fadósu , agt Definitzione
chi tenet fadu, sorte, fortuna; a logos fintzes àbbile, trassosu, malu
Sinònimos e contràrios
addiciadu,
afoltunadu,
assortadu,
auradu,
diciosu,
iscofadu
/
furone
| ctr.
ifoltunadu
Frases
ca ndhe teniat ódiu, si ficheit in conca s'idea de l'apostare a fusile e de fagher sa festa a su fadosu (Prantaferru)◊ chi siat líbberu de dogni male e fadosu!
2.
tanti fusti fadosu, cudha dí, ligendi sa litra!…◊ arroba su tempus chi dhui fua dèu no nd’iat mancau ni de su schivu e ni de su fadosu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
qui a de la chance
Ingresu
lucky
Ispagnolu
afortunado,
dichoso
Italianu
fortunato
Tedescu
glücklich.
fantasiósu , agt Definitzione
de sa fantasia, chi pertocat sa fantasia, chi est fatu a fantasia, pentzau, immaginau; chi paret cosa de fantasia de cantu est bellu, ispantosu
Sinònimos e contràrios
ispantosu,
meravizosu,
pantasiosu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
qui a beaucoup d'imagination,
fantastique
Ingresu
fanciful
Ispagnolu
fantasioso
Italianu
fantasióso,
fantàstico
Tedescu
phantastisch.
feridòre, feridòri , agt, nm Definitzione
chi o chie at fertu a ccn., nau prus che àteru de cosas graves, mannas
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
celui qui a blessé
Ingresu
wounder
Ispagnolu
heridor
Italianu
feritóre
Tedescu
verletzend,
Verletzer.
festarésu , agt, nm Definitzione
chi o chie andhat a festa o dhi praghent is festas
Sinònimos e contràrios
festajolu,
festàrgiu,
festaritzu,
festizadore,
festizaju,
festulanu,
scialeri
Frases
sos festaresos fint abbojendhe chitulanos pro tucare totu umpare a sa chéjia foraidha ◊ sos últimos festaresos che sunt cabulendhe in sa pigada torrendhe a bidha
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
qui aime s'amuser,
fêtard
Ingresu
fun-loving
Ispagnolu
juerguista,
fiestero
Italianu
festaiòlo
Tedescu
festliebend.
festulànu, festuliànu , agt, nm Definitzione
chi o chie andhat a festa o dhi praghent is festas
Sinònimos e contràrios
festaresu,
festaritzu,
festizadore,
festizaju,
scialeri
/
cdh. fistulanu
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fêtard,
qui aime s'amuser
Ingresu
party-loving
Ispagnolu
juerguista
Italianu
festaiòlo
Tedescu
festliebend,
festliebender Mensch.
focàle , nm: fogale,
fogali Definitzione
genia de maladia chi leat a is gràndhulas a is procos e faet a ufradura e tupamentu a su gúturu
Sinònimos e contràrios
focone 1,
guturones,
ischinéntzia
Frases
anchi dhu pighit su fogali a chini mi at fatu arrui! ◊ sos porcos moriant de fogale
Terminologia iscientìfica
mld.
Ètimu
ltn.
focale
Tradutziones
Frantzesu
angine,
adénite épidémique qui frappe les cochons
Ingresu
angina,
swine adenitis
Ispagnolu
angina
Italianu
angina,
adenite epidèmica suina
Tedescu
eine Drüsenentzündungssorte.
fraghíssa , nf: praghissa Definitzione
fémina chi at pérdiu su fedu
Tradutziones
Frantzesu
femme qui a avorté
Ingresu
woman who has had a miscarriage
Ispagnolu
malparida
Italianu
dònna che ha abortito
Tedescu
Frau,
die einen Abort hatte.
frastimajólu , agt, nm: frastimaxolu Definitzione
chi o chie est sèmpere a frastimos, costumat a frastimare
Sinònimos e contràrios
apeomadori,
frastimadore
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
qui profère des imprécations
Ingresu
curser
Ispagnolu
quien impreca
Italianu
imprecatóre
Tedescu
Flucher.
