aceràda , nf: aciarada Definizione su bogare sa conca, su andhare po bíere, su essire a fora; sa manera de presentare una cosa / s'a. de su manzanu = sa fata de sa die Sinonimi e contrari acherada, acrarada, incarada, incrarada, iscampiada / presentada | ctr. cuada, iscumpàssida Frasi a s'acerada de su Sole, su manzanu, iscumparent sos istedhos Etimo srd. Traduzioni Francese présentation Inglese prospect Spagnolo asomada, el asomarse, aspecto Italiano affacciata, prospètto Tedesco Sich zeigen, Präsentation.

aceràre , vrb: aciarare, aciorare Definizione essire a fora, bogare sa conca o su si pònnere in craru po castiare, po bíere Sinonimi e contrari acarare, acherare, acontrare, acrarare, afacare, afaciai, imbraconare, incarai, inciarare, ingiarare, iscampiare | ctr. cuai Frasi est una not'e luna, de cudhas lunas giaras chi, candho tue ti aciaras, isperas novamente in sa fortuna (A.Casula)◊ sa luna subra de sos montes si aciarat ◊ issa si acerat a sa fentana a iscultare ◊ acèradi, bella, ca est bénnidu s'amante! ◊ si fit a fagher su contu de tantos males, mancu nos timis acerare a gianna! ◊ istaia in su balcone aciorada abbaidendhe s'abba chi pioiat ◊ deo puru mi aciorei Etimo srd. Traduzioni Francese se montrer Inglese to overlook Spagnolo asomarse Italiano affacciarsi Tedesco sich zeigen.

acraràre , vrb Definizione bogare sa face (fintzes in su sensu de foedhare), incarare, andhare a bíere; essire, su si presentare Sinonimi e contrari acarare, acerare, acherare, afacare, imbraconare, incarai, inciarare, ingiarare, iscampiare Frasi tue acràrati! ◊ su frade mannu si est acrarau chin su babbu nandhe chi si cheriat fidantzare 2. su Deus de sos Ebreos si nos est acraradu Etimo srd. Traduzioni Francese se montrer Inglese to overlook Spagnolo asomarse Italiano affacciarsi Tedesco sich zeigen.

apenài, apenàre , vrb rfl Definizione tènnere dolu, làstima, piedade, provare pena, dispraxere, su si interessare de calecuna cosa o de ccn. assumancu po làstima, po piedade Sinonimi e contrari apiadai Frasi su padronu si ndh'est apenadu e li at abbonadu su dépidu ◊ suporto tanta pena e tantu istragu: apenadindhe, apena! (P.Pisurzi)◊ de sa vida chi fatzu apenadindi! ◊ cussu pòburu béciu s'est apenau po mei ◊ a mei mi apenat su coru su intendi a issa! 2. eo t'iscrio, si tue ti ndhe apenas de lègere su chi t'imbio ◊ si apenet de iscultare unu lamentu! Etimo srd. Traduzioni Francese s'apitoyer, avoir de la compréhension Inglese to be moved Spagnolo compadecerse Italiano impietosirsi, avére comprensióne Tedesco Mitleid haben, für jdn Verständnis zeigen.

incarài, incaràre , vrb rfl: incorare 1 Definizione coment'e bogare sa cara, essire in calecunu logu (es. genna, fentana, muru), andhare a bíere / èssiri a incaracua = a su cua cua, faghíndhesi bídere, incarèndhesi, e torrèndhesi a cuare, apartare Sinonimi e contrari acarare, acerare, acontrare, acrarare, afaciai, imbraconare, inciarare, infaciai, ingiarare, iscampiare | ctr. cuai Frasi caminu caminu totus s'incarant in su portale cun su pratu prenu de trigu po is isposos e augurare vida bella e errichesa ◊ candu passat tzerriendu, totus s'incarant a castiai ◊ unu pilloni si est incarau in su niu ◊ sa spaciada de mammai no mi lassàt incarai mancu in s'oru de s'enna ◊ sa luna si est incarada in su celu ◊ incaraisidhoi a biri ita est cussu chi s'intendit!◊ apo pichiadu e si est incorada a sa ventana 2. donadhi unu cimingionedhu de pani ammodhiau pagu pagu incarau in su tzúcuru! 4. Etimo srd. Traduzioni Francese se montrer Inglese to show oneself Spagnolo asomarse Italiano affacciarsi Tedesco sich zeigen.

indetàre , vrb: inditae, inditai, inditare Definizione ammostare, fàere a bíere, connòschere, nàrrere comente una cosa est o inue si agatat, fintzes ordinare / i. a ligi = imparare a lèzere (a unu) Sinonimi e contrari addinnae, ammustrare, assintzare, ingitai Frasi a nosu si at inditau sa bia ◊ sos mannos ant ischidu inditare sas régulas pro vívere istimados ◊ bah, inditau a innòi dh'ant! ◊ mi ant inditau unu grustu de murgones ◊ dh'at acumpangiau unu tretu inditendudedhi sa prassigedha 2. su dotori dhi at inditau cussas mexinas ◊ no mi ndi arragodu comenti est inditau su libburedhu Etimo ltn. indictare Traduzioni Francese indiquer, conseiller, proposer Inglese to suggest Spagnolo indicar, enseñar Italiano indicare, suggerire Tedesco zeigen, empfehlen.

