campíngiu , nm: compíngiu, cumpíngiu, cumpríngiu Definitzione opinu bonu, una calidade de opinu, sa chi faet su sèmene bonu de si pòdere papare; su frutu de s'opinu Sinònimos e contràrios opinu Frases sa mata de su cumpíngiu de Frúmini risultat chi depit èssiri assumancus de su 1200! (G.Viarengo) Terminologia iscientìfica mtm, Pinus pinea Ètimu ltn. conus pineus Tradutziones Frantzesu pin, pigne Ingresu pine, pinecone Ispagnolu pino piñonero, piña Italianu pino, pigna Tedescu Kiefer, Pinienzapfen.
cassí , nm: cassibi, cassile, cassili, cassívile Definitzione genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s'annaemele o bíurru, a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est agiummai ispérdiu; papat sórighes, pigiones, bobbois, conillos: est amparau cun lei po no dh'ispèrdere deunudotu Sinònimos e contràrios ansile*, assíbile, bassili, grassíbile, ibbirru, ischirru, màrcia 3, vrassívile Sambenados e Provèrbios smb: Cassili, Cascili Terminologia iscientìfica anra, martes martes latinorum Tradutziones Frantzesu martre des pins, martre sarde Ingresu pine marten, sardinian marten Ispagnolu marta Italianu màrtora comune, màrtora sarda Tedescu Baummarder, Edelmarder.
disigàre , vrb Definitzione bènnere a malu puntu de is dispraxeres, de s'afrigimentu, agummai coment'e consumàresi de sa tisichéntzia Sinònimos e contràrios indisicare, indisichire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se consumer de douleur, avoir de la peine Ingresu to grow sad, to pine away Ispagnolu debilitarse por el dolor Italianu intristire, consumarsi per dolóre Tedescu sich verzeheren.
grassíbile, grassíle, grassímene, grassímile , nm Definitzione genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s'annaemele (o can’e linna), a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est agiummai ispérdiu; papat sórighes, pigiones, arresias, conillos: sa lei dhu badrat po no che dh'ispèrdere deunudotu Sinònimos e contràrios ansile, assíbile, bassili, cassí, ibbirru, ischirru, màrcia 3 Frases naschint crapitos, grassiles e mela de lidone ◊ bae, tue, cara de grassímile!◊ sont parandhe cropos po lèpores, marzanes e grassiles Terminologia iscientìfica anra, martes martes, m. m. latinorum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu martre des pins Ingresu pine marten Ispagnolu marta Italianu màrtora comune, m. sarda Tedescu Baummarder, Edelmarder, eine Edelmardersorte.
ibbírru , nm: ibirru, ilbirru, irbirru, isbirru, sbirru Definitzione genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s’annaemele o bíurru, a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est belle e ispérdiu; papat sórighes, pigiones, bobbois, conillos: po sa lei est amparau po chi no si che isperdat Sinònimos e contràrios ansile, assíbile, bassili, birru, cassí, grassíbile, ischirru*, màrcia 3 Frases is pedhes de irbirru unu tempus fiant cricadas Terminologia iscientìfica anar, martes martes latinorum Tradutziones Frantzesu martre commune Ingresu pine marten Ispagnolu marta Italianu màrtora comune, m. sarda Tedescu Baummarder, Edelmarder.
indisichíre, indisighíre , vrb: intisichire Definitzione bènnere a malu puntu de is dispraxeres, de s'afrigimentu, agiummai coment'e consumare o ispaciare de sa tisichesa Sinònimos e contràrios decaire, derrúere, disigare, ilmarrire, indisicare Frases si est indisighidu pro sa ruina de sa famíllia Ètimu itl. intisichire Tradutziones Frantzesu se consumer de chagrin, dépérir Ingresu to pine away Ispagnolu consumirse Italianu consumarsi dal dolóre, deperire Tedescu sich verzehren.
obínu , nm: opinu, pinu, upinu Definitzione totu is diferentes calidades de una genia de mata chi faet manna, de oros de mare a montes, a fogighedhas che agos, longas e, segundhu sa calidade (pinu bonu), faet su campíngiu (pinu de papare, coment'e unu frutu a bisura de bardúfola, acupau, chi candho cumprit e sicat si aperit e lassat andhare su sèmene, coment'e nencioledha pitica longhita): est linna de òpera, modhe / opinu burdu (abbarrat prus bàsciu) = Pinus halepensis Sinònimos e contràrios campíngiu Frases suta de s'obinu mi setzo tota die ◊ is opinus zúmiant cun su bentu ◊ bi at chercos, élighes e opinos Sambenados e Provèrbios smb: Obinu, Obino Terminologia iscientìfica mtm, Pinus canariensis, P. nigra, P. pinaster, P. pinea, P. silvestris Ètimu ltn. sappinus Tradutziones Frantzesu pin Ingresu pine Ispagnolu pino Italianu pino Tedescu Kiefer.