porcu bonu a lardu ma no a peta ◊ ocannu su porcu at postu tres pódhighes de lardu ◊ nosu cundeus su lardu a melas cun sali e píbiri
2.
nois pitzinnos poniaimus unu prammu de lardu intendhindhe cussos contos!
Cognomi e Proverbi
smb:
Lardu
Etimo
ltn.
lardum
Traduzioni
Francese
lard
Inglese
lard
Spagnolo
lardo,
tocino
Italiano
lardo
Tedesco
Speck,
Fett.
sagínu , nm Definizione
pígiu de grassu chi ammontat s'istentina, is errigos, in bentre, grussu mescamente in su porcu: s'iscàgiat po fàere s'ógiu porchinu
Sinonimi e contrari
àbile,
alabare,
ansúngia,
súmini
Frasi
po friri iscallat su saginu de porcu
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ctl.
sagí
Traduzioni
Francese
graisse
Inglese
fat
Spagnolo
gordura
Italiano
àdipe
Tedesco
Fett.
unghínzu , nm Definizione
su únghere; cosa unta, totu ogiosa, bruta de ógiu
Sinonimi e contrari
untonzu
/
untímine,
untura,
uschedhúmene
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crasse
Inglese
greasy stuff
Spagnolo
untuosidad
Italiano
untume
Tedesco
Fett.
uschedhúmene , nm Sinonimi e contrari
unghinzu,
untímine,
untura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
graisse,
crasse
Inglese
grease
Spagnolo
grasa
Italiano
untume
Tedesco
Fett.