gioguànu , agt: giogulanu,
zoculanu Definitzione
chi est giau a su giogu; chi est pagu sériu de conca, o fintzes brullanu
Sinònimos e contràrios
agiogatzadu,
bagianu 1,
marietadore,
marietosu,
piberudu
/
brulleri
Frases
cussa giòvuna gioguana est gioghendu cun su fogu, no pentzat chi si abbruxat fendi sa disonesta! ◊ nemmancu sa calchina de Siniscola ti bastat a pulire sa brutesa, ca sempre, giogulana pro profitu, cantos ndhe as connotu ndhe as traitu (M.Sanna)
Terminologia iscientìfica
ntl
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
qui s'adonne au jeu,
coquet
Ingresu
coquettish,
light-hearted
Ispagnolu
aficionado al juego,
coquetón
Italianu
dèdito al giòco,
civettuòlo
Tedescu
verspielt,
frivol,
spaßig.
gréciu , agt, nm Definitzione
chi o chie portat is ogos trotos
Sinònimos e contràrios
gheltzu*,
inchércio,
lértzinu,
ocrighertzu,
ocritortu,
sghérciu
Tradutziones
Frantzesu
qui louche
Ingresu
cross-eyed
Ispagnolu
bizco
Italianu
guèrcio
Tedescu
schielend.
ilfaltàdu, ilfartàdu , agt: infaltadu,
infartadu,
irfartadu,
isfaltadu,
isfartadu Definitzione
nau de unu, chi po comente foedhat o càstiat ananti de gente (coment’e provandho bregúngia) si biet chi si connoschet in crupa, in farta, si ndhe agatat male ca si connoschet de àere fatu calecuna cosa chi no andhat bene
Sinònimos e contràrios
afaltadu,
faltosu,
ifastadu,
frajau
/
cdh. infaltatu
Frases
sos birgonzosos puru fint abbaidendhe sas pitzocas, mancari isfaltados ◊ l'aciapesi isfartada: li do una mirada si fit sintzera pro fàghere sa proa ◊ fut faedhendhe male de isse e comente si l'at bidu indainanti est abbarradu isfaltadu ◊ bessias a chircare ispiga, isfaltada timendhe sos meres ◊ no ischis mancu ite nàrrere ca ses isfartadu ◊ sos mannos fint isfartados ca aiant postu su minore in perígulu ◊ a s'ómine isfartadu sutzedit su chi timet
2.
sa pitzinna turpa connoschiat totu, ma foras dae s'ambiente sou si agatait ilfaltada (Z.A.Cappai)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fautif,
qui se sent en faute
Ingresu
to feel at fault or guilty about something
Ispagnolu
que se siente culpable
Italianu
che si sente in difètto,
in cólpa
Tedescu
wer sich schuldig fühlt.
impressàdu , pps, agt Definitzione
de impressare; chi tenet presse / avb. a s'impressada = impresse
Sinònimos e contràrios
acodiu,
allestridu,
impressaridu,
impressidu
/
ttrs. imprissadu
| ctr.
adasiau,
immajonadu
2.
sigo, timendhe de mi perdire in buturinos caminendhe impressadu ◊ impressados sezis? tratenide!
3.
a s'impressada onzi isperànscia ti che ses gitendhe
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
qui a de la hâte
Ingresu
hurried
Ispagnolu
presuroso,
apresurado
Italianu
frettolóso
Tedescu
eilig.
impressídu , pps, agt: impressiu Definitzione
de impressire; chi tenet presse, pigau de sa presse
Sinònimos e contràrios
acodiu,
allestridu,
apressibbiu,
impressadu,
impressaridu,
impressighinidu,
pressarosu,
pressosu
| ctr.
adasiau,
immajonadu
2.
