abejài , vrb Definitzione
pentzare meda o èssere apedhiau a calecuna cosa (giogu, trebbalu, àteru), agiummai maniàticu
Frases
ma lah ca est abejau cun cussa loredha, lah!…
Tradutziones
Frantzesu
se fixer
Ingresu
to be a stickler
Ispagnolu
tener manía
Italianu
avére una fissazióne
Tedescu
eine fixe Idee haben.
acussolzàre, acussorgiài, acussorgiàre , vrb: acussorjare,
acussorxai,
acussorzare,
acutzorgiai,
cussorzare Definitzione
fàere cussòrgia, pònnere o istare a cussòrgia in calecunu logu (ma fintzes nau po gente chentza bestiàmene), portare su bestiàmene a una cussòrgia a pàschere calecunu tempus
Sinònimos e contràrios
aposentae,
assemidare
| ctr.
iscussorjare
Frases
is pastores in su cumunale si acussòrgiant agantu ant connotu ◊ is Seulesus si fuant acutzorgiaus in custus tretus
2.
sa musca detadora est una musca acussorgiada pruschetotu in is coiles
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
s'établir,
se fixer
Ingresu
to settle
Ispagnolu
establecerse,
asentarse
Italianu
stanziarsi
Tedescu
sich niederlassen.
atacitài , vrb: tacitai Definitzione
pònnere is tacitas, is bullitas
Sinònimos e contràrios
acioae,
aciolai,
apunciai,
imbullitare,
impuncitai,
intzoare,
puntzare,
puntzitare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fixer avec des clous
Ingresu
to nail
Ispagnolu
tachonar
Italianu
imbullettare
Tedescu
mit Zwecken befestigen.
fisciài , vrb: afissare,
fissai,
fissare Definitzione
pònnere firmu, chi abbarret firmu; abbaidare a firmu, cun ogos firmos, a sa sighia a sa matessi cosa; decídere o istabbilire calecuna cosa (es. die, mese, una paga o àteru)
Sinònimos e contràrios
firmai
Frases
sa presa de sa currente cheret fissada a su muru
2.
sos ojos mios, che làmpanas atzesas, fissaiant sena mòvere rista sa gianna de sos ballos ◊ a bortas sa maladia de s'ogu naschiat candho una pressona fissàt unu mortu ora meda
3.
a it'ora at fissau sa riunioni su síndigu? ◊ a duchentos francos s'una su preju 'e sa pischedha est fissau (D.Ziranu)
Ètimu
spn.
fijar
Tradutziones
Frantzesu
fixer
Ingresu
to fix
Ispagnolu
fijar,
establecer
Italianu
fissare
Tedescu
befestigen,
fixieren,
starren,
fixieren,
festlegen.
inclavài, inclavàre , vrb: incravai,
incravare,
ingravare Definitzione
pònnere is craos, firmare cun is craos, nau mescamente de Cristos o de unu apicau a sa grughe; firmare, agguantare firmu coment'e ponendho craos
Sinònimos e contràrios
crocifissare
/
ciaitare,
cravillai,
inciaire,
incravillai,
ingiaitare,
obbilai
| ctr.
isclavai
Frases
de Deus su Fizu divinu su mundhu at créfiu salvare candho in sa rughe si est lassau incravare (G.Caddeo)◊ su buginu dh'abbrancat una manu po si dha incravai ◊ po ti èssi postu tanti amori ti dh'as bófiu incravai
2.
citu, no musciat, incravau in fundu de s'errori
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
crucifier,
enfoncer,
fixer
Ingresu
to crucify,
to hammer
Ispagnolu
crucificar,
enclavar
Italianu
crocifìggere,
confìggere
Tedescu
kreuzigen,
annageln.
isperelàre , vrb Definitzione
abbaidare giaendho atentzione meda, agiummai coment'e perdendho is ogos
Sinònimos e contràrios
disocrare
Frases
duritamus isperelendhe sos cunzados nostros
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fixer
Ingresu
to stare
Ispagnolu
clavar la vista
Italianu
guardare fisso
Tedescu
starren.
lóru , nm: lou,
lovru Definitzione
corria longa de pedhe de bulu a una pígiu, lada unos duos o tres centímetros, po acapiare su giuale a is corros de is boes (si narat fintzes de una genia de fune ladita de pramma, téssia cun tres codriolas prus fines): lovru est a logos su chi aterue narant presorzu, lióngiu / min. loritu = corria de pedhe; tirare sos loros = pònnere in galera
Sinònimos e contràrios
cinsòrgia,
cussorza 1
Frases
milli isperas atzendhent in su coro a su massaju chi at prontu aradu, loru e redinaju e su giú e s'abba est isetendhe (F.Sechi)
2.
cussa est zente de malu loru, a boche àere postu a un'ala sentza ischire mancu proite!
3.
sa cresura de su tempus at brincau po istuturare lovros, po truncare su chircu de sa timória (G.Brocca)
Sambenados e Provèrbios
smb:
Loru
Ètimu
ltn.
lorum
Tradutziones
Frantzesu
courroie de cuir pour fixer le joug aux cornes
Ingresu
yoke strap
Ispagnolu
rolla
Italianu
giuntóia
Tedescu
Zugstrang.