acuàe , vrb: acuai 1,
acuare,
cuai Definizione
pònnere o fàere cosa a manera chi nemos dha potzat bíere e ne ischire nudha
Sinonimi e contrari
abbuare,
acucai,
afufai,
apaltare,
apatai,
cuerrai,
imbusare,
impertusare,
intuzare,
istichire,
tudai
| ctr.
ammostai,
essire
Frasi
sas anades si sunt acuadas suta de s'abba candho ant intesu su fragassu ◊ sa luna si est acuada in palas de una nui ◊ tanti no dha isciu sa cosa, mancai mi dh'acuis!…◊ po nosi acuare nosi poneus su fachile in cara
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cacher
Inglese
to hide
Spagnolo
esconder
Italiano
nascóndere
Tedesco
verstecken.
acuaméntu , nm: cuamentu Definizione
su cuare sa cosa, is chistiones
Sinonimi e contrari
cubadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
occultation
Inglese
hiding
Spagnolo
escondimiento
Italiano
nascondiménto
Tedesco
Verstecken.
apatài , vrb: aplatare,
apratae,
apratai,
piatare Definizione
su si pònnere bàscios bàscios, abbasciaos cun is cambas pinnigadas coment'e cicios in is carrones, fintzes solu su si pònnere (nau de bobboi chi bolat, de pigiones); pònnere coment'e cuaos
Sinonimi e contrari
abbibbirinai,
apimpirinare,
aprapiedhai,
pònnere,
sterriedhai
/
aclisare,
acuae,
cuerrai,
frànghere,
istichire
Frasi
si est apatada coment'e una pudha ◊ su pilloni si apatat in s'àrburi ◊ un'istria si est apatada suba de una mata ◊ s'astronavi si est apatada in terra ◊ fiat apatau in sa sillieta ◊ chi podis, beni tui a su noti: beni apata apata! (F.Cocci)◊ s'abi no si apatat in su frori sicau ◊ sa musca si apatat in logu brutu
3.
gomai no tenit ancora fillus: tocat chi s'isturru si torrit a apatai!…
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
se blotir,
se tapir
Inglese
to conceal oneself,
to crouch (down)
Spagnolo
agazaparse,
acurrucarse
Italiano
accovacciarsi,
appiattarsi,
acquattare
Tedesco
sich zusammenkauern,
sich verstecken.
atacài 1 , vrb rfl: atacare 1,
atacari Definizione
pònnere a manera de no si bíere, istare apartaos / giogai a ataca ataca = a cuare, a su cua cua; annare a s'ataca ataca = a s’atrega atrega, cua cua
Sinonimi e contrari
abbuare,
aclisare,
acuae,
apatai,
atrabentare,
atrapare,
atupare,
cuerrai,
frànghere,
impertusare,
intanae,
intupai,
intuvedhare,
intuzare,
istichire,
istugiai,
tudai
Frasi
bi at tantos logos de atacare ◊ dhui fut unu iscusórgiu atacau in d-unu cungiau: un'ómini dh'agatat e dh'atacat un'atra borta ◊ su caboni at biu unu margiani atacau, prontu po dh'aciapai ◊ po no dhus biri si funt atacaus apalas de una mata
Traduzioni
Francese
se cacher
Inglese
to hide (oneself)
Spagnolo
esconderse
Italiano
nascóndersi
Tedesco
sich verstecken.
atracàre , vrb: atragare,
atregare Definizione
su si cuare, firmare, camminare firmandhosi dónnia tanti giaendho atentzione po no si fàere a bíere, iscocandho
Sinonimi e contrari
abbuare,
aclisare,
acuae,
ammacionai,
ammagare,
apatai,
atrapare,
atupare,
cuerrai,
frànghere,
intuzare,
istichire,
istumponai,
tudai
Frasi
sa robba si est atregada ◊ su lèpere est a s'atrega atrega ◊ su batu ch'est essidu atrega atrega ◊ sa gatu li est andhada a s'atrega atrega, a su sórighe, e candho che fit acurtzu che li est brincada a subra ◊ atracatu in su canale, mai ti cheres mustrare (G.Farris)◊ si est atracatu in d-una tupa isetandhe s'inimicu ◊ inoghe colat lestru, mancu si atregat
Traduzioni
Francese
marcher avec circonspection en s'arrêtant
Inglese
to walk cautiously
Spagnolo
esconderse,
andar con circunspección
Italiano
nascóndersi,
camminare con circospezióne,
soffermàndosi
Tedesco
sich verstecken,
mit Vorsicht gehen.
