Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

fadósu , agt Definition chi tenet fadu, sorte, fortuna; a logos fintzes àbbile, trassosu, malu Synonyms e antonyms addiciadu, afoltunadu, assortadu, auradu, diciosu, iscofadu / furone | ctr. ifoltunadu Sentences ca ndhe teniat ódiu, si ficheit in conca s'idea de l'apostare a fusile e de fagher sa festa a su fadosu (Prantaferru)◊ chi siat líbberu de dogni male e fadosu! 2. tanti fusti fadosu, cudha dí, ligendi sa litra!…◊ arroba su tempus chi dhui fua dèu no nd’iat mancau ni de su schivu e ni de su fadosu Etymon srd. Translations French qui a de la chance English lucky Spanish afortunado, dichoso Italian fortunato German glücklich.

fantasiósu , agt Definition de sa fantasia, chi pertocat sa fantasia, chi est fatu a fantasia, pentzau, immaginau; chi paret cosa de fantasia de cantu est bellu, ispantosu Synonyms e antonyms ispantosu, meravizosu, pantasiosu Etymon itl. Translations French qui a beaucoup d'imagination, fantastique English fanciful Spanish fantasioso Italian fantasióso, fantàstico German phantastisch.

feridòre, feridòri , agt, nm Definition chi o chie at fertu a ccn., nau prus che àteru de cosas graves, mannas Etymon srd. Translations French celui qui a blessé English wounder Spanish heridor Italian feritóre German verletzend, Verletzer.

festarésu , agt, nm Definition chi o chie andhat a festa o dhi praghent is festas Synonyms e antonyms festajolu, festàrgiu, festaritzu, festizadore, festizaju, festulanu, scialeri Sentences sos festaresos fint abbojendhe chitulanos pro tucare totu umpare a sa chéjia foraidha ◊ sos últimos festaresos che sunt cabulendhe in sa pigada torrendhe a bidha Etymon srd. Translations French qui aime s'amuser, fêtard English fun-loving Spanish juerguista, fiestero Italian festaiòlo German festliebend.

festulànu, festuliànu , agt, nm Definition chi o chie andhat a festa o dhi praghent is festas Synonyms e antonyms festaresu, festaritzu, festizadore, festizaju, scialeri / cdh. fistulanu Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French fêtard, qui aime s'amuser English party-loving Spanish juerguista Italian festaiòlo German festliebend, festliebender Mensch.

focàle , nm: fogale, fogali Definition genia de maladia chi leat a is gràndhulas a is procos e faet a ufradura e tupamentu a su gúturu Synonyms e antonyms focone 1, guturones, ischinéntzia Sentences anchi dhu pighit su fogali a chini mi at fatu arrui! ◊ sos porcos moriant de fogale Scientific Terminology mld. Etymon ltn. focale Translations French angine, adénite épidémique qui frappe les cochons English angina, swine adenitis Spanish angina Italian angina, adenite epidèmica suina German eine Drüsenentzündungssorte.

fraghíssa , nf: praghissa Definition fémina chi at pérdiu su fedu Translations French femme qui a avorté English woman who has had a miscarriage Spanish malparida Italian dònna che ha abortito German Frau, die einen Abort hatte.

frastimajólu , agt, nm: frastimaxolu Definition chi o chie est sèmpere a frastimos, costumat a frastimare Synonyms e antonyms apeomadori, frastimadore Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French qui profère des imprécations English curser Spanish quien impreca Italian imprecatóre German Flucher.

gioguànu , agt: giogulanu, zoculanu Definition chi est giau a su giogu; chi est pagu sériu de conca, o fintzes brullanu Synonyms e antonyms agiogatzadu, bagianu 1, marietadore, marietosu, piberudu / brulleri Sentences cussa giòvuna gioguana est gioghendu cun su fogu, no pentzat chi si abbruxat fendi sa disonesta! ◊ nemmancu sa calchina de Siniscola ti bastat a pulire sa brutesa, ca sempre, giogulana pro profitu, cantos ndhe as connotu ndhe as traitu (M.Sanna) Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French qui s'adonne au jeu, coquet English coquettish, light-hearted Spanish aficionado al juego, coquetón Italian dèdito al giòco, civettuòlo German verspielt, frivol, spaßig.

gréciu , agt, nm Definition chi o chie portat is ogos trotos Synonyms e antonyms gheltzu*, inchércio, lértzinu, ocrighertzu, ocritortu, sghérciu Translations French qui louche English cross-eyed Spanish bizco Italian guèrcio German schielend.

