acobiài, acobilàre , vrb: acoilae, acoilare, acoliai, acoliare, acubilare, acugliai, acuilai, acuilare, acuvilare, aculiai, aculiare, cubilare Definitzione fàere fúrriu, torrare a cuile, a su crocadórgiu, andhare a crocare, fintzes pònnere in su crocadórgiu; istare o pònnere in calecunu logu, aintru, asuta, po si aprigare o cuare; istare in asséliu, firmu, su si apaghiare Sinònimos e contràrios acoiletare, acojai, acuae, apatai, apogiai, assebiai, impudhilare | ctr. bocare, essire, pesare Frases iscurtabas sos puzones su sero acubilandhe (P.Mura)◊ furriadorzu de istrias, acoilas bobborrotis e tirpias (L.Loi)◊ sas rúndhines sunt aculiadas in su filu ◊ is pillonedhus fiant acobiaus ◊ su pilloni innòi si acúliat a pausai 2. furiat pruendu e po no m'isciundi mi seu aculiau ◊ no ia postu menti a babbu a m'aculiai in domu sua is dis de cussa strasura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se coucher, s'abriter Ingresu to return to the fold to go back to sleep to shelter Ispagnolu cubilar, cobijar Italianu rientrare nell'ovile, ritirarsi a dormire, ripararsi Tedescu in den Stall zurückkehren, schlafengehen, sich unterstellen.

acojài , vrb: acujai, acujare Definitzione nau mescamente de animales, intrare o andhare a si crocare in s'acoiladórgiu; nau de gente (mescamente piciochedhos), asseliare, apartare, cuare Sinònimos e contràrios acobiai, acuae, cortire, remonire | ctr. essire Frases a sa mata dhoi fúrriant is pillonis a dhoi acojai ◊ candu cummentzat a fai frius, sa musca s'acujat aintru de domu ◊ is crucuitus carraxosus trigant a s'acojai 2. innanti abboghinamos e poi nos acujamos che catedhos ◊ nci fiat una musca… depit èssi acujada: no dha biu prus ◊ sa morti si est acujara apalas de is murus isderrutus de s'arrexoni! ◊ abarrai in domu acujaus, candu cabat su lampu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se coucher Ingresu to go back to sleep Ispagnolu cubilar, calmarse Italianu ritirarsi a dormire Tedescu schlafengehen.

dormíre, dormíri , vrb: drommire, drommiri, drumire Definitzione pigare sonnu; batire sonnu, fàere pigare sonnu; istare chentza fàere, chentza àere contivígiu e ne pentzamentu, giare pagu atentzione; fintzes giare s'addromitiolu, fàere dormire / ger. drommindhe, drommendhe, dromminno; a./c.: si no est prnl. pigat s'aus. ai/àere po fàere is tempos cumpostos Sinònimos e contràrios indormiscai, ingalare, insonnigai | ctr. bigiare 1, ischidare, issonnigare Maneras de nàrrere csn: drommí a orixedhas = a iscutas; drommiri a sonnu de pilloni, a s'abbizu = a sa lerta pro si abbizare calesisiat ischimuzu o móida, cun su pentzamentu de si acatai de ccn. cosa; drommire che sacu = a sonnu surtu, sonnu grai Frases serra is ogus e dromidia! ◊ seu drommendi pagu, totu a orixedhas ◊ unu si drommit addaghi tenet sonnu ◊ làssalu ca est drommidu! ◊ pesadindhe, za as drommidu meda! ◊ drommidu as, istanote? ◊ si est imboligau in sos ammuntos e torrau a dormire ◊ su pipiu si nch'est dormiu ◊ no b'aiat drommidu, mamma tua, si no ndhe li aias collidu sa robba! 2. sa mama che at drommidu su pitzinnu ◊ sa dida dormit su pipiu santziendu su bartzolu ◊ anninnia anninnia, drommire ti cheria, coro meu! 3. ite nachi as a mezorare si drommis! ◊ Sardigna chi drommis in manus allenas, est lómpia s’ora e no ti ndi ses pesada! (G.Zedda) 4. dh'ant operau sentza de dhu dormiri Sambenados e Provèrbios prb: chie drommit meda póberu resessit ◊ chie dormit a pitzinnu pianghet a betzu Ètimu ltn. dormire Tradutziones Frantzesu endormir Ingresu to put to sleep Ispagnolu adormecer Italianu addormentare, dormire Tedescu einschläfern, schlafen.

indormiscài, indormiscàre , vrb: indromiscai, indurmiscare Definitzione èssere sonni sonni, pigare sonnu; si narat fintzes de un'arremu postu asuta e male chi si faet de pàrrere de no sentire, cedendho fortzas; in cobertantza, istare chentza fàere, coment'e dormios, ammammalucaos Sinònimos e contràrios dormire, ingalare, insonnigai / iformicare, indormicare / abbabballocai, abbambanai, abbraballai | ctr. ischidare Frases is discípulus fuant indormiscadus ◊ si fuant indromiscadas e caladas in sonnu ◊ su mobàdiu si ndi pesat macai siat indrommiscau 2. su momentu prus indicau po giogai fiat su mericedhu, a sobi mesu indrommiscau, cun s'àbidu de su bentixedhu Ètimu ctl. endormiscar-se Tradutziones Frantzesu s'endormir Ingresu to sleep Ispagnolu dormirse Italianu addormentarsi Tedescu einschlafen.

«« Torra a chircare