abbacàbbile , agt Definitzione chi si podet abbacai, menguare de fortza, de fuliesa Tradutziones Frantzesu qui peut se calmer Ingresu peaceable Ispagnolu que se puede calmar Italianu calmàbile Tedescu beruhigbar.

abbizàghe , agt Definitzione chi istat abbillu, chi si acatat de totu Sinònimos e contràrios abbizósicu, abixanti Frases fit un'ómine abbizaghe e inzeniosu chi podiat agghejare e disatinare ispantamundhos e carravàulas, bentureris e malintragnados (T.Pinna) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui s'aperçoit de toute chose Ingresu weary person ?? Ispagnolu perspicaz Italianu che si accorge facilménte di tutto Tedescu umsichtig.

àca , nf Definitzione ebba de portante, ammaistada a camminare movendho impare ambaduos peis de una parte, a borta a borta Sinònimos e contràrios acheta, ebba, vacheta Sambenados e Provèrbios smb: Acca Terminologia iscientìfica anall Ètimu spn. haca Tradutziones Frantzesu jument qui va l’amble Ingresu pretty mare Ispagnolu yegua amaestrada para mover los pies de un lado juntos Italianu cavallùccia Tedescu kleine Stute.

acabbadòre , agt, nm Definitzione chi o chie che agabbat su malàidu Sinònimos e contràrios bochidore Frases a su nàrrere, s'acabbadora fit una fémina chi atogaiat sos moribbundhos, che los agabbaiat Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu celui qui provoque la mort par euthanasie Ingresu who practises euthanasia Ispagnolu quien practica la eutanasia Italianu chi pratica l'eutanasia Tedescu Sterbehelfer.

afoltunàdu , agt: afortunadu, afortunau, fortunadu Definitzione chi at tentu o tenet fortuna, chi dhi curret sa fortuna, chi dhi andhat bene totu Sinònimos e contràrios addiciadu, assortadu, auradu, aurosu, benaventurau, diciosu, fadosu, iscofadu, orbau / cdh. afultunatu | ctr. deldiciadu, disagurau, ifoltunadu, mabassortau Frases sos de Sune de Pàdria e de Sindia chi si content totu afortunados…◊ filla mia, ita mali afortunara chi ses istétira! ◊ nos potimus cussiderare afortunatos, in custos montes!◊ chini mai podit èssiri prus afortunada de tui?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui a de la chance Ingresu lucky Ispagnolu afortunado, suertudo Italianu fortunato Tedescu glücklich.

aggrillàu , agt Definitzione nau de ccn., chi portat bibbigorrus, ideas istrambecas in conca Sinònimos e contràrios acascabellau, dengosu, schinitzosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui est plein de lubies Ingresu to be full of whims Ispagnolu soliviantado Italianu che ha grilli per la tèsta Tedescu wer Grillen im Kopf hat.

alimentadòre , agt, nm Definitzione chi o chie alimentat calecuna cosa o a ccn., chi giaet alimentu, chi giaet fortza o frunimentu (es. de currente, de àteru) Sinònimos e contràrios alimentosu Tradutziones Frantzesu celui ou ce qui alimente Ingresu feeder Ispagnolu alimentador Italianu alimentatóre Tedescu Speiser.

ammammaritzàdu , pps, agt Definitzione de ammammaritzare; nau de ccn., chi est tropu atacau a sa mama Sinònimos e contràrios cdh. ammammariciatu Tradutziones Frantzesu qui est dans les jupes de sa mère Ingresu mummy's boy Ispagnolu madrero Italianu mammóne Tedescu sehr an der Mutter hängend.

ammantadórzu, ammantadróxu , nm: ammuntadorzu Definitzione totu su chi serbit po ammontare, mescamente in su letu: ammantadorzu est fintzes sa de duas partes de unu mutetu Sinònimos e contràrios ammontu, ammuntolzu, assacarru, carralzamenta, carrarzura, cobertógliu, coguzu, cubutóngiu, cucutzura, cugutzadorza, incarralzu / torrada Frases àtzia is ammantadroxus e làssami biri sa brentixedha po biri ita tenis! ◊ addaghi si corcat, sas nues li faghent de ammuntadorzu Terminologia iscientìfica ts Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tout ce qui sert à couvrir Ingresu covering Ispagnolu mantas Italianu tutto ciò che serve per coprirsi, le copèrte del lètto Tedescu Decken.

ammóntu , nm: ammuntu Definitzione su ammontare; calesiògiat cosa chi serbit po carragiare, a bestire / cotzare sos ammuntos in su letu = pinnigare sos oros a parte de fora, a s'ala de cabita Sinònimos e contràrios afiagnu, ammantu, assacarru, carrarzura, coguzu, cucutzura, cugutzadorza Frases a su piciochedhu ndhe dhi leat is ammontos po ndhe dhu fàere pesare! ◊ si est imboligau menzus in sos ammuntos e torrau a ormire ◊ a Cristos l'ant postu in sa rughe sen'ammuntu ◊ falaiat su lentore e deo sen'ammuntu! ◊ sa pinneta giughiat s'ammuntu de fenu e sida Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couverture, tout ce qui sert à couvrir Ingresu everything useful to cover Ispagnolu ropa Italianu tutto ciò che serve per coprire, vestiàrio Tedescu Kleiderbestand.

