campíngiu , nm: compíngiu,
cumpíngiu,
cumpríngiu Definitzione
opinu bonu, una calidade de opinu, sa chi faet su sèmene bonu de si pòdere papare; su frutu de s'opinu
Sinònimos e contràrios
opinu
Frases
sa mata de su cumpíngiu de Frúmini risultat chi depit èssiri assumancus de su 1200! (G.Viarengo)
Terminologia iscientìfica
mtm, Pinus pinea
Ètimu
ltn.
conus pineus
Tradutziones
Frantzesu
pin,
pigne
Ingresu
pine,
pinecone
Ispagnolu
pino piñonero,
piña
Italianu
pino,
pigna
Tedescu
Kiefer,
Pinienzapfen.
cassí , nm: cassibi,
cassile,
cassili,
cassívile Definitzione
genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s'annaemele o bíurru, a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est agiummai ispérdiu; papat sórighes, pigiones, bobbois, conillos: est amparau cun lei po no dh'ispèrdere deunudotu
Sinònimos e contràrios
ansile*,
assíbile,
bassili,
grassíbile,
ibbirru,
ischirru,
màrcia 3,
vrassívile
Sambenados e Provèrbios
smb:
Cassili, Cascili
Terminologia iscientìfica
anra, martes martes latinorum
Tradutziones
Frantzesu
martre des pins,
martre sarde
Ingresu
pine marten,
sardinian marten
Ispagnolu
marta
Italianu
màrtora comune,
màrtora sarda
Tedescu
Baummarder,
Edelmarder.
disigàre , vrb Definitzione
bènnere a malu puntu de is dispraxeres, de s'afrigimentu, agummai coment'e consumàresi de sa tisichéntzia
Sinònimos e contràrios
indisicare,
indisichire
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se consumer de douleur,
avoir de la peine
Ingresu
to grow sad,
to pine away
Ispagnolu
debilitarse por el dolor
Italianu
intristire,
consumarsi per dolóre
Tedescu
sich verzeheren.
grassíbile, grassíle, grassímene, grassímile , nm Definitzione
genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s'annaemele (o can’e linna), a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est agiummai ispérdiu; papat sórighes, pigiones, arresias, conillos: sa lei dhu badrat po no che dh'ispèrdere deunudotu
Sinònimos e contràrios
ansile,
assíbile,
bassili,
cassí,
ibbirru,
ischirru,
màrcia 3
Frases
naschint crapitos, grassiles e mela de lidone ◊ bae, tue, cara de grassímile!◊ sont parandhe cropos po lèpores, marzanes e grassiles
Terminologia iscientìfica
anra, martes martes, m. m. latinorum
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
martre des pins
Ingresu
pine marten
Ispagnolu
marta
Italianu
màrtora comune,
m. sarda
Tedescu
Baummarder,
Edelmarder,
eine Edelmardersorte.
ibbírru , nm: ibirru,
ilbirru,
irbirru,
isbirru,
sbirru Definitzione
genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s’annaemele o bíurru, a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est belle e ispérdiu; papat sórighes, pigiones, bobbois, conillos: po sa lei est amparau po chi no si che isperdat
Sinònimos e contràrios
ansile,
assíbile,
bassili,
birru,
cassí,
grassíbile,
ischirru*,
màrcia 3
Frases
is pedhes de irbirru unu tempus fiant cricadas
Terminologia iscientìfica
anar, martes martes latinorum
Tradutziones
Frantzesu
martre commune
Ingresu
pine marten
Ispagnolu
marta
Italianu
màrtora comune,
m. sarda
Tedescu
Baummarder,
Edelmarder.
indisichíre, indisighíre , vrb: intisichire Definitzione
bènnere a malu puntu de is dispraxeres, de s'afrigimentu, agiummai coment'e consumare o ispaciare de sa tisichesa
Sinònimos e contràrios
decaire,
derrúere,
disigare,
ilmarrire,
indisicare
Frases
si est indisighidu pro sa ruina de sa famíllia
Ètimu
itl.
intisichire
Tradutziones
Frantzesu
se consumer de chagrin,
dépérir
Ingresu
to pine away
Ispagnolu
consumirse
Italianu
consumarsi dal dolóre,
deperire
Tedescu
sich verzehren.
obínu , nm: opinu,
pinu,
upinu Definitzione
totu is diferentes calidades de una genia de mata chi faet manna, de oros de mare a montes, a fogighedhas che agos, longas e, segundhu sa calidade (pinu bonu), faet su campíngiu (pinu de papare, coment'e unu frutu a bisura de bardúfola, acupau, chi candho cumprit e sicat si aperit e lassat andhare su sèmene, coment'e nencioledha pitica longhita): est linna de òpera, modhe / opinu burdu (abbarrat prus bàsciu) = Pinus halepensis
Sinònimos e contràrios
campíngiu
Frases
suta de s'obinu mi setzo tota die ◊ is opinus zúmiant cun su bentu ◊ bi at chercos, élighes e opinos
Sambenados e Provèrbios
smb:
Obinu, Obino
Terminologia iscientìfica
mtm, Pinus canariensis, P. nigra, P. pinaster, P. pinea, P. silvestris
Ètimu
ltn.
sappinus
Tradutziones
Frantzesu
pin
Ingresu
pine
Ispagnolu
pino
Italianu
pino
Tedescu
Kiefer.