no podes ispetare unu pagu, no: impressidu meda ses?! ◊ domandadhu aundi est andendi aici impressiu ◊ za fias impressia: ti che ses andhada sentza mi ndhe sapire! ◊ ia iscritu su nòmini tuu in s'arena de un'arriu: sa currenti impressia dh'at isborrau a lestru
Tradutziones
Frantzesu
qui a de la hâte
Ingresu
hurried
Ispagnolu
apresurado
Italianu
affrettato,
frettolóso
Tedescu
eilig.
impurdedhíu , pps, agt Definitzione
de impurdedhiri; chi est in calore, in more
Sinònimos e contràrios
assu 1,
insuau,
intzinnidu,
suadu,
suguzadu
/
focosu
Tradutziones
Frantzesu
qui est en rut
Ingresu
full of sexual excitement
Ispagnolu
en celo
Italianu
foióso
Tedescu
geil.
inchinisàdu , pps, agt: inchisinau,
inchixinatu Definitzione
de inchinisare; totu brutu de chinisu, fatu a chinisu
Sinònimos e contràrios
cinisosu
2.
lampant fogos in calchi rutu muru de sa citade totu inchinisada (S.Lay Deidda)
Tradutziones
Frantzesu
qui est réduit en cendres
Ingresu
reduced to ashes
Ispagnolu
quemado,
encenizado
Italianu
incenerito
Tedescu
mit Asche bedeckt,
eingeäschert.
inconsideràu , agt: iscunsideradu,
iscussideradu Definitzione
chi no giughet cunsideru, chi faet is cosas a sa maconatza, chentza dhas pentzare bene e chentza régula
Sinònimos e contràrios
disatinau,
sbentiau
| ctr.
atinadu
Frases
fiza mia, ses tropu prepotente chi non ti abbizas iscussiderada: babbu tuo a s'anzena zorronada, mortu de gana e chene pantalone, tue chin brusa noa e fardeta pressada! (S.Soro)◊ cane mandrone, macu iscussideradu! ◊ su disonestu e iscunsideradu cheret su sou e s'anzenu puru!
Tradutziones
Frantzesu
inconsideré,
qui n'a pas de jugement
Ingresu
thoughtless
Ispagnolu
desconsiderado
Italianu
sconsiderato,
scriteriato
Tedescu
unbesonnen,
unvernünftig.
incravadòre , nm Definitzione
chie incravat, nau mescamente de cudhos chi ant incravau a Cristos a sa grughe
Frases
Deus lis at dadu su perdonu finas a sos incravadores
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
celui qui crucifie
Ingresu
crucifier
Ispagnolu
crucifixor
Italianu
crocifissóre
Tedescu
Kreuziger.
inganàdu , pps, agt Definitzione
de inganare; chi ndhe tenet gana
Sinònimos e contràrios
ganósigu,
inganatzidu,
inganidu
| ctr.
dilganadu
2.
su matzone est inganadu de bochire sas pudhighinas ◊ sezis torrados inganados de nos surzire meudhos e brios (T.Rubattu)◊ cun sa cóntiga chi su fizu cheriat a su babbu… est andhada sa mama, ca ndhe fit inganada issa puru!
Tradutziones
Frantzesu
qui a envie
Ingresu
eager,
tempted
Ispagnolu
con ganas
Italianu
invogliato
Tedescu
angeregt.
ingiogansàu , agt: ingiogassau,
ingiogatzadu Definitzione
de ingiogassai; chi est tropu apedhiau a su giogu, chi istat sèmpere giogandho (si narat fintzes de su cane)
Sinònimos e contràrios
agiogatzadu,
agioguladu,
giogansau,
ingiogatzidu
/
cdh. ingiucatzatu
2.
s'ingannadori est ingiogassau cun is piciochedhus
Tradutziones
Frantzesu
qui aime beaucoup jouer
Ingresu
joker
Ispagnolu
juguetón
Italianu
giocherellóne
Tedescu
Tändler.
ingurtidòre , agt: ingurtidori Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
qui engloutit
Ingresu
swallower
Ispagnolu
tragón
Italianu
inghiottitóre
Tedescu
Schlucker.