Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

atzetuàu , agt Definitzione foras su, sa…, a parte su, sa… Sinònimos e contràrios foraschí, forassiat, francu 1, transi Frases atzetuada sa peràula sua etotu, niun'àtera cosa faedhat de Cristos che a sa Santa Missa Tradutziones Frantzesu excepté Ingresu except (for) Ispagnolu excepto Italianu eccètto Tedescu außer.

fòra , avb, prep: foras Definitzione logu, tretu o parte chi si bidet de una cosa (nau fintzes in su sensu de nudu), sa parte atesu o chi s'istésiat de mesu de una cosa o de unu logu, s'àtera bandha de calecuna cosa o logu cunsideraos coment'e centru o prus importantes; coment'e prep. arrechedit un'àtera prep. puru e s'impreat fintzes po fàere a cumprèndhere unu límite, chi no si ammitit calecuna cosa Sinònimos e contràrios ifora / oru / peci | ctr. intro, mesu Maneras de nàrrere csn: fora de fogu = atesu de su fogu; èssere fora de tinu, fora de seru = ammachiau; fora de (+ nm.) = chentza…; èssere o essire fora de pare = chi no funt, no bivint prus impari (nau de is cojaus), istacau s'unu de s'àteru (nau de partis de una cosa chi postas impari formant unu trastu, una màchina, un'aina); sos de fora = is chi no funt de sa própiu domu, de sa própiu bidha, de su própiu logu; bidha de fora = àteruna bidha de sa chi s'istat; portai totu in foras = (nadu de pessone) èssere ischintos; èssere a bentre fora, a piturras in foras = a brenti ispollinca, cun is piturras ispollincas; foras male! = mancu mali!; avb.: pigai a unu a foras a foras = intràreli de atesu, totu pellargu, chistionèndhelu pro assuprire menzus a li fàghere contare totu; misurai de foras in foras = a manera de che dare in mesu totu, fintzas sos oros de sa cosa; istare fora fora (in sa bidha)= tènnere sa domo a oros de fora (ctr. introidha); colare, passare totu fora, fora fora = a parte de fora de unu logu, de unu terrinu Frases si l'at cramadu a fora a li nàrrere sa cosa ca intro bi aiat zente ◊ su coju dai fora paret ozu e mele ◊ passant a sos arrestos e ndhe ant impresonadu prus de trinta: assora medas si sunt dados a fora ◊ arguai a bosatrus ca puleis a foras lassendi sa brutesa in sa pingiada! ◊ no abbarres fora ca bi at fritu! ◊ oi is piciochedhas funt totus a bídhiu foras 2. oe che fimus fora bidha ◊ fora de fogu no faghet a si caentare, in domo ◊ semus essidos a bidha de fora 3. maridu e muzere nachi sunt fora de pare ◊ cussu est fora de pari de sa mulleri 4. foras istrobbu, benimus cras ◊ foras molte, neunu nos podet separare ◊ nàrami calesisiat cosa, foras cussu ◊ foras a tocai cosa allena! ◊ faghe comente cheres, ma foras gai! ◊ fuedhadí cun totus, ma foras abbitai! ◊ est zente abbituada a cascare, ma foras tribagliare! 5. est unu trenu chi camminat for'e fumu ◊ gei femu duas gióbias for'e ti biri!…◊ li fit piàghidu a èssere fora de contivizos isse puru, ma fit presu chena fune (A.Canalis)◊ is fuedhus de su vicepàrrocu dh’iant lassau fora de súlidu Ètimu ltn. foras Tradutziones Frantzesu dehors Ingresu out (side) Ispagnolu fuera, excepto Italianu fuòri, eccètto Tedescu Adv.: draußen, hinaus, heraus, außen, Präp.: außerhalb+Gen., aus+Dat., außer + Dat.

forassíat , prep Definitzione bastat chi no…, foras… Sinònimos e contràrios atzetuau, foraschí Frases dogni àrburi inflorit, forassiat sa figu ◊ faghe comente cheres, forassiat gai! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sauf Ingresu except Ispagnolu excepto, menos, salvo Italianu fuorchè Tedescu außer.