ingitài, ingitàre , vrb: intzitare, inzitare Definizione ammostare, fàere a bíere o a connòschere, imparare, nàrrere comente una cosa est o inue si agatat Sinonimi e contrari addinnae, assintzare, indetare* / iscobiare Frasi sa pudha mia criat in sa de compare: candho la chirco mi che l'inzitant inie ◊ babbu mi at fatu de mastru, dispostu a m'inzitare donzi virtude ◊ sos mannos m'inziteint sas vias de leare ◊ azis bonas mamas chi bos inzitant su bonu caminu ◊ no l'inzites inue si agatat su sidhadu ca sinono bi andhat a si ndhe lu leare! ◊ sa tzente si fit pesata a tzocos de manu intzitanne e miranne sas duas friguras de s'àinu e de Paulinu ◊ sa limba italiana nosi dh'ant ingitada in iscola Traduzioni Francese montrer Inglese to indicate, to specify Spagnolo indicar Italiano indicare Tedesco zeigen.

iscampiàre , vrb Definizione andhare o essire a bíere, o fintzes po si giare a bíere (nau de s'aera, ispalatare, iscrarire); bíere de atesu / iscàmpia sa conca! = boga sa conca!, incàradi a bídere! Sinonimi e contrari acarare, acerare, acherare, acontrare, acrarare, afacare, bídere, cumparire, essire, imbraconare, incarai, inciarare, ingiarare / ispalaciae Frasi si est aperta sa zanna e tandho est iscampiada issa ◊ erisero est iscampiada un'ànima dolimorjosa a mi nàrrere de bènnere ◊ sas crocas iscàmpiant apenas cumintzat a pròghere ◊ su sole onzi tantu iscampiabat dae palas de sas nues ◊ ti torras a iscampiare e ti amus a dare sa risposta ◊ si s'aera s'iscàmpiat in bonu essimus 2. mai in sa vida si torret a iscampiare! ◊ mai s’iscàmpiet su triballu: como mi paso! ◊ las ant iscampiadas dae tesu, a issas Etimo srd. Traduzioni Francese se montrer, apercevoir dans le lointain Inglese to lean out, to perceive in the distance Spagnolo asomarse, divisar Italiano affacciarsi, scòrgere da lontano Tedesco sich zeigen, erblicken.

malcàre , vrb: marcai, marcare Definizione betare sa marca, pònnere o fàere marcu, singiale chi abbarrat in sa pedhe po distínghere calecuna cosa (es. is pegos de unu mere, mescamente si est bestiàmene de petza manna); fàere una genia de marcos in su cadhàrgiu cun su puntu, a corpadura, po bellesa (e in àtera manera fintzes in su pane); fàere a cumprèndhere cosa cun calecunu singiale; iscríere in calecuna lista o registru, pònnere o pigare annotu Sinonimi e contrari aferritare, punciai / signalai, signare / allistai Frasi su logu de sa nadia li at marcadu totu sa vida ◊ su bestiàmine si marcat a s'origra cun d-una segada o a su lumbu cun sa marca a fogu ◊ at marcau is serviglietas a líteras fatas cun s'agu ◊ dèu oi trigu a benni poita depeus marcai vitellus 2. si bi at pérdida de currente, cust'aparitzu ti lu marcat 3. oi gei est chitzanu: calincuna cosa marcat! ◊ mi dolit su genugu, depit proi: tanti gei no dhu marcat su tempus mau!…◊ is cucus apari si arrespundint e parit chi marchint a proi ◊ sas àgheras petzàglias sont marcanne temporata de ventu 4. nois mamas e fizos nos semus marcaos pro cullire sa zorronada ◊ mi che so marcadu a iscola ◊ tocat a si che marcare in sa comuna pro lis dare sa linna de su cumonale ◊ custas cosas chi soi comporandu marcadhas a nòmini suu Etimo itl. Traduzioni Francese marquer, signaler, indiquer, montrer, inscrire Inglese to mark, to countermark, to point out, to record Spagnolo marcar Italiano marchiare, contrassegnare, segnalare, indicare, iscrívere Tedesco markieren, zeigen (auf+Akk.), einschreiben, eintragen.

mostrài , vrb: ammostai, multrare, mustrare Definizione fàere a bíere, pònnere po bíere; inditare, fàere abbaidare a calecunu logu o a calecuna cosa chi s'àteru dha potzat bíere; nau de mata, cumenciare a bogare frutu Sinonimi e contrari inditai, voliare | ctr. cuai Frasi mustras su pecu tou finas s'istas cua cua ◊ at mustrau su chi balet una massaja nugoresa in cuss'apretu ◊ no bos mustredas contularzos! 3. ocannu custu fundhu ndhe at mustradu, de frutu Etimo ltn. mo(n)strare Traduzioni Francese montrer, indiquer Inglese to show Spagnolo mostrar, enseñar Italiano mostrare, esibire Tedesco weisen, zeigen, vorzeigen.

«« Cerca di nuovo