Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

abbamàre , vrb Definitzione fàere a bama, a tàgiu, betare totu a unu (nau pruschetotu de bestiàmene) Sinònimos e contràrios acedhae, achedhonare, aggamai, aggrustare, amedhare, ammeschiare, atazare, ingamai | ctr. iscrobai, stallai Terminologia iscientìfica pst Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu réunir, agréger Ingresu to aggregate, to put in a herd Ispagnolu unir, juntar Italianu aggregare, formare un branco Tedescu angliedern, eine Herde bilden.

acabigiulàre , vrb: cabigiulare Definitzione arregòllere cosa chi no est tanti fàcile a tènnere ca si ndhe agatat pagu Sinònimos e contràrios acabulare, acaputzire, collire, preulire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ramasser Ingresu to scrape up Ispagnolu arañar, juntar Italianu raggranellare Tedescu zusammenbringen.

acedhàe, acedhài , vrb: achedhare Definitzione fàere a chedha, sa chedha, betare a unu, pònnere totu impare Sinònimos e contràrios abbamare, achedhonare, aggamai, aggrustare, amedhare, arretolare, atropare, atrumare, ingamai | ctr. irgrustiare, istagiai Frases sos sirbonedhos imparabant a si achedhare si bi aiat perículu ◊ acedha totu is brebeis angiadas! ◊ mundhat su furru cun iscobiles de narbutza achedhados e astrintos cun filuverru in pitu a su furcone 2. is cumpàngius si acedhant e torrant a girai de una ruga a s'àtera 3. fiat meda sa genti acedhada acanta de s’ostaria, castiendi ◊ pillonis acedhaus… annada mala! Terminologia iscientìfica pst Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu réunir Ingresu to aggregate Ispagnolu unir, juntar Italianu aggregare, abbrancare Tedescu eine Herde bilden.

aciuntài , vrb: agiuntai, agiuntare, ajuntare, azuntare Definitzione aunire una cosa cun àtera, una a s'àtera a manera chi abbarrent coment’e una cosa ebbia, totu a unu, assardaos: azuntàresi si narat fintzes po si fidantzare Sinònimos e contràrios aciúgnere, agiànghere, annúnghere / assardare | ctr. arrogai, innànghere, irjànghere Frases is manus agiuntada e a Maria s'invocada fendi pregadoria ◊ torrat agiuntai custa carri segada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu joindre, unir Ingresu to join Ispagnolu juntar Italianu congiùngere Tedescu vereinigen.

acopiài , vrb: acopiare Definitzione pònnere a loba, a duos a duos impare, andhare a duos a duos; betare su mascu a sa fémina Sinònimos e contràrios acrobai, agiobare, allobae, aparigai / saltiare, zúchere Tradutziones Frantzesu accoupler Ingresu to pair Ispagnolu juntar, emparejar, aparear, acoplar Italianu accoppiare Tedescu paaren.

acumonài , vrb: acumonare Definitzione arregòllere o pònnere totu impare, totu a unu (bestiàmene, àteru), a cumone; giare su bestiàmene a contivigiare a mesu pérdia e a mesu badàngiu, a mesapare; su si pònnere impare Sinònimos e contràrios aggregare, assotziai Frases parte de sas abbas de cussu riu est intubbada: su restu est acumonada pro abbare campos e frutales ◊ si boleis guadangiai de prus, acumonaisí in sotziedadi! Terminologia iscientìfica pst Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu réunir Ingresu to aggregate Ispagnolu juntar, poner en común Italianu aggregare, méttere in comune Tedescu zusammentreiben, Vieh in Halbpacht haben

allobàe, allobài , vrb: allobare, lobae Definitzione pònnere o acapiare impare, a loba / sartiare a pes lobaus = cun ambadús peis impari (comenti si fait sartendi de logu artu) Sinònimos e contràrios acopiare, acrobai, agiobare, apagiare, aparigai, giúnghere | ctr. illobare, iscrobai Frases seus nosu chi dhus fadeus is fillus e a nosu tocat a dhus allobai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jumeler Ingresu to couple Ispagnolu juntar Italianu abbinare Tedescu zusammenfügen.

apagiàre , vrb: apajare, apazare 2 Definitzione pònnere impare a loba, fàere una pariga, pònnere a pajas, a duos a duos Sinònimos e contràrios allobae, aparigai, giúnghere Frases su giuale serbit pro apagiare sos boes ◊ Fulana chin Fulanu ant apazadu 2. cudhos duos giòvanos fint ballendhe apagiados Ètimu itl. appaiare Tradutziones Frantzesu accoupler, apparier Ingresu to couple Ispagnolu juntar, emparejar Italianu accoppiare Tedescu zu Paaren vereinigen.

