ammóntu , nm: ammuntu Definizione
su ammontare; calesiògiat cosa chi serbit po carragiare, a bestire / cotzare sos ammuntos in su letu = pinnigare sos oros a parte de fora, a s'ala de cabita
Sinonimi e contrari
afiagnu,
ammantu,
assacarru,
carrarzura,
coguzu,
cucutzura,
cugutzadorza
Frasi
a su piciochedhu ndhe dhi leat is ammontos po ndhe dhu fàere pesare! ◊ si est imboligau menzus in sos ammuntos e torrau a ormire ◊ a Cristos l'ant postu in sa rughe sen'ammuntu ◊ falaiat su lentore e deo sen'ammuntu! ◊ sa pinneta giughiat s'ammuntu de fenu e sida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couverture,
tout ce qui sert à couvrir
Inglese
everything useful to cover
Spagnolo
ropa
Italiano
tutto ciò che serve per coprire,
vestiàrio
Tedesco
Kleiderbestand.
arròbba , nf: orrobba,
robba* Definizione
cosa téssia, cosia o de cosire; cosa bastat chi siat, cosas o benes chi si possedint (fintzes bestiàmene a tàgiu o a chedha)/ sa manu màua de s'arrobba = s'ala mala, sa chi depet istare a parte de intro de sa bestimenta
Sinonimi e contrari
cosa,
cótili,
interessu,
tessinzu,
traste
/
beltiàmine
Frasi
cussu no tenit arrobba e dhi bis sempri su própiu bistiri ◊ cussa est s'arrobba po unu bistiri
2.
s'arrobba ocannu est grassa ca tenit ebra meda
Cognomi e Proverbi
smb:
Arobba
Traduzioni
Francese
chose,
étoffe
Inglese
thing,
cloth
Spagnolo
cosa,
ropa
Italiano
còsa,
stoffa
Tedesco
Sache,
Stoff.
beltimènta , nf, nm: bestimenta,
bestimentu,
bistimenta,
bistimentu,
estimentu,
vestimenta Definizione
orrobba sestada e cosia adata, a misura, a pònnere in dossu, bestires, totu su chi serbit a bestire a unu
Sinonimi e contrari
bestiàriu,
bestignu,
pignos
Modi di dire
csn:
b. de muda = beste noa, bona, fine; bistimentu de dónnia dí = b. de pònnere a fitianu; b. de suta (o de fundhu), de subra, de fémina, de ómine; sa b. si podet sestare, ifretzire, proare, cosire, prantzare, samunare, iscosire, tapulare
Frasi
bistimentas e butinus si ndi agatat a fuliarura ◊ mi apo fatu una bestimenta a prou: m'istat bene una meraviza! ◊ ponidí su bestimentu prus bellu chi tenis, de sa camisa a is crapitas! ◊ custa bistimenta ti fait sa personi lègia: no ti dexit ◊ su bistimentu de is erricos s'ischerat ca tenent prus càmbios
Etimo
ltn.
vestimenta
Traduzioni
Francese
habillement,
vêtement
Inglese
clothes,
garment
Spagnolo
vestuario,
ropa
Italiano
vestiàrio,
induménto,
abbigliaménto
Tedesco
Kleidung,
Kleidungsstücke (Pl.).
beltíre , vrb, nm: bestire,
bestiri,
bistire,
bistiri,
vestire Definizione
pònnere bestimentu in dossu; su bestimentu etotu, ma prus che àteru de fémina o de pipios
Sinonimi e contrari
ghestire
/
alentai,
intrare,
pònnere
| ctr.
ischígnere,
ispogiare
Modi di dire
csn:
bestire ànimu a unu = pònnere corazu, animare, alentai; bestire sidi, apititu = pònnere o batire sidi, apititu; bestire apare duas cosas = intràrelas apare; bestíresi a… (fémina, ómine, preíderu e gai) = bestíresi comente a…, de pàrrere unu…; bistiri abertu = chi l'ant fatu de pòdere abbèrrere o serrare a butones, limetas e gai; su bestire podet èssere nou, betzu, largu, astrintu, curtzu, longu, zustu, addatu, serradu, abbertu
Frasi
los ant bistios e cartaos a nobu ◊ a filla mia dha bestu comenti bollu dèu ◊ Billoi bestiat a pantalonis biancus, cartzas niedhas a istafa, sa giacheta de orbaci niedhu e sa berrita ◊ a carrasegare isse si est bestidu a fémina, sa muzere a ómine ◊ una dí su príntzipi si est bestiu a piscadori
2.