ilfaltàdu, ilfartàdu , agt: infaltadu, infartadu, irfartadu, isfaltadu, isfartadu Definition nau de unu, chi po comente foedhat o càstiat ananti de gente (coment’e provandho bregúngia) si biet chi si connoschet in crupa, in farta, si ndhe agatat male ca si connoschet de àere fatu calecuna cosa chi no andhat bene Synonyms e antonyms afaltadu, faltosu, ifastadu, frajau / cdh. infaltatu Sentences sos birgonzosos puru fint abbaidendhe sas pitzocas, mancari isfaltados ◊ l'aciapesi isfartada: li do una mirada si fit sintzera pro fàghere sa proa ◊ fut faedhendhe male de isse e comente si l'at bidu indainanti est abbarradu isfaltadu ◊ bessias a chircare ispiga, isfaltada timendhe sos meres ◊ no ischis mancu ite nàrrere ca ses isfartadu ◊ sos mannos fint isfartados ca aiant postu su minore in perígulu ◊ a s'ómine isfartadu sutzedit su chi timet 2. sa pitzinna turpa connoschiat totu, ma foras dae s'ambiente sou si agatait ilfaltada (Z.A.Cappai) Etymon srd. Translations French fautif, qui se sent en faute English to feel at fault or guilty about something Spanish que se siente culpable Italian che si sente in difètto, in cólpa German wer sich schuldig fühlt.

impressàdu , pps, agt Definition de impressare; chi tenet presse / avb. a s'impressada = impresse Synonyms e antonyms acodiu, allestridu, impressaridu, impressidu / ttrs. imprissadu | ctr. adasiau, immajonadu 2. sigo, timendhe de mi perdire in buturinos caminendhe impressadu ◊ impressados sezis? tratenide! 3. a s'impressada onzi isperànscia ti che ses gitendhe Etymon srd. Translations French qui a de la hâte English hurried Spanish presuroso, apresurado Italian frettolóso German eilig.

impressídu , pps, agt: impressiu Definition de impressire; chi tenet presse, pigau de sa presse Synonyms e antonyms acodiu, allestridu, apressibbiu, impressadu, impressaridu, impressighinidu, pressarosu, pressosu | ctr. adasiau, immajonadu 2. no podes ispetare unu pagu, no: impressidu meda ses?! ◊ domandadhu aundi est andendi aici impressiu ◊ za fias impressia: ti che ses andhada sentza mi ndhe sapire! ◊ ia iscritu su nòmini tuu in s'arena de un'arriu: sa currenti impressia dh'at isborrau a lestru Translations French qui a de la hâte English hurried Spanish apresurado Italian affrettato, frettolóso German eilig.

impurdedhíu , pps, agt Definition de impurdedhiri; chi est in calore, in more Synonyms e antonyms assu 1, insuau, intzinnidu, suadu, suguzadu / focosu Translations French qui est en rut English full of sexual excitement Spanish en celo Italian foióso German geil.

inchinisàdu , pps, agt: inchisinau, inchixinatu Definition de inchinisare; totu brutu de chinisu, fatu a chinisu Synonyms e antonyms cinisosu 2. lampant fogos in calchi rutu muru de sa citade totu inchinisada (S.Lay Deidda) Translations French qui est réduit en cendres English reduced to ashes Spanish quemado, encenizado Italian incenerito German mit Asche bedeckt, eingeäschert.

inconsideràu , agt: iscunsideradu, iscussideradu Definition chi no giughet cunsideru, chi faet is cosas a sa maconatza, chentza dhas pentzare bene e chentza régula Synonyms e antonyms disatinau, sbentiau | ctr. atinadu Sentences fiza mia, ses tropu prepotente chi non ti abbizas iscussiderada: babbu tuo a s'anzena zorronada, mortu de gana e chene pantalone, tue chin brusa noa e fardeta pressada! (S.Soro)◊ cane mandrone, macu iscussideradu! ◊ su disonestu e iscunsideradu cheret su sou e s'anzenu puru! Translations French inconsideré, qui n'a pas de jugement English thoughtless Spanish desconsiderado Italian sconsiderato, scriteriato German unbesonnen, unvernünftig.

incravadòre , nm Definition chie incravat, nau mescamente de cudhos chi ant incravau a Cristos a sa grughe Sentences Deus lis at dadu su perdonu finas a sos incravadores Etymon srd. Translations French celui qui crucifie English crucifier Spanish crucifixor Italian crocifissóre German Kreuziger.

inganàdu , pps, agt Definition de inganare; chi ndhe tenet gana Synonyms e antonyms ganósigu, inganatzidu, inganidu | ctr. dilganadu 2. su matzone est inganadu de bochire sas pudhighinas ◊ sezis torrados inganados de nos surzire meudhos e brios (T.Rubattu)◊ cun sa cóntiga chi su fizu cheriat a su babbu… est andhada sa mama, ca ndhe fit inganada issa puru! Translations French qui a envie English eager, tempted Spanish con ganas Italian invogliato German angeregt.

ingiogansàu , agt: ingiogassau, ingiogatzadu Definition de ingiogassai; chi est tropu apedhiau a su giogu, chi istat sèmpere giogandho (si narat fintzes de su cane) Synonyms e antonyms agiogatzadu, agioguladu, giogansau, ingiogatzidu / cdh. ingiucatzatu 2. s'ingannadori est ingiogassau cun is piciochedhus Translations French qui aime beaucoup jouer English joker Spanish juguetón Italian giocherellóne German Tändler.

ingurtidòre , agt: ingurtidori Etymon srd. Translations French qui engloutit English swallower Spanish tragón Italian inghiottitóre German Schlucker.