Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aggromàre , vrb: aggrumai, aggrumare, aggrummai, aggrummare Definitzione fàere a crosta, a grumma, a cagiau, pònnere sa crosta; si narat fintzes de arregòllere, pònnere totu impare cosa chi si arregollet, si narat de is abes chi si faent a lómboru o a rumbuloni fora de su casidhu innanti de iscussurare; in cobertantza, sentire arrennegu / turra de aggrumai = istampada, pertunta pro ndhe collire ispruma dae su brou coghindhe peta Sinònimos e contràrios acrostanare, aggrostare, aradhare, ingrumai / abbeladinare, alleae, apiatare, cagiare / aggromerare, aggromeredhare, allomborae, arrombulonai, arromulare / assurtire / afelonare, aggromorare, infelai, renignai 2. sos frades de coro a su persighidu de sa disaura, candho est torradu, li ant aggrumadu una bama ◊ su ciuliru de fai farra lassat passai sa farra prus bianca e assodhit (aggrumat) in mesu sa farra prus oscura ◊ is cuadhos aggrumados ibertant s'isparu po partire ◊ sa gente si est aggrumada totu a inghíriu abbaidandho Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire grumeler, incruster Ingresu to clot, to encrust Ispagnolu formar grumos, encostrar Italianu raggrumare, incrostare Tedescu gerinnen lassen, sich verkrusten.

apiatàre , vrb: apietare, apretare Definitzione fàere a preta, nau de su late, de su sàmbene, cagiare / sàmbene apretadu, apietadu = sànguini callau, aperdau Sinònimos e contràrios abbeladinare, acepare, aggromare, alleae, ammallorai, apedrare, assambellutare, cagiare, giagare Frases su sàmbene de s'animale, candho si coglit, cheret morigadu pro no si apietare Ètimu ctl. (a)pretar Tradutziones Frantzesu faire grumeler, coaguler Ingresu to coagulate Ispagnolu formar grumos, cuajar Italianu raggrumare, coagulare, rapprèndere Tedescu ballen, gerinnen.

apistizonàre , vrb Definitzione fàere a pistizone, a frégula, a granos piticos Sinònimos e contràrios abbotzichedhare, ammoroculare, ammurudhare, apistulare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu agglutiner en grains Ingresu to clot Ispagnolu formar grumos Italianu aggrumare Tedescu gerinnen.

folmàre , vrb: formai, formare, frommare Definitzione trebballare unu materiale a manera de dhi giare s'assimbígiu de calecuna cosa, de dhu fàere a cosa chi serbit e comente si bolet, de dhi giare sa forma chi si bolet; cambiare una cosa a manera de pàrrere o de essire un'àtera, diferente, nau fintzes in su sensu de educare, imparare, ammaistrare Sinònimos e contràrios fàchere, forgiai, furriai Frases siat beneitu e laudadu chie chelos e mundhos at formadu! ◊ esprimit a Noè su pentimentu pro àere isse s'ómine formadu ◊ totus po tui funt is pentzamentus chi formu! ◊ pioet subr'a issos dogni gràscia chi Deus at formadu (P.Mossa) 2. su massàgiu candho fut passendhe su santu no si at bogadu su capedhu e assora issu cun sos boes si sunt frommados a crastos Tradutziones Frantzesu former Ingresu to form Ispagnolu formar, moldear Italianu formare, creare Tedescu formen, bilden.