a sa pitzinna li ant fatu bestires bellos ◊ li cherent samunados sos bestiredhos, a su pitzinnu
3.
e chie la podet bistire s'abba e chie ndhe la podet bocare sa malàida? ◊ a sa dommo noba che aiant bestiu petzi sas cadiras ◊ cherio cosa bona pro mi bestire apetitu ◊ pro li bestire ànimu lu bantabat ◊ su sudore li bestit prus sapore a su pane ◊ Bantoni aiat bestiu in mesu àteru nàrrere pro secare cussu negóssiu
Cognomi e Proverbi
prb:
chie de s'anzenu si bestit restat ispozadu
Etimo
ltn.
vestire
Traduzioni
Francese
habiller,
vêtir,
vêtement
Inglese
to dress,
suit
Spagnolo
llevar,
ropa
Italiano
vestire,
indossare,
vestito
Tedesco
anziehen Kleidung.
bianchería , nf Definizione
mudantes, bestimentos de fundhu, prus che àteru de colore biancu
Frasi
ant postu manu de bona muta a sa biancheria, samunendhe
Traduzioni
Francese
linge
Inglese
linen
Spagnolo
ropa interior
Italiano
biancherìa
Tedesco
Weißwaren (Pl.).
cotonàlla , nf Definizione
orrobba, bestimentu de cotone
Traduzioni
Francese
vêtement en coton
Inglese
cotton goods
Spagnolo
ropa de algodón
Italiano
cotonerìa
Tedesco
Baumwollware.
lingería , nf Definizione
orrobba, bestimentu de fundhu, mudantes
Traduzioni
Francese
linge
Inglese
linen
Spagnolo
ropa interior
Italiano
biancherìa
Tedesco
Wäsche,
Weißwaren.
ròbba , nf: arrobba,
orrobba Definizione
cosa bastat chi siat, ma mescamente cosa téssia (es. r. de dossu, de letu), fintzes cosas o benes chi si tenent
Sinonimi e contrari
cosa,
cótili,
interessu,
tessinzu,
traste
Modi di dire
csn:
unu mari de robba = unu muntone de cosa; r. de prammu = arrobba chi bendint a metru; r. trata = bestimenta malibigada, bècia; frigare sa r. a pítighe de úngia = samunendhe, frigare sa robba in pódhighes, cun sos pódhighes; illoltiare sa r. = illimpidare, bogare sos trastes dae su sabone
Frasi
in cussa butega bi tenent robba de prammu ◊ custa est robba forte pro pantalones
2.
a un'oru bi aiat robba de linna segada ◊ cussas pro cumpàrrere sunt bàrrias de arracadas e pendhinas, totu robba valorada
Cognomi e Proverbi
smb:
Robba
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
tissu,
étoffe,
biens
Inglese
cloth
Spagnolo
ropa
Italiano
tessuto,
stòffa,
ròba
Tedesco
Stoff.
sciampladúra , nf Definizione
su sciamplai, illargada o créschia chi si faet a unu bestimentu
Sinonimi e contrari
illargadura,
sciamplamentu
/
irfodhionadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
élargissement
Inglese
widening
Spagnolo
ensanchamiento de la ropa
Italiano
slargatura
Tedesco
Verbreiterung.
tràmmudu , nm: tràmunu Definizione
bestimentu càmbiu, límpiu
Sinonimi e contrari
mudadura,
mudóngiu,
tramudu
Frasi
dàemi su tràmunu ca sa bestimenta chi zuto in dossu est bruta! ◊ Gantine est torradu de cuile pro si che leare su tràmmudu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vêtements propres,
changer le linge
Inglese
change of clothes
Spagnolo
ropa limpia para cambiarse
Italiano
vestiti di ricàmbio
Tedesco
Kleider zum Wechseln.
tramúdu, tràmudu , nm: tramuru,
tràmutu Definizione
bestimentu càmbiu, límpiu; fintzes cambiamentu de logu
Sinonimi e contrari
muda,
mudadura,
mudóngiu
/
tràmmudu
/
tramuda
Frasi
mi apo bestidu su tràmudu chi mi at ammanitzadu mamma
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vêtements propres,
changer le linge
Inglese
change of clothes
Spagnolo
el mudarse de ropa
Italiano
càmbio della biancherìa,
dei vestiti
Tedesco
Wäsche zum Wechseln.