abbacàbbile , agt Definizione
chi si podet abbacai, menguare de fortza, de fuliesa
Traduzioni
Francese
qui peut se calmer
Inglese
peaceable
Spagnolo
que se puede calmar
Italiano
calmàbile
Tedesco
beruhigbar.
abbizàghe , agt Definizione
chi istat abbillu, chi si acatat de totu
Sinonimi e contrari
abbizósicu,
abixanti
Frasi
fit un'ómine abbizaghe e inzeniosu chi podiat agghejare e disatinare ispantamundhos e carravàulas, bentureris e malintragnados (T.Pinna)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui s'aperçoit de toute chose
Inglese
weary person ??
Spagnolo
perspicaz
Italiano
che si accorge facilménte di tutto
Tedesco
umsichtig.
àca , nf Definizione
ebba de portante, ammaistada a camminare movendho impare ambaduos peis de una parte, a borta a borta
Sinonimi e contrari
acheta,
ebba,
vacheta
Cognomi e Proverbi
smb:
Acca
Terminologia scientifica
anall
Etimo
spn.
haca
Traduzioni
Francese
jument qui va l’amble
Inglese
pretty mare
Spagnolo
yegua amaestrada para mover los pies de un lado juntos
Italiano
cavallùccia
Tedesco
kleine Stute.
acabbadòre , agt, nm Definizione
chi o chie che agabbat su malàidu
Sinonimi e contrari
bochidore
Frasi
a su nàrrere, s'acabbadora fit una fémina chi atogaiat sos moribbundhos, che los agabbaiat
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
celui qui provoque la mort par euthanasie
Inglese
who practises euthanasia
Spagnolo
quien practica la eutanasia
Italiano
chi pratica l'eutanasia
Tedesco
Sterbehelfer.
afoltunàdu , agt: afortunadu,
afortunau,
fortunadu Definizione
chi at tentu o tenet fortuna, chi dhi curret sa fortuna, chi dhi andhat bene totu
Sinonimi e contrari
addiciadu,
assortadu,
auradu,
aurosu,
benaventurau,
diciosu,
fadosu,
iscofadu,
orbau
/
cdh. afultunatu
| ctr.
deldiciadu,
disagurau,
ifoltunadu,
mabassortau
Frasi
sos de Sune de Pàdria e de Sindia chi si content totu afortunados…◊ filla mia, ita mali afortunara chi ses istétira! ◊ nos potimus cussiderare afortunatos, in custos montes!◊ chini mai podit èssiri prus afortunada de tui?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui a de la chance
Inglese
lucky
Spagnolo
afortunado,
suertudo
Italiano
fortunato
Tedesco
glücklich.
aggrillàu , agt Definizione
nau de ccn., chi portat bibbigorrus, ideas istrambecas in conca
Sinonimi e contrari
acascabellau,
dengosu,
schinitzosu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui est plein de lubies
Inglese
to be full of whims
Spagnolo
soliviantado
Italiano
che ha grilli per la tèsta
Tedesco
wer Grillen im Kopf hat.
agioroscàre , vrb Traduzioni
Francese
se jetter en grondant (chien qui gronde)
Inglese
jumping of a growling dog with the intention of biting
Spagnolo
acometer los perros en la caza
Italiano
l'avventarsi del cane ringhiando per mòrdere
Tedesco
sich knurrend auf jdn,
stürzen.
alimentadòre , agt, nm Definizione
chi o chie alimentat calecuna cosa o a ccn., chi giaet alimentu, chi giaet fortza o frunimentu (es. de currente, de àteru)
Sinonimi e contrari
alimentosu
Traduzioni
Francese
celui ou ce qui alimente
Inglese
feeder
Spagnolo
alimentador
Italiano
alimentatóre
Tedesco
Speiser.
ammammaritzàdu , pps, agt Definizione
de ammammaritzare; nau de ccn., chi est tropu atacau a sa mama
Sinonimi e contrari
cdh. ammammariciatu
Traduzioni
Francese
qui est dans les jupes de sa mère
Inglese
mummy's boy
Spagnolo
madrero
Italiano
mammóne
Tedesco
sehr an der Mutter hängend.
ammantadórzu, ammantadróxu , nm: ammuntadorzu Definizione
totu su chi serbit po ammontare, mescamente in su letu: ammantadorzu est fintzes sa de duas partes de unu mutetu
Sinonimi e contrari
ammontu,
ammuntolzu,
assacarru,
carralzamenta,
carrarzura,
cobertógliu,
coguzu,
cubutóngiu,
cucutzura,
cugutzadorza,
incarralzu
/
torrada
Frasi
àtzia is ammantadroxus e làssami biri sa brentixedha po biri ita tenis! ◊ addaghi si corcat, sas nues li faghent de ammuntadorzu
Terminologia scientifica
ts
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tout ce qui sert à couvrir
Inglese
covering
Spagnolo
mantas
Italiano
tutto ciò che serve per coprirsi,
le copèrte del lètto
Tedesco
Decken.