cuài , vrb: acuai 1,
cuare,
cubare,
cuvare Definizione
pònnere o fàere cosa de no si pòdere agatare, chi neune potzat bíere e ne ischire nudha
Sinonimi e contrari
abbuare,
afufai,
ammagare,
apatai,
atrabentare,
coltoire,
cuerrai,
imbusire,
impertusare,
intanae,
intupai,
intuzare,
istichire,
istugiai,
tudai
| ctr.
ammostai
Modi di dire
csn:
cuàresi de una cosa = no nàrriri nudha a nemus, fàghere carchi cosa dendhe tentu chi no ndhe iscat àtere; cuare una cosa in sete pizos de muru = bèni meda de no dha pòdiri agatai
Frasi
inue l'as cuada sa cosa? ◊ is iscraxoxus dhus iant cuaus in tempus antigus ◊ as fatu dannu e ti ndhe ses cuadu puru ◊ cuaiant carres e birgonzas sas ziras mias fatas a latranga ◊ mi cuesi e abbaidaia dai unu tuvedhu ◊ ti cherio cuvare intro de campana in modu chi nessunu t'aret bidu
Cognomi e Proverbi
prb:
amore e tússiu no si podent cuare ◊ dinari e talentu no lu cues a su bisonzu
Etimo
ltn.
cubare
Traduzioni
Francese
cacher
Inglese
to hide
Spagnolo
esconder
Italiano
nascóndere,
occultare
Tedesco
verstecken.
cubadúra , nf Definizione
cuadura, su cuare sa cosa, is chistiones / a c. = a iscúsiu
Sinonimi e contrari
acuamentu,
aggubbadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
recel
Inglese
concealment
Spagnolo
ocultación
Italiano
occultazióne
Tedesco
Verstecken.
cuerrài, cuerràre , vrb Definizione
cuare ma prus che àteru po fàere s'ala, po fàere is partesas a ccn.; mantènnere unu segretu
Sinonimi e contrari
cuai,
cuberrare*
| ctr.
iscuguzare,
iscobiare
Frasi
sa muzere a bortas cuerrat a su maridu sas fartas de sos fizos ◊ dae sos canes truvada si cuerrat assustrada aintru de una pinneta afaca a mare ◊ nosu fintzas a immoi dh'eus tentu cuerrau, ma ti feus a iscí ca…
2.
sa boche de s'internu ti faedhat de culpa, de pecadu cuerradu
Cognomi e Proverbi
prb:
chie furat e chie cuerrat sunt cumpanzos de pare ◊ muzere manna cuerrat maridu
Traduzioni
Francese
cacher
Inglese
to hide
Spagnolo
esconder
Italiano
nascóndere
Tedesco
verstecken.
istichíre , vrb: stichiri Definizione
pònnere aintru de ccn. cosa, pruschetotu a fortza, a incracadura; cuare aintru de ccn. logu, chistire / andhare, èssere istichi istichi = andhare, èssere o istare a su cua cua
Sinonimi e contrari
intrae,
tzacare
/
incracai,
istibbire
/
abbuare,
ammagare,
fichire,
impertusare,
infoxinae,
intanae,
intuzare,
istugiai
| ctr.
bocare
2.
no teniant un'àteru apusentu a si pòdere istichire ◊ commo chi tenimus sa currente sas candhelas las amus istichias ◊ in cussu monte fachet a nos istichire candho sos àteros nos cherent gherrare ◊ su mannale si ndhe abbizavat chi fit a l'uchídere e s'istichiat candho intravant a ndhe lu vocare ◊ ístati che colovra acoconadu, o puru istíchiti in calchi iscusógliu! ◊ sa pitzinna si est istichida comente at intesu benindhe zente
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ficher,
cacher
Inglese
to thrust,
to hide
Spagnolo
hincar,
clavar,
esconder
Italiano
ficcare,
nascóndere
Tedesco
stecken,
verstecken.
mamacúa , nm: mammacua Definizione
genia de giogu chi si faet cuandhosi, totu, e poi essindho e cricandho de agatare e aciapare is cumpàngios cuaos
Sinonimi e contrari
cuagualèpuri,
cualèpere,
cubacuba,
matacua
Frasi
gioghendi a mammacua luxis che un'istella ca tenis bellu modu… ch'est sa pàtria tua, de cust'ísula bella, sardu, teni arregodu! ◊ in conca no ti pongas de fai a mammacua! ◊ bellu, cantu scit s'arti: girat de parti in parti fendi su mammacua! (E.Pintor Sírigu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cache-cache
Inglese
hide-and-seek
Spagnolo
escondite
Italiano
nascondino
Tedesco
Versteckspiel,
Versteckerlspiel,
Verstecken.