acabbadòre , agt, nm Definitzione chi o chie che agabbat su malàidu Sinònimos e contràrios bochidore Frases a su nàrrere, s'acabbadora fit una fémina chi atogaiat sos moribbundhos, che los agabbaiat Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu celui qui provoque la mort par euthanasie Ingresu who practises euthanasia Ispagnolu quien practica la eutanasia Italianu chi pratica l'eutanasia Tedescu Sterbehelfer.

acoglidòre , agt, nm: acollidore, acudhidori, acuglidori, collidore, gullitore Definitzione chi o chie arregollet cosas a s’atenta o serbit a ndhe arregòllere, o po dha mantènnere chistia Sinònimos e contràrios arregollidori Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ramasseur Ingresu picker Ispagnolu quien o que recoge Italianu raccoglitóre Tedescu Sammler.

afinadòre , nm Definitzione chie, o fintzes aparíciu, che finit unu trebballu, un'òpera, faendhodhi própriu is úrtimas cosas de agiustare Sinònimos e contràrios | ctr. sestadore Frases s'última chi leaiat in manu su fozolu de su pane, s'afinadora, chin pagos colpos de cannone li daiat sa fromma giusta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu finisseur Ingresu finisher Ispagnolu quien remata Italianu rifinitóre Tedescu Feinbearbeiter.

aframicosadòre , agt Definitzione chi mantenet s'àteru a fàmine Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu affameur Ingresu starver Ispagnolu quien hace pasar hambre Italianu affamatóre Tedescu Aushungerer.

afrustadòri , nm Definitzione chie iscudet a frusta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fouetteur Ingresu whipper Ispagnolu quien azota, fustigador Italianu frustatóre Tedescu Anpeitscher.

apedicadòre , agt, nm: apeigadore, apetigadori Definitzione chi o chie apédicat, chi o chie càtzigat sa cosa, sa gente Sinònimos e contràrios abbatigadore Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu oppresseur Ingresu trampler Ispagnolu quien pisotea Italianu calpestatóre Tedescu wer zertritt.

apedrigadòre , agt Definitzione chi leat o iscudet a pedra Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lapidateur Ingresu lapidator Ispagnolu quien apedrea Italianu lapidatóre Tedescu Steiniger.

apretzadòri , nm Definitzione chie perítziat unu dannu po bíere cantu est, ponet o betat unu prétziu Sinònimos e contràrios perissiadore Frases est benniu s'apretzadori ca mi ant imputau unu dannu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu estimateur Ingresu estimator Ispagnolu perito, quien atribuye un precio Italianu estimatóre Tedescu Schätzer.

aprovendhadòre , agt Definitzione chi giaet sa brovendha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fourrageur Ingresu forager Ispagnolu quien da forraje Italianu foraggiatóre Tedescu Fütterer.

arregollidòri , nm: regoglidore Definitzione chie arregollet, chie costumat a arregòllere Sinònimos e contràrios acoglidore, collidore Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ramasseur Ingresu picker Ispagnolu quien recoge Italianu raccoglitóre Tedescu Sammler.

bàdhu 1 , iscl Definitzione foedhu chi donat s'idea de una duda, de una cosa chi s'iat a bòllere ischire = chini scit…, s'incapat…, fortzis… Sinònimos e contràrios abbà!, abbellabbatu, acabore, atamore, badhone, badhuveru, chinnicoi, chissae, mentecoi, mih! Frases badhu ite pessat! ◊ badhu bidu nos at?! ◊ badhu ite si ndhe at fatu de cuss'ànima bona! ◊ badhu a chie at a tocare! ◊ badhu proite, mi so cumbintu chi carchi cosighedha l'at dassada! ◊ badhu candho bi torras a frorire, Sardigna mea! 2. a sas primas badhu chi nono, ma abbellu abbellu zente za bi ndh'at a àere Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui sait…, va, aller savoir (fam) Ingresu goodness knows Ispagnolu quién sabe Italianu chissà Tedescu wer weiß.

campadítu, campadítzu , agt Definitzione chi si dha campat, chi no istat bene meda ma mancu male Sinònimos e contràrios campadore, campadógiu, campajolu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui vivote Ingresu who is able to make ends meet Ispagnolu quien va tirando Italianu che riesce a vívere, a campare Tedescu sich durchs Leben schlagen.

cartéri , nm Definitzione chie in su giogu minat e giaet is cartas Ètimu spn. cartero Tradutziones Frantzesu qui mêle les cartes Ingresu dealer Ispagnolu quien baraja las cartas de juego Italianu cartaro Tedescu Kartengeber.