ammóntu , nm: ammuntu Definizione
su ammontare; calesiògiat cosa chi serbit po carragiare, a bestire / cotzare sos ammuntos in su letu = pinnigare sos oros a parte de fora, a s'ala de cabita
Sinonimi e contrari
afiagnu,
ammantu,
assacarru,
carrarzura,
coguzu,
cucutzura,
cugutzadorza
Frasi
a su piciochedhu ndhe dhi leat is ammontos po ndhe dhu fàere pesare! ◊ si est imboligau menzus in sos ammuntos e torrau a ormire ◊ a Cristos l'ant postu in sa rughe sen'ammuntu ◊ falaiat su lentore e deo sen'ammuntu! ◊ sa pinneta giughiat s'ammuntu de fenu e sida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couverture,
tout ce qui sert à couvrir
Inglese
everything useful to cover
Spagnolo
ropa
Italiano
tutto ciò che serve per coprire,
vestiàrio
Tedesco
Kleiderbestand.
ammortiginàu , agt: ammortoxinau,
ammurtixinadu,
mortighinadu Definizione
ammortisinadu, unu pagu coment'e mortu, istudau, chi dhi funt bénnias mancu is fortzas, su briu, s'atza
Sinonimi e contrari
allacanau,
allechiau,
allizadu,
ammortosinau,
imbortighinau
| ctr.
biu,
briosu,
folte
Frasi
mancai dhu biat aici ammortiginau, ciai est ómini bonu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui s'est affaissé,
effondré
Inglese
jagged
Spagnolo
amortiguado,
debilitado
Italiano
abbiosciato
Tedesco
entmutigt.
apatentàdu , agt Definizione
chi tenet o at leau sa patente; nau cun tzacu, chi tenet calecuna calidade mala créschia meda, segura
2.
est unu parassita apatentadu, semper chentza fàghere nudha!
Traduzioni
Francese
qui a le permis de conduire
Inglese
licensed
Spagnolo
cualificado,
que posee el permiso de conducir,
redomado
Italiano
patentato
Tedesco
zugelassen,
mit Führerschein versehen.
apozalàdros , nm Definizione
unu chi amparat malefatores, furones e àtera gente deosi
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui est de connivence avec les larrons
Inglese
abetter,
abettor
Spagnolo
encubridor
Italiano
favoreggiatóre
Tedesco
Begünstiger.
arbàu , agt Definizione
nau de su sabore de frutuàriu candho no est bene cotu
Sinonimi e contrari
abru 1,
cruàxini,
crudonzu,
iscrómpiu
Modi di dire
csn:
arenada arbara = agra, de sabore agritzu; arenada arbara durci = unu pagu agra, no cota dereta, de pòdere manigare
Cognomi e Proverbi
smb:
Arbau
Terminologia scientifica
sbr
Traduzioni
Francese
vert,
qui n'est pas mûr
Inglese
varied,
not completely ripe
Spagnolo
agrio
Italiano
non ben maturo
Tedesco
unreif.
arrisigóngiu , agt Definizione
nau de ccn., chi istat erriendho, chi dhi praghet a erríere; chi erriet alligru
Sinonimi e contrari
arrisulanu,
errisigórgiu,
errisingianu
/
allegru,
pregiosu
2.
sa faci sua fiat torrada arrisigòngia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui aime rire
Inglese
jolly
Spagnolo
risueño
Italiano
ridanciano
Tedesco
lachlustig.
assortàdu , agt: assortau,
assultatu Definizione
bene assortadu, chi tenet bona sorte, bona fortuna, dícia
Sinonimi e contrari
addiciadu,
afoltunadu,
auradu,
aurosu,
diciosu,
fadosu,
iscofadu,
orbau
| ctr.
irfortunadu,
mabassortau
Modi di dire
csn:
èssere assortadu = bene assortadu, tènnere fortuna; èssere male assortadu = irfortunadu, àere males, dirgràssias mannas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui a de la chance
Inglese
lucky
Spagnolo
afortunado
Italiano
fortunato
Tedesco
glücklich.
astulósu, astuósu , agt Definizione
chi che andhat o essit a àstulas; in cobertantza nau de ccn., chi si tzacat, chi si dha leat o arrennegat po dónnia cosa
Sinonimi e contrari
gliescosu
/
airósigu,
arrennegaditu,
inchietosu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui éclate facilement
Inglese
splinterful
Spagnolo
astilloso
Italiano
scheggióso
Tedesco
splitterig.
auràdu , agt Definizione
chi tenet ura bona
Sinonimi e contrari
addiciadu,
afoltunadu,
assortadu,
aurosu,
diciosu,
fadosu,
iscofadu
| ctr.
ifoltunadu
Frasi
chie dícia at tentu in beranos de paghe e de amore fit un'auradu (A.Dettori)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui a de la chance
Inglese
lucky
Spagnolo
afortunado
Italiano
fortunato
Tedesco
glücklich.
bàdhu 1 , iscl Definizione
foedhu chi donat s'idea de una duda, de una cosa chi s'iat a bòllere ischire = chini scit…, s'incapat…, fortzis…
Sinonimi e contrari
abbà!,
abbellabbatu,
acabore,
atamore,
badhone,
badhuveru,
chinnicoi,
chissae,
mentecoi,
mih!
Frasi
badhu ite pessat! ◊ badhu bidu nos at?! ◊ badhu ite si ndhe at fatu de cuss'ànima bona! ◊ badhu a chie at a tocare! ◊ badhu proite, mi so cumbintu chi carchi cosighedha l'at dassada! ◊ badhu candho bi torras a frorire, Sardigna mea!
2.
a sas primas badhu chi nono, ma abbellu abbellu zente za bi ndh'at a àere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui sait…,
va,
aller savoir (fam)
Inglese
goodness knows
Spagnolo
quién sabe
Italiano
chissà
Tedesco
wer weiß.