agénu , agt, nm, prn: aglienu,
agnenu,
algenu,
allenu,
angenu,
anzenu,
axenu Definizione
chi est de àtere, de is àteros; chi no est de domo, no est de sa matessi famíglia, de sa matessi bidha o logu; totu su chi est de àtere; is àteros, is chi no funt de sa matessi famíglia / s’anzenu = sa cosa allena
Sinonimi e contrari
| ctr.
meu,
nostru,
tou
/
parente
Frasi
in domo anzena unu no s'agatat che in domo sua ◊ tristu chi aspetat pràngiu de domu allena! ◊ bolit prus bèni a sa genti allena chi no a is parentis ◊ sa cosa allena parit prus bella ◊ a ti ndhe andhare gasi faes pena cricandho s'alimentu in domo angena (A.Barra)
2.
s'anzenu no si depet tocare! ◊ mellus s'istrintu miu chi no su largu allenu ◊ chini perdit s'algenu no perdit nudha…◊ sa cosa tua faghedila tue, no ispetes sos anzenos! ◊ chini no portat bèni su suu apustis disígiat s'allenu! ◊ de is bènis mius non ndi apas agiu: innanti a un'allenu dhus apu a lassai!
Cognomi e Proverbi
smb:
Allena
/
prb:
chie drommit in letu anzenu no drommit cantu cheret ◊ chini isperdit su suu, trabballat s'allenu ◊ bit prus unu tzurpu in domu sua chi no unu sanu in domu allena
Etimo
ltn.
alienus
Traduzioni
Francese
étranger
Inglese
someone else's,
strange
Spagnolo
ajeno
Italiano
altrui,
estràneo
Tedesco
fremd,
Fremde.
forànu , agt, avb Definizione
chi est de fora, chi est de o istat in is bandhas o oros de fora, a parte de fora de unu logu; chi est de atesu
Sinonimi e contrari
forasteri,
foràstiu,
foresu,
istragnu
/
atesu
| ctr.
intranàbbile
Frasi
ndhe ant fatu de curreras a cadhu, de catziadas e rebbotas de tusorzos e festas foranas!…◊ in unore de Patronas e Patronos, intro sas bidhas e chéjias foranas, at giradu sas terras isolanas pro dare isfogu de sa mente a sos donos (Sozu)
2.
custas dies de festa sa bidha acoglit sa zente forana
3.
cussa famíllia che istat foranu, a sa essida de sa bidha
4.
a inoghe che benit zente de zona de curtzu e forana
Etimo
itl.
foraneo
Traduzioni
Francese
périphérique,
étranger
Inglese
suburban,
foreign
Spagnolo
externo,
forastero
Italiano
perifèrico,
estèrno,
forestièro
Tedesco
Rand...,
extern,
fremd.
foràstia, foràstigu, foràstiu , nf, nm, agt Definizione
melone foràstiu, genia de erba chi faet istérria in terra a cannàile longu che a sa crucuriga, a fògias mannas agiummai deasi etotu e unu pagu arraspiosas, e bogat unu frutu tundhu o longu, mannu, a còrgia grussa birde cotu a fora (o a ispertiadas), a prupa po su prus orrúbia e sèmene niedhu aintru, abbosu meda; coment'e agt. si narat solu foràstiu e foràstigu / logu f. = logu inue no dhue abbitat neune; ómini f. = areste, buzèfaru, chi no faghet a bi chistionare
Sinonimi e contrari
síndria
/
foranu,
forasteri
Frasi
mi est capitau de ai bistu unu foràstiu chi si no fut chimmanta chilus fortzis dhu superàt!…◊ sentz'e totu cust'àcua no iaus a fai tanti meloni, foràstiu, cugúmini e crocoriga
2.
funt foràstias e communis impestaduras chi si faint ammaladiai
Terminologia scientifica
rbzc, Citrullus lanatus
Etimo
ltn.
*forasticus
Traduzioni
Francese
pastèque,
exotique
Inglese
watermelon,
exotic
Spagnolo
sandía,
despoblado,
arisco
Italiano
cocómero,
angùria,
esòtico
Tedesco
Wassermelone,
exotisch,
fremd.
istràgnu , agt, nm: istràngiu,
istranzu,
stràngiu Definizione
chi o chie est de fora, de àtera bidha, de àteros logos, mescamente candho si agatat in logu angenu, cun gente angena; chi o chie est de fora ma arreciu in domo de amigos, cun amigos, cun gente connota
Sinonimi e contrari
afertu,
aproviau,
foranu,
forasteri
Modi di dire
csn:
zente bon'a istranzu = chi collit, chi acasazat s'istranzu; a istranzinu = che istranzos, coment'e istranzu
Frasi
sa zente sarda est sugeta, pro lusinga o pro mineta, a istranza segnoria (S.Casu)◊ afusau che póveru pidore, s'istranzu mi at tochedhau sa zanna ◊ o Sardigna, sempri manus istràngias a tirai is filus! ◊ est pitziosu e grai su bíviri in logu allenu de istràngiu ◊ sardos, si mustrant istranzos che a su matzone cambiendhe intinu! ◊ iscampainosí de sa bregúngia de negai pani e binu a s'istràngiu e a su bixinu! ◊ no ti apo mai biu: ite ses, istragnu?
2.
oe in domo bi tenzo istranzos e no poto atèndhere a nudha àteru ◊ ndi erriceis istràngius?
Cognomi e Proverbi
prb:
inube bi at istranzu, mancari malu, bi est Deus
Etimo
ltn.
extraneus
Traduzioni
Francese
étranger,
hôte
Inglese
stranger,
host
Spagnolo
extraño
Italiano
estràneo,
òspite
Tedesco
fremd,
Gast.
strangéri , agt, nm Definizione
chi o chie est de fora
Sinonimi e contrari
forasteri
Frasi
eus trurmentau e bíviu de strangeris su tempus bellu de su trabballu
Etimo
ctl.
estranyer
Traduzioni
Francese
étranger
Inglese
abroad,
stranger
Spagnolo
extranjero
Italiano
èstero,
stranièro
Tedesco
ausländisch,
fremd,
Ausland,
Ausländer.