acatastàe , vrb Definizione
iscríere unu bene, terras, domos, in su catastu, a manera chi arresurtet a distintu sa propriedade
Sinonimi e contrari
incatastare
Traduzioni
Francese
cadastrer
Inglese
to pile (up),
to register to the land-registry office
Spagnolo
inscribir en el catastro
Italiano
accatastare 1
Tedesco
in den Kataster eintragen
allistài , vrb: allistrai,
allistrare,
listrai Definizione
pònnere in lista, fàere sa lista
Sinonimi e contrari
lezistrare,
malcare
Frasi
usada su sistema de is tachedhas po allistai sa cosa chi bendiat, ca no fiat bellu a iscriri ◊ babbu mi aiat allistradu a iscola
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
porter sur la liste
Inglese
to put in a list
Spagnolo
alistar
Italiano
méttere in lista
Tedesco
in eine Liste eintragen.
frutài , vrb: frutare,
frutuai,
frutuare Definizione
batire, bogare o giare frutu, nau de matas ma fintzes de àteras cosas chi cumènciant a giare una resa (es. animales)
Sinonimi e contrari
produire
Frasi
sa mata sentza de arréxinis non podit frutuai (A.Melis)◊ tenemu centu brebeis frutuendi
2.
sos dinaris postos in banca frútuant pagu a chie bi los ponet
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fructifier,
rapporter
Inglese
to bear fruit
Spagnolo
fructificar,
producir
Italiano
fruttare,
fruttificare
Tedesco
Früchte bringen,
fruktifizieren,
eintragen.
intestài, intestàre , vrb Definizione
fàere in paperi, pònnere una cosa in propriedade a númene de ccn.; prnl. fàere su tostorrudu, su perrigónchinu, abbetiare insistendho in s'idea sua chentza bòllere iscurtare s'àteru
Sinonimi e contrari
abbetiae,
acorrochinare,
aperrighinare
Frasi
li aiat intestadu unu libbereto in sa Posta e che li poniat sa paga donzi mese ◊ totu su chi seus alloghendi oi est intestau a su mundu de cras (F.Pischedda)
2.
si est intestadu de no chèrrere manigare e no bi at àpidu médiu de lu cumbínchere!
Traduzioni
Francese
mettre au nom (de),
s'entêter
Inglese
to head
Spagnolo
poner a nombre de,
obstinarse
Italiano
intestare
Tedesco
auf den Namen eintragen,
sich versteifen.
lezistràre , vrb Definizione
iscríere una cosa in registru o a dónnia modu a manera de dha tènnere prus segura (fintzes in nastru, in discu) e de dha pòdere averguare; regulare calecuna cosa a manera
Sinonimi e contrari
allistai,
registrai*
Traduzioni
Francese
enregistrer
Inglese
to record,
to adjust
Spagnolo
registrar
Italiano
registrare
Tedesco
eintragen,
aufnehmen,
einstellen.
malcàre , vrb: marcai,
marcare Definizione
betare sa marca, pònnere o fàere marcu, singiale chi abbarrat in sa pedhe po distínghere calecuna cosa (es. is pegos de unu mere, mescamente si est bestiàmene de petza manna); fàere una genia de marcos in su cadhàrgiu cun su puntu, a corpadura, po bellesa (e in àtera manera fintzes in su pane); fàere a cumprèndhere cosa cun calecunu singiale; iscríere in calecuna lista o registru, pònnere o pigare annotu
Sinonimi e contrari
aferritare,
punciai
/
signalai,
signare
/
allistai
Frasi
su logu de sa nadia li at marcadu totu sa vida ◊ su bestiàmine si marcat a s'origra cun d-una segada o a su lumbu cun sa marca a fogu ◊ at marcau is serviglietas a líteras fatas cun s'agu ◊ dèu oi trigu a benni poita depeus marcai vitellus
2.
si bi at pérdida de currente, cust'aparitzu ti lu marcat
3.
oi gei est chitzanu: calincuna cosa marcat! ◊ mi dolit su genugu, depit proi: tanti gei no dhu marcat su tempus mau!…◊ is cucus apari si arrespundint e parit chi marchint a proi ◊ sas àgheras petzàglias sont marcanne temporata de ventu
4.
nois mamas e fizos nos semus marcaos pro cullire sa zorronada ◊ mi che so marcadu a iscola ◊ tocat a si che marcare in sa comuna pro lis dare sa linna de su cumonale ◊ custas cosas chi soi comporandu marcadhas a nòmini suu
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
marquer,
signaler,
indiquer,
montrer,
inscrire
Inglese
to mark,
to countermark,
to point out,
to record
Spagnolo
marcar
Italiano
marchiare,
contrassegnare,
segnalare,
indicare,
iscrívere
Tedesco
markieren,
zeigen (auf+Akk.),
einschreiben,
eintragen.
medèsciri , vrb: merèschere,
meresci,
merèsciri,
merèssere Definizione
fàere cosa a manera de ndh'àere o de ndhe pòdere àere calecunu prémiu, bàntidu, làude, praxere, o fintzes calecuna cosa de male (po curpa, neghe, farta)
Sinonimi e contrari
imminèssere,
manesci,
meressire,
meritai
| ctr.
demerèssere,
smerèsciri
Frasi
is malafatoris chi apuntant fogu no merescint de bivi in mesu de sa genti! ◊ bos rendho tantas gràscias, ma no cantas ndhe meressides ◊ medescint abbruxadas, custas línguas de fogu! ◊ po s'amori chi tenis e chi donas, in totu s'umanidadi chi onoras, alabàntzia merescis e rispetu ◊ sunt poesias chi ant meréschidu su prémiu
Etimo
spn., ctl.
mereixer
Traduzioni
Francese
mériter
Inglese
to deserve
Spagnolo
merecer
Italiano
meritare
Tedesco
verdienen,
eintragen.