ammortiginàu , agt: ammortoxinau, ammurtixinadu, mortighinadu Definitzione ammortisinadu, unu pagu coment'e mortu, istudau, chi dhi funt bénnias mancu is fortzas, su briu, s'atza Sinònimos e contràrios allacanau, allechiau, allizadu, ammortosinau, imbortighinau | ctr. biu, briosu, folte Frases mancai dhu biat aici ammortiginau, ciai est ómini bonu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui s'est affaissé, effondré Ingresu jagged Ispagnolu amortiguado, debilitado Italianu abbiosciato Tedescu entmutigt.

apatentàdu , agt Definitzione chi tenet o at leau sa patente; nau cun tzacu, chi tenet calecuna calidade mala créschia meda, segura 2. est unu parassita apatentadu, semper chentza fàghere nudha! Tradutziones Frantzesu qui a le permis de conduire Ingresu licensed Ispagnolu cualificado, que posee el permiso de conducir, redomado Italianu patentato Tedescu zugelassen, mit Führerschein versehen.

apozalàdros , nm Definitzione unu chi amparat malefatores, furones e àtera gente deosi Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui est de connivence avec les larrons Ingresu abetter, abettor Ispagnolu encubridor Italianu favoreggiatóre Tedescu Begünstiger.

arbàu , agt Definitzione nau de su sabore de frutuàriu candho no est bene cotu Sinònimos e contràrios abru 1, cruàxini, crudonzu, iscrómpiu Maneras de nàrrere csn: arenada arbara = agra, de sabore agritzu; arenada arbara durci = unu pagu agra, no cota dereta, de pòdere manigare Sambenados e Provèrbios smb: Arbau Terminologia iscientìfica sbr Tradutziones Frantzesu vert, qui n'est pas mûr Ingresu varied, not completely ripe Ispagnolu agrio Italianu non ben maturo Tedescu unreif.

arrisigóngiu , agt Definitzione nau de ccn., chi istat erriendho, chi dhi praghet a erríere; chi erriet alligru Sinònimos e contràrios arrisulanu, errisigórgiu, errisingianu / allegru, pregiosu 2. sa faci sua fiat torrada arrisigòngia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui aime rire Ingresu jolly Ispagnolu risueño Italianu ridanciano Tedescu lachlustig.

assortàdu , agt: assortau, assultatu Definitzione bene assortadu, chi tenet bona sorte, bona fortuna, dícia Sinònimos e contràrios addiciadu, afoltunadu, auradu, aurosu, diciosu, fadosu, iscofadu, orbau | ctr. irfortunadu, mabassortau Maneras de nàrrere csn: èssere assortadu = bene assortadu, tènnere fortuna; èssere male assortadu = irfortunadu, àere males, dirgràssias mannas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui a de la chance Ingresu lucky Ispagnolu afortunado Italianu fortunato Tedescu glücklich.

astulósu, astuósu , agt Definitzione chi che andhat o essit a àstulas; in cobertantza nau de ccn., chi si tzacat, chi si dha leat o arrennegat po dónnia cosa Sinònimos e contràrios gliescosu / airósigu, arrennegaditu, inchietosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui éclate facilement Ingresu splinterful Ispagnolu astilloso Italianu scheggióso Tedescu splitterig.

auràdu , agt Definitzione chi tenet ura bona Sinònimos e contràrios addiciadu, afoltunadu, assortadu, aurosu, diciosu, fadosu, iscofadu | ctr. ifoltunadu Frases chie dícia at tentu in beranos de paghe e de amore fit un'auradu (A.Dettori) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui a de la chance Ingresu lucky Ispagnolu afortunado Italianu fortunato Tedescu glücklich.

bàdhu 1 , iscl Definitzione foedhu chi donat s'idea de una duda, de una cosa chi s'iat a bòllere ischire = chini scit…, s'incapat…, fortzis… Sinònimos e contràrios abbà!, abbellabbatu, acabore, atamore, badhone, badhuveru, chinnicoi, chissae, mentecoi, mih! Frases badhu ite pessat! ◊ badhu bidu nos at?! ◊ badhu ite si ndhe at fatu de cuss'ànima bona! ◊ badhu a chie at a tocare! ◊ badhu proite, mi so cumbintu chi carchi cosighedha l'at dassada! ◊ badhu candho bi torras a frorire, Sardigna mea! 2. a sas primas badhu chi nono, ma abbellu abbellu zente za bi ndh'at a àere Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui sait…, va, aller savoir (fam) Ingresu goodness knows Ispagnolu quién sabe Italianu chissà Tedescu wer weiß.

«« Torra a chircare