Definitzione Definitzione
Sinònimos e contràrios Sinònimos e contràrios
Maneras de nàrrere Maneras de nàrrere
Frases Frases
Sambenados e Provèrbios Sambenados e Provèrbios
Terminologia iscientìfica Terminologia iscientìfica
Ètimu Ètimu
Tradutziones Tradutziones
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
imparài , vrb: imparare Definitzione
connòschere, cumprèndhere e pònnere a notu is cosas fintzes a dhas ischire fàere; ispiegare e fàere a connòschere is cosas a is àteros po chi dhas iscant e fintzes fatzant
Sinònimos e contràrios
istudiai
/
insegnare
| ctr.
disimparare,
ilmentigare
Maneras de nàrrere
csn:
i. a su babbu a fai fillus = pretènnere de imparare sa cosa a chie ndhe ischit de prus; i. s'iscola = pigai un'abbitúdini de fai, de fuedhai
Frases
dhue at sèmpere de imparare de sa gente antiga ◊ cada cosa chi si biet fata s'imparat a la fàchere ◊ sa filla at imparau is trassas de sa mama ◊ bene fatu: gai imparas a fàghere cosa chi no depes! ◊ po imparare a camminare, su pipiu andhat de iscannu a iscannu poderandhosi cun is manighedhas
2.
beni ca babbai t'imparat a nedai! ◊ margiani mannu imparat is margianedhus ◊ iscít a iscriri gràtzias a una meri cuscensiosa chi dh'at imparau ◊ creo in Deu, prite mi ant imparadu a l'istimare dae minore mamma e babbu meu (P.Mereu)◊ a su mastru l'iscrio unu mandhatu chi segundhu su nóbbile cuntratu m'imparet trinta dies in su mese (M.Murenu)◊ cussu est mastru chi at imparadu àteros mastros
Sambenados e Provèrbios
prb:
fadhendu s'imparat
Tradutziones
Frantzesu
apprendre,
enseigner
Ingresu
to learn,
to teach
Ispagnolu
aprender,
enseñar
Italianu
imparare,
apprèndere,
istruire,
insegnare
Tedescu
lernen,
belehren,
unterrichten.
indetàre , vrb: inditae,
inditai,
inditare Definitzione
ammostare, fàere a bíere, connòschere, nàrrere comente una cosa est o inue si agatat, fintzes ordinare / i. a ligi = imparare a lèzere (a unu)
Sinònimos e contràrios
addinnae,
ammustrare,
assintzare,
ingitai
Frases
a nosu si at inditau sa bia ◊ sos mannos ant ischidu inditare sas régulas pro vívere istimados ◊ bah, inditau a innòi dh'ant! ◊ mi ant inditau unu grustu de murgones ◊ dh'at acumpangiau unu tretu inditendudedhi sa prassigedha
2.
su dotori dhi at inditau cussas mexinas ◊ no mi ndi arragodu comenti est inditau su libburedhu
Ètimu
ltn.
indictare
Tradutziones
Frantzesu
indiquer,
conseiller,
proposer
Ingresu
to suggest
Ispagnolu
indicar,
enseñar
Italianu
indicare,
suggerire
Tedescu
zeigen,
empfehlen.
mostrài , vrb: ammostai,
multrare,
mustrare Definitzione
fàere a bíere, pònnere po bíere; inditare, fàere abbaidare a calecunu logu o a calecuna cosa chi s'àteru dha potzat bíere; nau de mata, cumenciare a bogare frutu
Sinònimos e contràrios
inditai,
voliare
| ctr.
cuai
Frases
mustras su pecu tou finas s'istas cua cua ◊ at mustrau su chi balet una massaja nugoresa in cuss'apretu ◊ no bos mustredas contularzos!
3.
ocannu custu fundhu ndhe at mustradu, de frutu
Ètimu
ltn.
mo(n)strare
Tradutziones
Frantzesu
montrer,
indiquer
Ingresu
to show
Ispagnolu
mostrar,
enseñar
Italianu
mostrare,
esibire
Tedescu
weisen,
zeigen,
vorzeigen.