launèdhas , nf pl: leonedhas,
leunedhas,
lionedhas,
liunedhas Definitzione
genia de aina antiga meda a tres cannas po sonare a suladura; in cobertantza, genia de idea mala, cosa chi si timet, mémula / partes de is l.: tumbu, mancosa, mancosedha, cabitzinu (croba, loba: tumbu + mancosa); cuntzertu (su c.) = unu giogu, totu is tres cannas; launedha de forrani = pipiriolu de fenu
Sinònimos e contràrios
bísonas,
bisones,
bísosas,
cannas,
trubedhas
/
grima
Frases
sos pitzinnos andhabant a fàchere leonedhas a una tanca de trídicu ◊ su danesu Bentzon at fatu istúdiu abberu mannu subra de sas launedhas! ◊ tiu Frori fut su mellus sonadori de launedhas
2.
zeo fia contrària po cudha leonedha chi mi aiat intrau in conca sa biada
Terminologia iscientìfica
sjl
Ètimu
ltn.
ligulella
Tradutziones
Frantzesu
instrument de musique à vent sard,
à trois tuyau en roseau et la bouche comme réservoir d’air
Ingresu
launedhas (typical reed-pipe of Sardinia)
Ispagnolu
instrumento músico de trés tubos típico de Cerdeña
Italianu
spècie di zampógna tìpica sarda
Tedescu
sardische Hirtenflöte.
magliorédhu , nm: malloredhu Definitzione
genia de macarrone tundhu fatu a manu: macarrone cravau, de punzu, de úngia, de manu nostra
Sinònimos e contràrios
arribiedhu,
cicione,
malladedhu,
mutzitu,
pitzoti
Frases
de malloredhus bèni cundius gei si ndi at papau dus!…
Terminologia iscientìfica
mng
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
"gnocchi" (quenelles de purée de pommes de terre et de farine)
Ingresu
gnocco (typical Sardinian pasta)
Ispagnolu
ñoqui
Italianu
gnòcco
Tedescu
sardisches Klößchen.
mètene , nm Definitzione
donniunu de is ossos de s'annoigadórgiu de sa manu cun su brúciu e de su pei cun su cambúciu (s'ossu de s'angione is piciochedhos dhu ponent a giogare)
Sinònimos e contràrios
madrúncula
2.
sas pitzinnas féminas giogaiant cun sas pupias de istratzu, a pedruschedha o a su mètene
Terminologia iscientìfica
crn
Tradutziones
Frantzesu
carpe et métacarpe,
tarse et métatarse
Ingresu
carpus (meta),
tarsus (meta)
Ispagnolu
carpo y carpo,
tarso y metatarso
Italianu
carpo e metacarpo,
tarso e metatarso
Tedescu
Handwurzelknochen,
Mittelhandknochen,
Fußwurzelknochen,
Mittelfußknocken.
tangallòi, tangallòne, tangallòni , nm: dangallone Definitzione
ómine mannu mannu, artu, male fatu, pagu crabbau, pagu sàbiu puru
Sinònimos e contràrios
càngaru,
dangarone,
dàngaru*,
giangalloi
Tradutziones
Frantzesu
homme grand et drôle
Ingresu
big and odd person
Ispagnolu
mostrenco
Italianu
uòmo gròsso ma strambo
Tedescu
großer,
verschrobener Mann.
trajàdu , agt Definitzione
chi est sicau àrridu
Sinònimos e contràrios
bídrinu,
chídrinu
Frases
semus in tríulas e sa pastura est totu sica trajada
Tradutziones
Frantzesu
très sec et aride
Ingresu
very barren
Ispagnolu
muy árido
Italianu
estremaménte àrido e sécco
Tedescu
sehr trocken.
trighínzu 1 , agt Definitzione
coment'e calidade de gente o de animales, chi est de pagu contu, miseredhu, chi creschet pagu
Sinònimos e contràrios
anninnitau,
cioco,
enzosu,
míseru
Tradutziones
Frantzesu
rachitique,
maigre et débile
Ingresu
poor looks,
rachitic
Ispagnolu
raquítico
Italianu
di aspètto mìsero,
rachìtico
Tedescu
kümmerlich.
tzarodhài , vrb: aciarollai*,
tzorodhai,
tzorodhare Definitzione
nàrrere o fàere is cosas a improdhu, betare is cosas a s'afaiu, chentza órdine, chentza critériu, fàere atzerodhos
Sinònimos e contràrios
aciapuciae,
aciorobedhare,
acoredhai,
afioncai,
allarodhai,
impiastai,
improdhai,
inciorodhare
Tradutziones
Frantzesu
parler à tort et à travers
Ingresu
to talk nonsense
Ispagnolu
embarullar,
badajear
Italianu
fare o dire a vànvera,
sènza critèrio
Tedescu
unüberlegt daherreden,
aufs Geratewohl handeln.