cadeliàre , vrb: cadoliare Definitzione
àere sa cosa a fortza de sacrifíciu; arrespramiare sa cosa (ma fintzes cuvrenare sa persona, pausare); istare a míndhigu, cun tropu pagu cosa, in su bisóngiu
Sinònimos e contràrios
acolomizare,
arresparmiai,
avitare,
istraviare 1
| ctr.
perdimentare,
sperditziai
Maneras de nàrrere
csn:
pane cadeliadu = fatu a fortza de triballu; cadeliàresi de su fàmine = mòrriri de su fàmini po sa mandronia, po su pagu trabballai
Frases
apo cadeliadu e marasadu chena profetu, che mísera zente
2.
si ses iltraca, cadéliadi! ◊ cussa fémina si ndhe iltat totaganta cadeliada, chena essire mai
Tradutziones
Frantzesu
gagner de quoi vivre à la sueur de son front
Ingresu
to gain with sacrifice
Ispagnolu
gañar con sacrificio
Italianu
guadagnare con sacrifìcio
Tedescu
mühsam verdienen.
sòri , nm: sudore,
sudori,
suore,
suori,
suroi,
surori Definitzione
genia de abbighedha (coment'e orina etotu) chi sa pedhe sèberat de su sàmbene e ndhe bogat a fora, finevine de fàere sa carre unu pagu pigulosa úmida o fintzes isciusta de calare a istídhigos, a coras; si narat fintzes in su sensu de trebballu, faina, múngia
Sinònimos e contràrios
insoru,
podhore
Maneras de nàrrere
csn:
zenias de suore: suore béchinu (chi fragat de becu), suore chibudhinu (chi tenet s'arrastu de sa cibudha), suore bíschidu (agru), suore fritu (chi essit pro carchi male, chentza pònnere frebba, chentza leare pelea, no pro àere calura); suore de contoneri = cosa difítzile a ndhe agatare…; su suore de sa molte = suore chi ponet candho unu est a punta a mòrrere; suore a multinu = suore gai a meda, in sos cadhos, de pàrrere ispruma; èssere covacadu a suore, in bagnos de suore, in brodu de sudore, a tzúrulu, atzorodhau de sudore = a una murca de suore, inciustu colagola de sudori; costare su suore de s'ogru = trabballu o fatiga meda (itl. sudare sètte camìcie); suore ispurtidhosu = chi friet, chi fait a iscrafíngiu
Frases
paries ifustos, de su sudore chi bos est falandhe ◊ su suore li essiat che pilu in pedhe ◊ a su piga e fala fit a líscios de suore ◊ ballendhe nos falaiat su suore a ríscias ◊ ti currit su sudori a coras ◊ pagu pagu de irfortzu li ponet su suoredhu minudu ◊ dhi calat su sudori a pibionis ◊ de s'assuconu li est intradu su suore minudu ◊ si passat su muncadoredhu in faci po ndi aciupai su sudori
2.
costat su suore de s'ogru a ti fàghere a cumprèndhere, a tie! ◊ trabballais che béstias e chi fut po mei s'aciungia calincunu francu po su sudori chi assacais!
3.
creschet ódiu e velenu cudhu ch'isfrutat su suore anzenu! (Testoni)
Ètimu
ltn.
sudore(m)
Tradutziones
Frantzesu
sueur
Ingresu
sweat
Ispagnolu
sudor
Italianu
sudóre
Tedescu
Schweiß.
sudoràu , pps, agt: sueradu Definitzione
de sudorare; chi portat suore / sueradu pilu pilu = inciustu de sudori
Sinònimos e contràrios
sudau,
insorau
2.
incravatau, in bestes de cusinu, non zuches su cherbedhu sudorau ◊ su pane sudorau est semper su prus vonu ◊ est torradu istracu, sueradu a mortóriu sena mancu una trama assuta
Tradutziones
Frantzesu
en sueur
Ingresu
sweaty
Ispagnolu
sudado
Italianu
sudato
Tedescu
schweissig.