fràncu 1 , prep Definitzione salvu, foras de…, bogandhoche…, si che bogaus…: s'impreat meda in is frastimos mescamente candho si narant foedhos chi po su significau ndhe paret male a dhos pònnere impare Sinònimos e contràrios atzetuau, transi Frases maleitos siant totu cudhos chi ndhe ant faedhadu male de a mie, francu su batísimu! ◊ francu s'ozu santu, compare est unu farabbutu ◊ no costet a nesciunu che a mie: ndhe chelzo francu peri s'inimigu! ◊ francu sa die de festa, si manigaiant sempre sas matessi cosas ◊ de totu fit bonu e bene arrejonadu, francu de li mentovare trivàgliu! 2. Deus si ndi líbberit de sa língua de is féminas, francu sa de fostei, gomai! ◊ rosa chi fozas profumadas giughet pro aundhare a totu, francu a issa ◊ diàulu de s'intranna chi ti at fatu, francu Deus e nostra Segnora! Tradutziones Frantzesu sauf Ingresu except Ispagnolu excepto, salvo Italianu tranne, fuorchè Tedescu außer.

péci , avb: betzi, etze, peti, petzi, petzis Definitzione foedhu chi faet pentzare a una possibbilidade o cosa ebbia (a bortas si narat fintzes in su sensu de foras, esclusione); si narat fintzes po fàere a cumprèndhere comente una cosa benit o faet de unu prontu, totinduna, a s'ingrundha Sinònimos e contràrios detzi, ebbia, feti, isceti*, segi 1 / totinduna Maneras de nàrrere csn: petzi chi… = cibetis, isceti si…, setzicantu (ma fintzas "no prus de…"); si petzi tantu chi… = si no est a nàrrere chi… (itl. a meno che…); petzi chi siat = bastus chi siat; bi cheret petzi…, no cheret petzi… (+ númene de carchi cosa) = bi cheret tot'àtera cosa!; petzi bi cheret chi… = ammancat isceti chi… (no nci bollit própiu!); petzi… (vrb) = si no est a nàrrere chi… Frases nois no abamus petzi marrones e farches ◊ prima no b'aiat petzi acasazu: commo sas boches paret chi ndhe isperdent! ◊ mi nci mancat peti cussu, no bastat s'àteru!…◊ tessiant e cantànt, filu no ne segànt, peci dh'aciugniant ◊ petzi l'ischis tue!…◊ petzi bi cheret, como, chi fetas fogu puru, cun custa calura! ◊ no ischis petzi a nàrrere "cocodè" 2. petzi chi m'intendho male, si nono mi ndhe peso chito ◊ petzi chi bi andho deo, sinono a sa sola isse no bi la faghet ◊◊ Marta adduraiat incaragolada in domo, no essiat petzi chi una bolta a sa chida 3. unu babbu teniat tréichi fizos, totu sanos e mannos, petzi su prus minore ◊ nisciunu faedhat, petzi s'abbadessa 4. petzi mi ndhe l'apo sapidu intradu a domo! ◊ comente apo allutu su luminu petzi mi so agatadu in mesu de su fogu! 5. bi cheret petzi loros o funes a prèndhere s'abba!…◊ bi cheres petzi tue, a fàghere cosa gai!…◊ no cherzo petzi mustitzolu pro mi còghere!…◊ betannosidha una tassighedha, petzi chi siat! 6. petzi bi cheret chi comintzes a minore a pessare a cussas cosas!…◊ petzi bi cheret chi còmpore fintzas su chi tenzo, como, ca no bastat s'àteru!…◊ at combidau a totus, petzi a tue! 7. petzis apo cumpresu male, sinono est gosi! ◊ no dudo chi poto aer sa risposta: petzi chi non lu fetas a s'aposta!(Moretti)◊ dae subra su palcu no ti ch'etant si petzi tantu chi no ti che falas (Màsala) Tradutziones Frantzesu seulement, sauf Ingresu only Ispagnolu sólo, excepto Italianu soltanto, eccètto Tedescu nur, es wäre denn, daß.

«« Torra a chircare