Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

afrontànte, afrontànti , nm Definitzione chie tenet sa propiedade o su possessu a làcana in mesu cun calecun’àteru o cun calecuna cosa (es. istrada) Sinònimos e contràrios lacanante, lacanarju Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu riverain Ingresu frontager Ispagnolu propietario de un inmueble que da a una calle o a un río Italianu frontista Tedescu Anlieger.

arrúga 1 , nf: rua 1, orruga 2 Definitzione su logu púbblicu lassau po passare aintru de is bidhas / min. arrughixedha / genias de a.: bona, dereta, larga, longa, mala (nau fintzas de sa gente chi dhue istat), morta, istrinta; erba de arrugas = Erigeron canadensis, E. crispus (erba de santa Palónia, de murus) Sinònimos e contràrios bia, caminu, carreba Frases is piciochedhus fiant gioghendi in s’arruga ◊ ant mundau pratzas e arrugas e apicau banderedhas po sa festa ◊ est firma in s'ingruxada de is arrugas ca no iscít cali est s'arruga po torrai a domu Terminologia iscientìfica bdh Ètimu itl.t ruga Tradutziones Frantzesu rue Ingresu street Ispagnolu calle Italianu via Tedescu Weg.

bía , nf: bie, via Definitzione su logu inue si passat; su tretu chi unu portat ananti o a sa bandha chi est abbaidandho (a/c. nau meda cun s'elisione: ’ia – apustis de vocale –, ma de iscríere cun firmesa sèmpere cun sa cuns. de cuménciu; in is cumpostos podet istare fintzes chentza sa /b-/: mesuia)/ Bielogu (Bia de Logu) = s'istrada chi de sa capitale, Aristanis, colaiat in totu s'istadu (Logu): in Sa Costera bi est abbarradu a númene de una leada; Bia de sa palla = su Cordu de sa pàgia, sa galàssia ue si agatat fintzes su Sole, ue in s'aera is istedhos si parent prus cracos e si pentzat coment'e una cosa andhada a ormina, lassandho s'arrastu, Carru ’e sa paza, Caminu ’e Deu, itl. Via Làttea Sinònimos e contràrios arruga 1, caminu, carrela, istrada, sia 2 / ala, cola 1 Maneras de nàrrere csn: bia majore = carrela mazore, itl. córso; zúghere, àere, pònneresi imbia (in +bia) = in dainanti, in mesu, a istrobbu, ma fintzas pro difèndiri a ccn. o fintzas trabballendi; in mesuia (mesu 'ia) = própiu ananti aundi si passat, in mesu; sa bia de domu = in carrela mia, nostra; bia de…, abbia a… (a bia a…), a bie de… = a cara a…, faci a…; biecue (bia de cue)= a bia de cue, cue, in cue; bia de mesudie, bia a merí = faci a mesudí, a parte de sero (e deosi fintzes iscritu "bie" e fintzas cun su significau de "agiummai, in s'oru de…" + agt. numeràriu = itl. circa); ingruxada de bias = ue si abbojant duas carrelas, istressiada; a bias de… (tempus) = a sa bandha de…; donai bia = fàghere colare; ghetaisí a bia = a meda, a filera, a portessione; bogare a bia ccn. cosa = bogare a pizu, agatai; fai a bias fadhitas = fai moris fadhitus, fàere a fadhitas, andhare s'unu a cara a s'àteru faghindhe forchidhos, chentza si abbojare Frases in caminu deretu e bia mala ti lu nant chi ses puzone mala ◊ istamus in bia majore ◊ pigaisí sa bia in mesu de cambas e andaisindi! ◊ est in mesuia rutu e fuliadu ◊ giras totu su mundu, no bis mancu is bias!◊ dèu e mamma eus fatu a bias fadhitas e no si seus atobiadas 2. béntula como chi as su bentu imbia! ◊ sa morte si li est posta imbia ◊ essimiche da'ia! ◊ no mi ponzas sa cosa imbia ca so colendhe ◊ de inoghe cussu logu no lu bidimus ca bi at unu monte imbia 3. dae bennarzu in cudha bia, fritu, fàmene e caristia ◊ su trenu ch'est isérghiu bia a cue ◊ fua erribbau bia de cussas partis ◊ a bias de mesaustu, sos zovanedhos passizant a prufessones ◊ fit apompianne abbia de s'ala mea ◊ coment'e columbedhos passidores current bia de su mere candho los giamat, betendhe sos granos (S.Lay Deidda)◊ si sediant sèmpere in biecue, in su muredhu ◊ is procàrgios portànt bie duamilla procos 4. sas làcrimas li falabant a bias 5. est ca mi so postu imbia deo, sinono sa mama l'aiat mazadu 6. custu curridori si firmat e a totus donat bia prima chi dha domandint, ca bollit èssi s'úrtimu 7. ocannu sa musca si ghetat a bia, nc'est de dh'ischivai! 8. apo cricau sas arbeghes totue ma no dhas apo bogadas a bia! Sambenados e Provèrbios smb: (Deias, Devias) / prb: carru chi bandat bia fait Ètimu ltn. via Tradutziones Frantzesu rue Ingresu street, road Ispagnolu calle, carretera Italianu strada Tedescu Straße, Weg.

istràda , nf: istrata, strada Definitzione logu po passare, andhare, mescamente logu largu, òpera fata a progetu apostadamente po passare mezos mannos: est fintzes su passàgiu tra domos e domos in is bidhas (e mescamente in is citades); in d-una aina a dentes (es. serra, serracu) est sa largària chi abbarrat a istúturu de is dentes (chi funt a unas a unas incrubadas a una bandha o a s'àtera)/ min. istradighedha Sinònimos e contràrios istradone, mòri / carrela Maneras de nàrrere csn: prozetare, finantziare, fàghere o colare un'i.; rughes de i. = ingruxeri; zenias de istrada: a duas, a bàtoro corsias, i. bianca, incatramada, astrinta, larga, in pigada, in paris, dirita, dorta; zenias de i. segundhu chie las contivizat: brivada, comunale, provintziale, istatale; in s'i. si podet distínghere: su fundhu, sa manchina a un'ala e àtera, sa mesania, sos oros, sos cartellos cun sos indíssios, sos sinnales de terra, sos iscassiadorzos (e, segundhu su logu, trempas, murallones, pontes, pontinos, tumbinos); s'i. de sas brocas = perda ciata, me in sa domu, logu, tretu aundi si ponint is màrigas; s'i. po sètziri = pedra manna ananti de is domus po si sètziri Frases in su cumonale bi ant coladu un'istrada noa ◊ pro andhare a in cue bi ant fatu s'istrada 2. si est istérritu a longu a longu in su zannile ponènnesi a dormire in s'istrata inuve bi paraiat un'ocru de sole Ètimu ltn. strata Tradutziones Frantzesu route, rue Ingresu street, road Ispagnolu calle (urb.), carretera (extraurb.) Italianu strada Tedescu Strasse.

«« Torra a chircare