arrebutzulàre , vrb Definitzione arregòllere sa cosa cun dificurtade, a pagu a pagu; rfl. fintzes errichire Sinònimos e contràrios acabidae, acabigiulare, acabulare, apunghitai, preulire, regutzulare* Tradutziones Frantzesu ramasser (par ci par là) Ingresu to scrape up Ispagnolu juntar Italianu raggranellare Tedescu zusammensparen.

assodhíri , vrb Definitzione arregòllere a unu a unu, a pagu a pagu, pònnere totu impare, chistire; nau de una segada o freadura, martzire, fàere a matéria / pps. assodhiu, assodhitu Sinònimos e contràrios assodhai, assortai, assortire, bodhiri, collire Frases assodheus firmas po una proposta de lei ◊ is carrogas si assodhint impari ◊ at assodhiu is pipius asuta de sa manta ◊ in cortilla dhoi fiant sordaus e serbidoris assodhius acanta de su fogu 2. mi fait su prexeri de mi assodhí custu porcu cantu abarru innòi? ◊ beni, o morti, e assodhimindi! ◊ e duncas custa computeredha portat cosa po assodhiri totu su ch'iscrís? ◊ assodhendusí sa sutana me is genugus, su predi si est sétziu 3. seu bessiu mau dèu puru, depu ai assodhiu de su capu scuadra miu! Tradutziones Frantzesu rassembler Ingresu to gather Ispagnolu reunir, juntar Italianu riunire Tedescu sammeln.

assortài, assortàre , vrb Definitzione fàere una sorte, un'issorta, una chedha, pònnere impare Sinònimos e contràrios acolondrare, acorrae 1, acorralai, assodhiri, assortí, assortillai Terminologia iscientìfica pst Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu réunir Ingresu to gather Ispagnolu juntar Italianu riunire Tedescu sammeln.

assòrte , nf: sorte Definitzione pruschetotu, bestiàmene arregortu a pagu a pagu o postu a parte po dhu bèndhere, fàere a petza Sinònimos e contràrios cedha, ereu, fiotu, grústiu, issorta, majone, pasa, retolu, sinnissoni, trechinzu, tropa, tropedhu Frases un'assorte de bacas, de cadhos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu assortiment Ingresu assortment Ispagnolu el juntar reses para venderlas Italianu assortiménto Tedescu Sortiment.

assortí , vrb: assortie, assortire, assortiri, assultire, sortire Definitzione fàere un'assorte, pònnere impare; nau de gente, aunire, atobiare, bènnere, o fàere atobiare a su matessi logu; nau de calecunu male, bènnere, lòmpere, ingòllere / zente assultida e de malas intrànnias = regortorzos e malos, aproviaus; èssere male assultidu = unu chi benit de fora, aproviau, pagu aggradéssiu Sinònimos e contràrios assodhiri, assortai, assortillai / abbogiare, acodie, acorrae 1, addopare, aproghilare, assèndhere, ghirare / bènnere, capitare Frases bi tenzo duas berbeghes assortidas e no si cumprendhet de chie sunt ◊ ndi at assortiu su tallu ◊ cussos avassos cherent assurtidos a un'isterzu ◊ apo assultidu sas bacas a inoghe ◊ totus cussus sentza de trabballu chi assortant a pratza de crésia! 2. no as a assortie candho ti at a pigae fàmene? ◊ chi is cuntzilleris no fetzant de mancu de assortiri ◊ no tzerrist, ca assortit genti! ◊ a innòi assortit sa genti po chistionai ◊ assultimus a s'oru de su prochile ◊ assortei unu momentedhu ca intendeis! 3. stau ca ndi dh'assortit sa tubbercolosi! ◊ cussa mexina dhi serbit candu dh'assortit su daori de brenti ◊ a su póveru l'assurtit una ruta fintzas in su paris ◊ gei no at a assortí sa calentura a tui puru?!…◊ pessanne a cantu li fit assortitu li fit assénnitu s'ingadhintzu 4. cussu est un'assurtidu, solu fizu de tita! Tradutziones Frantzesu rassembler, réunir Ingresu to assemble Ispagnolu reunir, juntar Italianu adunare Tedescu zusammenrufen.

auníre , vrb: unire Definitzione pònnere cosas diferentes o medas totus impare, pònnere o istare totus impare, betare totu a unu Sinònimos e contràrios acoglire, aggodhetare, audhire | ctr. iscrobare, pratziri, scuncordai Frases si sa sorte cheret a nos aunire amus a èssere cuntentos ambos duos ◊ a ti aunire sos coros impare no ti deghiat mancu a paragone! ◊ sos pastores si sunt aunidos in coperativa Tradutziones Frantzesu rassembler Ingresu to gather Ispagnolu juntar Italianu unire, riunire, unificare, raccògliere Tedescu vereinen, wiedervereinen, sammeln.

