acasagiài , vrb: acasatzare,
acasazare,
acasizare,
agasagiare,
agasajare,
agasazare,
aggasajare Definitzione
arrecire una persona a domo; fàere bonu a cara, a unu, su dhu pigare in cunfidàntzia e delicadesa: nau cun ironia, su contràriu puru
Sinònimos e contràrios
acatai 1,
acogliensiai,
acoglire,
arretzetare,
carinnare,
frandhigare
Frases
apena los at bidos, Mariànzela est falada a los addobiare e acasazare tocàndhelis sa manu ◊ ite birgonza, fiza mea aperindhe sa zanna a denote pro acasazare su pejus de sa bidha! ◊ amicos e connoschentes mi ant acasazau ◊ l'amus aggasajau comente si tocavat a unu paesanu vene torrau ◊ a isse l’ant acasizadu fatèndheli su bellu in cara
2.
si li fit incurbiada supra delliriandhe e acasazandhesilu ◊ sos nuscos delicaos de sos calàbriches acasazant sa natura ◊ mi istringhet ambas manos meas e chin sa dresta mi acasazat sa massidha ◊ sas pitzinnas mannitas las pones a passizare sos fizos, a los acasazare
3.
sos poledhos, unu mascru e una fémina, si fin acasazandhe
4.
mi acasazo deretu a santu Predu chi mi presentet totu sos poetas
5.
mi timu chi siat po ponni cancua tàcia noba, po acabbai de acasagiai su logu! (S.A.Spano)◊ sa mama si nci ghetat circhendi de abbratzai a Cristus in sa cruxi: Fillu miu istimau, gei ti ant acasagiau!…◊ chi trigat a sanai pobidhu miu, gei seus acasagiaus!…◊ no fiat unu de bidha, ma castiendidhu aici acasagiau, arrutu, mi pariat chi fessit unu de domu mia etotu
Ètimu
spn.
agasajar
Tradutziones
Frantzesu
loger
Ingresu
to give,
hospitality
Ispagnolu
acoger,
hospedar
Italianu
ospitare,
fare buòna accogliènza
Tedescu
zu Gast haben,
freundlich empfangen.
acoglíre , vrb: acollire,
acolliri,
aculli,
acullire,
aculliri,
aggoglire,
aggollire,
agoglire,
coglire* Definitzione
bodhire cosa de terra e pònnere in istrégiu o in àteru logu adatu, fintzes po dha chistire; arrecire gente a domo fintzes po agiudu, amparu, contivigiare su fedu piticu / pps. acoglidu
Sinònimos e contràrios
acabarrare,
acabidae,
acasagiai,
ammuntonae,
arragolli,
aunire,
balanzare,
bòdhere,
chistie,
frànghere,
imparai,
ingòllere,
remonire,
tòdhere
| ctr.
foliai,
frundhire,
iscavulai
Frases
la bido acoglindhe rosas, gesminos e lizos ◊ acoglire sas peràulas de Deus ◊ fiaus aggollindhe landhe in su monte ◊ tziu Efisedhu at iscritu sas cantones suas chi si ammentaiat e sas chi at pótidu agoglire de àteros
2.
sas de Talana beniant a bidha e fut cussas puru a las aggollire ◊ candu is crabas cumentzant a si afillai tocat de andai avatu po aculliri is crabitus ◊ cuss'ègua de sorri tua si nci at bogau, ma mammai gei s'at acolliu bèni (B.M.Aresu)◊ andendu andendu pentzà a cumenti m'iant acollí su babbu e sa mamma
Tradutziones
Frantzesu
accueillir
Ingresu
to receive
Ispagnolu
recoger,
acoger
Italianu
accògliere
Tedescu
auflesen,
empfangen.
acolligíre , vrb: acollizire,
acollozire,
acullozire Definitzione
giare acollozu, acasàgiu, fàere bènnere o intrare a domo a unu; intrare a unu logu po istare, crocare
Sinònimos e contràrios
acasagiai,
acatai 1,
acoglire,
arretzetare,
carinnare,
frandhigare
| ctr.
caciare
Frases
Deus l'apat in chelu acollozida! ◊ si a domo tua benit su pógheru acullózilu e cossòlalu! ◊ dhus iat acolligius chin totus us onores
2.
li aprontamus un’aposentedhu, bi ponimus unu letu, una mesa, una cadira a ghetu chi si che podat acollizire
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
loger
Ingresu
to give hospitality
Ispagnolu
acoger,
hospedar
Italianu
ospitare
Tedescu
unterbringen,
Gastfreundsch aft gewähren.
coglíre , vrb: acoglire,
collire,
colliri,
cullire,
goglire Definitzione
aciapare o pigare cosa po dha pònnere, assentare o chistire totu a unu in istrégiu, o fintzes pigare o arrecire gente in calecunu apretu; foedhandho de cosas de imparare, tènnere o ischire a mente
Sinònimos e contràrios
acabarrare,
acabidae,
acasagiai,
ammuntonae,
arragolli,
aunire,
balanzare,
chistie,
frànghere,
imparai,
incungiai,
ingòllere,
remonire,
tòdhere
| ctr.
frundhire,
fuliare,
lassare,
bocare
Maneras de nàrrere
csn:
collire su tempus, s'ora, su logu, collire fritu, refriu, tússiu, una maladia; cullire a unu chi dimandhat fémina = chèrrere a unu a maridu; collire sas carrugas = frànghere sas ancas, sos pes; collire s'olia a mesapare, a tres una = a pratziri in duus (metadi a su meri de is matas e metadi a chini ndi dh'arregollit), o in tres (duas partis a su meri e una a chini dh'arregollit)
Frases
bidet su frutu maduru vicinu però no giompet mai a lu coglire (L.Ilieschi)◊ tziu Zubanne depiat andhare a collire uliba ◊ uv'est cogliu su dinare?
2.
est ammorandhe chin d-unu ma no l'ant galu culliu ◊ babbu s'ira la zuchet chin mecus, ca dia chèrrere cullire s'ammorau ◊ póveru fit, ma si l'ant collidu ◊ est preíderu iscontzu, ma nois nos lu coglimus, fiza mia! ◊ est fura a si collire sa cosa antzena! ◊ a issos lis aiant collitu sas istàntzias mentzus chi bi aiant ◊ a su ci apu cumpréndhiu, Doloreta est peri disposta a ti colliri
3.
sa fémina ndhe at collidu sos trastes istérridos ◊ sa robba neta cheret collida a su guardarobba
4.
si benit mancu su balanzu tuo, como collo fintzas deo in su cusinzu
5.
de sas voches chi at ghetatu s'at cullitu su bichinatu ◊ sos mazores de sa bidha si fint collitos pro picare una detzisione
6.
est de bona memória: si l'intendhet una borta ebbia, sa cantone, ndhe la collit totu
Ètimu
itl.
cògliere
Tradutziones
Frantzesu
ramasser,
recueillir
Ingresu
to receive,
to collect
Ispagnolu
recoger,
acoger
Italianu
raccògliere,
accògliere
Tedescu
auflesen,
aufnehmen.