aggruncídu , pps, agt Definitzione
de aggruncire; chi est fatu a unu túturu de su fritu
Sinònimos e contràrios
ateterighedhadu,
intinirau,
sfrigiorau
2.
nàrami ite as àpidu, Antioga: totu aggruncida pares e maltrata!
Tradutziones
Frantzesu
transi
Ingresu
to grow numb
Ispagnolu
entumecido
Italianu
intirizzito
Tedescu
erstarrt.
assutzudhíu , agt: atzutzudhiu Definitzione
chi giughet sa tudha de su fritu, afritoriu, o fintzes po timória
Sinònimos e contràrios
altudhidu,
aprilutziu,
assutzurredhau,
atzutzudhau,
sfrigiorau
Frases
is duas sorres furint atzutzudhias de s'assustru
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
transi,
engourdi
Ingresu
numbed
Ispagnolu
aterido
Italianu
intirizzito
Tedescu
erstarrt.
cancaràdu , pps, agt: cancaratu,
cancarau,
cancurau Definitzione
de cancarare; chi portat sa manu o àteru arremu chentza ndhe pòdere bàlere, chentza fortza, acancarronau; nau de un'arremu fintzes candho est informigau, coment'e dormiu o immarriu de comente fut postu ora meda / trigu, orzu cancaradu = cun s'ispiga dórchida conca a terra
Sinònimos e contràrios
aggrammiadu
Frases
lampu, s'iscrossa chi mi at dadu, sa currente, mi at cancaradu sa manu! ◊ ohi, ohi, mi at cancarau totu sa camba!
2.
bogadiche su vísciu de pedire e ista cun sas manos cancaradu! ◊ cussu dranghilloi mannu ciai podiat andai a isperdiai, ca no est cancarau! ◊ bai a castiai, ca no portas mancu is cambas cancaradas! ◊ che fui cancurau de su fritu! ◊ nois semus cancaratos dae su fritu, chin su pilu erpilatu ◊ sa vida fut disumana, cancaraos de fritu, chin apititu e gana!◊ portaiaus is cambas cancaradas a fortza de abarrai sétzius in màchina
Tradutziones
Frantzesu
engourdi,
transi
Ingresu
numbed
Ispagnolu
entumecido,
aterido,
agarrotado
Italianu
intirizzito,
rattrappito
Tedescu
erstarrt,
steif.
sidhídu , pps, agt: sidhiu Definitzione
de sidhire; chi est firmu sizidu, cradu, o, nau de unu, fintzes chi no foedhat, chi abbarrat citiu, chi istat firmu
Sinònimos e contràrios
firmu,
serradu,
sidhadu 1,
sizidu
/
mudu
/
aggruncidu
Maneras de nàrrere
csn:
sidhiu! = frimmu!, mudu!; buca sidhia = buca cosida, serrada, nadu de chie si callat mudu, no iscóbiat nudha; mòrriri sidhiu = mòrrere inteterighedhadu de su fritu
2.
est chin sas barras sidhias ◊ benindi a innòi, cantu chi abarras sidhiu ingunis! ◊ sidhia tui, ca nci nd'at po tui puru! ◊ abarra inguni sidhiu, no bèngiat genti a comporai cosa! ◊ sa fentana no seu arrennésciu a dh'oberri: est sidhia ◊ tui fai su chi ti nant e sidhiu che sa balla!
3.
sidhiu, ca megas de iscoviai totu! ◊ apo intesu custu istragamuzu… mi ne seo pesadu sidhidu, no ischio ite cosa fut (Z.Porcu)◊ sidhiu, deghinò ti pòngiu su murrabi!
Tradutziones
Frantzesu
cacheté,
transi
Ingresu
sealed,
numbed
Ispagnolu
cerrado herméticamente,
entumecido
Italianu
sigillato,
intirizzito
Tedescu
versiegelt,
erstarrt.
téteru , agt: tétiru,
tétiu Definitzione
nau de cosa chi, mescamente innanti modhe e lenta, est o est essia tostada, a bisura de nae de linna (po s'abba, po su fritu, de ufradura): si narat fintzes po deretu, ténneru, chi no est trotu; foedhandho de ccn., chi si credet meda, tropu / téteru che fuste, che brocu, che canna
Sinònimos e contràrios
achirdinadu,
chídrinu,
incodinau
/
cdh. tétaru
| ctr.
indullidori,
mugiaditu
Frases
unu candho morit s'ifritat e abbarrat téteru ◊ sa fune de cànnau ifusta est tètera ◊ bi at robba chi si est ifusta est tètera ◊ s'ischina tètera zughes, chi no t'imbàssias a nudha?! ◊ semus tèteros de su fritu!
2.
ista prus téteru subra de su cadhu! ◊ est camminandhe téteru che brocu ◊ s'ispiga a conca bàscia est ingranida, sa tètera est aurtida ◊ no so che candho a punta de ischina caminaia téteru che canna!
3.
cussa est bellita ma tètera che fusu ◊ Crateone fit colatu téteru che fuste e aiat respostu apenedhas a su salutu ◊ mi est atobiada tètera che fusu, no mi at mancu saludau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rigide,
contracté,
transi
Ingresu
rigid,
contracted,
benumbed
Ispagnolu
rígido,
contraído,
entumecido
Italianu
rìgido,
contratto,
intirizzito
Tedescu
starr,
verkrampft.
tostoràu , pps, agt: tusturatu Definitzione
de tostorare; chi est coment'e tostau, chídrinu de su fritu
Sinònimos e contràrios
afriturigadu,
aggruncidu,
ammarmurau,
allintugliadu,
ateterighedhadu,
illibriniu,
intinirau,
sfrigiorau
2.
fit una die de iberru mala e frita, fit bentu, fit frocandhe a froca lada e Mariedha, totu tostorada, bufàndhesi sas ungras! (P.Dessanay)
Tradutziones
Frantzesu
transi
Ingresu
stiffened,
frozen to death
Ispagnolu
envarado,
entumecerse
Italianu
intirizzito,
assiderato
Tedescu
erstarrt.