chertòre , nm Definitzione chie essit in crica, chie andhat a cricare Sinònimos e contràrios circadori Frases so chertore de "un'anzone" chi manos iscariotas ant imbertu a s'afetu de sa mama Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chercheur Ingresu seeker Ispagnolu quien busca Italianu cercatóre Tedescu Sucher.

chíe , prn Definitzione prn. indefiniu, mescamente interrogativu, cun dópiu valore (= cudhu/cudha chi): a bortas si dhi ponet innanti una a solu po no nàrrere su prn. in cuménciu, prus che àteru candho si narant duas cosas diferentes; tenet fintzes su valore prus precisu de chiesisiat, donniunu (e a bortas si aciunghet totu)/ àere, no àere a chie = tènniri, no tènniri genti de pòdiri cumandai, mandai Sinònimos e contràrios chine Frases chirco a chie mi chircat ◊ chie cheret andhet, chie no cheret mandhet! ◊ bae e nàralu a chie totu bi at! 2. chie ndhe cheret? ◊ a chie che tenes a ti contivizare? ◊ chie bi aiat, totu, in domo? ◊ chie sezis, totu? ◊ cara de biancu lizu, chie ti at mortu e chie? (B.Licheri) 3. a chie intrat, a chie essit ◊ chie andhaiat a li tocare sos pisedhos malàidos e chie a lis interpretare sos arcanos ◊ solu a chie teniat dinare is cosas dhas comporaiat in butega ◊ a chie dha pigat in d-una manera e a chie in d-un'átera 4. bi est s'olia de collire, ma no amus a chie ◊ si tenias a chie, cherias tenta contu tue ◊ si agato a chie, bendho custa cosa 5. cussa cosa la daent a chie faghet dimandha Ètimu ltn. qui Tradutziones Frantzesu qui Ingresu who? Ispagnolu quien, quién? Italianu chi, chi?, chiùnque Tedescu Wer?

circadòri , nm, agt Definitzione chi o chie essit a cricare, cricat, est cricandho Sinònimos e contràrios chertore Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chercheur Ingresu seeker Ispagnolu quien busca Italianu cercatóre Tedescu Sucher.

collidòre , agt, nm: acoglidore*, cullidore, gullitore Definitzione chi o chie faet sa faina de arregòllere, arregollet cosas a s'atenta, a manera de no ndhe perdimentare, a manera de dhas contivigiare Sinònimos e contràrios acabidadore, acabideri, arregollidori Frases custa fémina est una collidora lestra meda, in s'olia: collit cun ambas manos ◊ sos collidores za bi sunt, ma no tenzo bodhidores, a s'olia Tradutziones Frantzesu ramasseur Ingresu collector Ispagnolu quien recoge Italianu raccoglitóre Tedescu Sammler.

collocadòre , nm: collocaroi Definitzione impiegau chi contivígiat sa lista de is disocupaos iscritos e dhos tzérriat candho dhue at dimandha de manodòpera Frases filla tua no est torrara ancora de su collocaroi? Terminologia iscientìfica prf Tradutziones Frantzesu placeur Ingresu clerk (in a labour exchange) Ispagnolu quien trabaja en la oficina de empleo Italianu collocatóre Tedescu Arbeitsvermittler.

frastimajólu , agt, nm: frastimaxolu Definitzione chi o chie est sèmpere a frastimos, costumat a frastimare Sinònimos e contràrios apeomadori, frastimadore Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui profère des imprécations Ingresu curser Ispagnolu quien impreca Italianu imprecatóre Tedescu Flucher.

intemòre! , iscl: intimore Definitzione e ite si!…, bae e crica si!…: dhu narant pruschetotu dudosos timendho ccn. cosa chi podet acontèssere o chi podet èssere acontéssia / intemore si no… = fata si no…, it'abbisóngiu dhoi at de?… Sinònimos e contràrios acabore, atamore Frases intimore si sas berbeghes che sunt intradas a su trigu!… Bae e abbàida!◊ intimore si su pitzinnu at tentu dannu, su istentare goi!… 2. intemore, como, si no che andhades a campu, cun custu fritu! ◊ faghe a imboladura, sa linna: intemore si no est bene assentada!…◊ intemore, como, si no che essides a chircare antunna, a catigare erba ifusta! Tradutziones Frantzesu qui sait, peut-être Ingresu I wonder, maybe Ispagnolu quizás, quién sabe Italianu chissà Tedescu wer weiß!.

«« Torra a chircare