pinnicài , vrb: pinnicare, pinnigai, pinnigare, prinnigai Definitzione foedhandho de orrobba o àteru deasi a pígiu largu meda o cosa longa, pònnere o fàere a dópiu (o de prus puru) po dha chistire bene (o trantzire po àteru); foedhandho de gente (o fintzes de bestiàmene), bènnere apare, arregòllere, atobiare totu a unu matessi logu po si agatare impare; foedhandho de cosa, arregòllere impresse a unu muntone o totu impare po dha chistire, po ndhe dha pigare (o fintzes furare) Sinònimos e contràrios ancujare, collire, dòrchere, furai, imboligare, leai / pigiare 1 / ammuntonare, aunire, remonire | ctr. istirai Maneras de nàrrere csn: pinnicau che susuja = fatu a unu gantzu; pinnicai a dua pilla, a tres, a cuatru pilla = a pizos; pinnicaisí a crutzu = ritiràresi, istaresindhe in domo asseliadu; pinnigai bàchilis e bachilitus = pinnigare sos cosinzos, pinnigare totu (e andharesindhe) Frases innòi tocat a si pinnicai a fundu de còscia po no s'isciundi ◊ custu ferru cheret pinnigadu in duos ◊ mi pínnigo che una colora ◊ at pinnicau sas funes in corros a sos boes ◊ is undas currendusí apari si pinnicànt a cuadhus mannus ◊ sos letolos netos cherent pinnigados e remonidos 2. cun d-unu bandu iat pinnigau totu is sardistas ◊ si funt pinnigaus a tres a tres ◊ in sa pratza si dhui pinnigat genti po arrexonai de dónnia cosa ◊ su bentu pinnicat sa folla ◊ est tempus chi is sannoricus pinnighint a tundu! ◊ pínniga totu dae sa mesa! ◊ sa zente fit pronta a si pinnicare ◊ iant pinnigau perda po dha tirai a issu ◊ s'arrennegu si dhi fut pinnigau in su coru 3. mi che ant pinnigadu totu su chi tenia ◊ su diàulu ti nche pínnichet! ◊ ue colat cussu, àpida sa cosa e pinnigada, faghet! 4. at a èssiri a bí a chini bincit: crei ca cuncunu de cussus si pinnicat a crutzu! Tradutziones Frantzesu plier, réunir Ingresu to fold, to gather Ispagnolu doblar, reunir, juntar Italianu ripiegare, radunare Tedescu falten, versammeln, zusammentragen.

preulíre, preulíri , vrb: priuliri Definitzione buscare, arregòllere cosa a pagu a pagu, cun dificurtade, in tempos longos; a logos dhu narant in su sensu de ndhe bogare s'agriore a s'ogiuermanu faendhodhoe fríere unu bículu de pane; fintzes cumprèndhere su chi s'ischit de s'àteru in manera ibballiada, in su sensu de ndhe pentzare male Sinònimos e contràrios acabidae, acabigiulare, acabulare, arreguai, coberai, pelcutzare, regutzulare, sciscillonae Frases semus triballendhe che àinos ma no resessimus a preulire unu sodhu ◊ de un'arzoledha de prantaza de càule petzi bi ndh'apo preulidu pagos puntos ca mi che l'at manigada sa ruga ◊ si podint priuliri cuatru litrus de ollu dónnia coranta chilus de ollestincu Tradutziones Frantzesu ramasser, écornifler Ingresu to scrape up Ispagnolu juntar, reunir Italianu racimolare, raggranellare, procacciare Tedescu zusammenbringen, zusammensparen, ansammeln.

regutzulàre , vrb: arrugutzulare Definitzione arregòllere o buscare ccn. cosa cun dificurtade, a pagu a pagu Sinònimos e contràrios acabidae, acabulare, apunghitai, collire, pelcutzare, preulire, sciscillonae Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu ramasser (par ci par là) Ingresu to scrape together Ispagnolu juntar Italianu raggruzzolare Tedescu zusammenbringen.

sciscillonàe, sciscillonài , vrb Definitzione segare e ingòllere iscaligiones in bíngia, o àteru chi si podet arregòllere cun dificurtade, a pagu a pagu Sinònimos e contràrios acabidae, acabigiulare, acabulare, apunghitai, collire, preulire, regutzulare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grappiller Ingresu to scrape up Ispagnolu juntar Italianu racimolare Tedescu zusammenkratzen.

«« Torra a chircare