airvèghe , nf: albeghe,
alveghe,
arbeghe,
arbei,
arveghe,
aveghe Definitzione
su paru animale prus connotu e pesau in Sardigna, bonu meda po su late, sa petza, sa lana, sa pedhe, pesau prus che àteru a tàgios mannos de chentinas de pegos ma fintzes a chedhas piticas / min. albeghita; èssere in sas arbeghes (nau de unu) = èssiri custodiendi o castiendi su tallu, atendendi a is brebeis própriu in cuss'ora
Sinònimos e contràrios
barbeghe*
Frases
tenet airveghes e bacas cun sos ossos covacados solu de pedhe ◊ cudh'arveghe a mélios pariat unu cristianu pranghindhe ◊ in sas arbeghes no dhue fias tue? ◊ su latzu dhu sartu, giogu cun s'arei, iscantzu s'arbei, ndi pigu s'angioni! (F.Pischedda)
Terminologia iscientìfica
anall, ovis aries
Tradutziones
Frantzesu
mouton,
brebis
Ingresu
sheep
Ispagnolu
oveja
Italianu
pècora
Tedescu
Schaf,
Hausschaf.
barbèghe, barbèi , nf: barveghe,
berbeche,
berbeghe,
bervè,
berveche,
berveghe,
beveghe,
birveghe,
brabei,
brebè,
brebeghe,
brebei,
brobei,
ebrei,
vervè Definitzione
su paru animale prus connotu e pesau in Sardigna, bonu meda po su late, sa petza, sa lana, sa pedhe, pesau prus che àteru a tàgios mannos de chentinas de pegos ma fintzes a chedhitas piticas; genia de nuighedhas biancas chi a medas ma ispartzinadas ammontant unu pagu s'aera / min. breberedha; genias de b.: barveghe càcara = bianca a magras niedhas, biscacada; b. salabada = chi portat coment'e ulleras, màncias arrúbias asuba de is ogus; brebei singra = chi no at fatu galu fedu
Sinònimos e contràrios
airveghe,
chessi
Maneras de nàrrere
csn:
su bélidu de sa brebei; cumoni de brebeis; medau o corti de brebeis = passiale; istellare sas berbeghes = pigaindedhas is angionis de bociri; èssere in sas berbeghes (nau de su pastori) = èssiri pascendi, castiendi is brebeis; andhare a sas berbeghes = andai a castiai is brebeis; àere, dare, tènnere berbeghes in pastore = àere, dare, tènnere berbeghes de àteru mere a pastorigare
Frases
múrghere, túndhere, immandrare sas berbeghes ◊ no ndi apu mai tentu de brobeis ◊ est andau a is brebeis, ch'est in sas berbeghes ◊ funt isparéssius brabeis e pastori ◊ custu est logu chi ant pàschidu a berbeghes ◊ teniat brebès a cumone cun is frades ◊ is brebès fiant pascenno apresu de s'erriu ◊ su pastore fut brexosu ca iat sarvau de s'istrasura su taxu de is bervès
2.
est camminendi atumba atumba che brabei istasida ◊ funt babballotis mannus comenti a brobeis!
3.
s'aera est totu a berbeghes ◊ in s'ària brebeis, àcua fintzas a peis
Sambenados e Provèrbios
prb:
neche o no neche pranghet berbeche
Terminologia iscientìfica
anall, ovis aries
Ètimu
ltn.
vervece
Tradutziones
Frantzesu
mouton,
brebis
Ingresu
sheep
Ispagnolu
oveja
Italianu
pècora
Tedescu
Schaf,
Hausschaf.
berbechínu , agt: arveghinu,
berbeghinu,
brebeghinu,
brebexinu,
vervechinu Definitzione
chi est de brebè / paru, late, casu b., peta, lana berbeghina; mascru b. = mascru de berbeghes
Ètimu
ltn.
*berbecinus
Tradutziones
Frantzesu
de mouton,
de brebis
Ingresu
sheep
Ispagnolu
ovejuno
Italianu
pecorino,
ovino
Tedescu
Schaf.
ciúrra , nf: giurra,
tzurra* Definitzione
brebè bècia, mescamente totu male andhada, làngia
Sinònimos e contràrios
bodha,
busale,
giurrita,
tzica 1
Tradutziones
Frantzesu
vieille brebis
Ingresu
old sheep
Ispagnolu
oveja vieja
Italianu
pècora vècchia
Tedescu
altes Schaf.
mufròne, mufròni , nm, agt: murvone,
murvoni,
muvlone,
muvrone,
muvroni Definitzione
unu de is animales arestes chi méngius distinghent sa Sardigna (impare a sa Córsica), de ue si est ispainau in àteros logos: est una genia de brebè in colore de castàngia craru, orrubiastu, po su prus múdula sa fémina, a corros grussos e atrotigaos su mascu, pilosu meda ma no lanosu coment'e is brebès; nau de ccn., chi tenet naturale malu, arestosu / sa fémina: mugra, bítara; su fedu: anzone muroninu, bitu
Sinònimos e contràrios
mugrone*
/
agrestosu,
mudurcu,
murvonassu
2.
genti murvona o pronta a incirdinai su coru e intostai is sentidus no nd'at mai nàsciu in bidha ◊ fiat un'ómini rústicu e murvoni
Terminologia iscientìfica
anra, ovis ammon musimon
Tradutziones
Frantzesu
mouflon
Ingresu
mouflon,
wild sheep
Ispagnolu
musmón,
muflón
Italianu
muflóne
Tedescu
Mufflon,
Muffelwild,
Muffel.
mugróne , nm: murgone,
murone Definitzione
unu de is animales arestes chi méngius distinghent sa Sardigna (e sa Córsica), de ue si est ispainau in àteros logos: est una genia de brebè in colore de castàngia craru, orrubiastu, po su prus múdula sa fémina, a corros grussos e atrotigaos su mascu, pilosu meda ma no lanosu coment'e is brebès / sa fémina: mugra, bítara; su fedu: anzone muroninu, bitu; murone de bàrdia = su murone chi andhat addainanti e daet atentu pro totu su fiotu: nadu de unu, chi istat ora meda frimmu ritzu, coment'e oretendhe; murone abbandhitadu = su chi sos àteros che catzant a un'ala
Sinònimos e contràrios
mufrone
Frases
babbu mi vatuat a inoche a bídere chervos e mugrones ◊ istat solu solu arestadu che murone ◊ allargu dai caminu inue passat murone, no bos det sa corramenta!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Murone, Muroni
Terminologia iscientìfica
anar, ovis ammon musimon
Ètimu
srdn.
Tradutziones
Frantzesu
mouflon
Ingresu
mouflon,
wild sheep
Ispagnolu
musmón,
muflón
Italianu
muflóne
Tedescu
Mufflon,
Muffelwild,
Muffel.