abbamàre , vrb Definitzione
fàere a bama, a tàgiu, betare totu a unu (nau pruschetotu de bestiàmene)
Sinònimos e contràrios
acedhae,
achedhonare,
aggamai,
aggrustare,
amedhare,
ammeschiare,
atazare,
ingamai
| ctr.
iscrobai,
stallai
Terminologia iscientìfica
pst
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
réunir,
agréger
Ingresu
to aggregate,
to put in a herd
Ispagnolu
unir,
juntar
Italianu
aggregare,
formare un branco
Tedescu
angliedern,
eine Herde bilden.
abbasolàre , vrb Definitzione
si narat de su trigu candho su granu est faendhosi bellu, prenu e matucu; nau de gente, de animales, bogare o pònnere bentre manna
Sinònimos e contràrios
abberare,
achiare,
ammadurae,
ciòmpere,
còmprere,
crompire,
ingranire,
lòmpere
2.
cantu che ses istadu in tzitade ti ses abbasoladu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
grener
Ingresu
to seed
Ispagnolu
granar
Italianu
granire
Tedescu
Körner bilden.
acedhàe, acedhài , vrb: achedhare Definitzione
fàere a chedha, sa chedha, betare a unu, pònnere totu impare
Sinònimos e contràrios
abbamare,
achedhonare,
aggamai,
aggrustare,
amedhare,
arretolare,
atropare,
atrumare,
ingamai
| ctr.
irgrustiare,
istagiai
Frases
sos sirbonedhos imparabant a si achedhare si bi aiat perículu ◊ acedha totu is brebeis angiadas! ◊ mundhat su furru cun iscobiles de narbutza achedhados e astrintos cun filuverru in pitu a su furcone
2.
is cumpàngius si acedhant e torrant a girai de una ruga a s'àtera
3.
fiat meda sa genti acedhada acanta de s’ostaria, castiendi ◊ pillonis acedhaus… annada mala!
Terminologia iscientìfica
pst
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
réunir
Ingresu
to aggregate
Ispagnolu
unir,
juntar
Italianu
aggregare,
abbrancare
Tedescu
eine Herde bilden.
apojài 2, apojàre , vrb: apozare 1,
apoxare Definitzione
nau de s'abba, fàere a poju, a paule, a lotzina, a foxina (ma si narat fintzes de àteru, in su sensu de arregòllere totu a unu, totu impare); pònnere in abba apojada, intrare a s'abba
Sinònimos e contràrios
abburgare,
apadulare,
apajolare
/
impogiare
Frases
in cue ca faghet a fossu bi apojat abba
2.
est menzus a ischirent a apojare totus a manera chi non si che afochet nisciunu
3.
totu sa musca apojada in sa porta est, ca bollit intrai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
former une flaque,
des flaques
Ingresu
to make a thud
Ispagnolu
encharcar
Italianu
farsi tónfano,
pozzànghera
Tedescu
eine Pfütze bilden.
arregài , vrb: regrare Definitzione
su si fàere sa regra, a regra, fàere sa rega; fintzes chistire, pònnere a parte
Sinònimos e contràrios
allogae,
collire
2.
tenit su dinai arregau in su calàsciu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
attraper le favus
Ingresu
to make honeycomb
Ispagnolu
hacerse panal
Italianu
farsi favo
Tedescu
die Honigwabe bilden.
folmàre , vrb: formai,
formare,
frommare Definitzione
trebballare unu materiale a manera de dhi giare s'assimbígiu de calecuna cosa, de dhu fàere a cosa chi serbit e comente si bolet, de dhi giare sa forma chi si bolet; cambiare una cosa a manera de pàrrere o de essire un'àtera, diferente, nau fintzes in su sensu de educare, imparare, ammaistrare
Sinònimos e contràrios
fàchere,
forgiai,
furriai
Frases
siat beneitu e laudadu chie chelos e mundhos at formadu! ◊ esprimit a Noè su pentimentu pro àere isse s'ómine formadu ◊ totus po tui funt is pentzamentus chi formu! ◊ pioet subr'a issos dogni gràscia chi Deus at formadu (P.Mossa)
2.
su massàgiu candho fut passendhe su santu no si at bogadu su capedhu e assora issu cun sos boes si sunt frommados a crastos
Tradutziones
Frantzesu
former
Ingresu
to form
Ispagnolu
formar,
moldear
Italianu
formare,
creare
Tedescu
formen,
bilden.