audítu, audítziu , nm Definitzione su iscurtare coment’e po giare coràgiu o arrexone a s'àteru, fintzes po dhi giare su cuntentu, po pònnere mente; si narat fintzes in su sensu de permissu Sinònimos e contràrios ascurtu / audida, pelmissu Frases dogni annu isperat custu, ma Deus auditu no li at dadu (P.Serra)◊ tue sempre innotzente ses istadu sentza dare a sos malos auditu ◊ Casparru aiscultaiat totu, chena dare audítziu ◊ fineint de dare audítziu e donzunu apeit su trabàgliu ◊ vos l’avio naradu, ma non mi azes dadu auditu! 2. pro colare in custu logu tenzo s'auditu de su mere ◊ chie ti at dadu auditu a intrare a inoghe? Tradutziones Frantzesu écoute, assentiment Ingresu listening, approval Ispagnolu escucha, aprobación Italianu ascólto, benestare Tedescu Hören, Zustimmung.
intèndhere , vrb: intendi, intèndiri, intènnere Definitzione ingòllere cun s’oidu, cun is origas, totugantu su chi si podet cunsiderare sonu, boghe, fintzes chentza dhue atuare o pentzare, chentza iscurtare apostadamente; dhu narant fintzes in su sensu de pònnere mente a su chi narat s’àteru, de dh’acuntentare, in su sensu de fàere efetu; rfl. istare de salude, sapire calecuna cosa de malu o de bonu in sa carena / pps. inténdhidu, intésiu; ger. intendhendhe, intendhindhe Sinònimos e contràrios sentire Maneras de nàrrere csn: èssiri bellu, o malu, a intèndiri = chi intendhet o chi no intendhet cun fatzilidade, chi no pecat o chi pecat a origras (ma fintzas chi ponet o no ponet mente); intèndhere a un'incamba = cumprèndiri allu pro cibudha; intè, intè!…, intendei!… = labai!; za l'intendhes = zenia de nada, in mesu de su chistionu, in mesu de un'àtera fràsia (e pro cussu iscrita in mesu de duas vírgulas), po no arrepítiri ma fintzas po fai arregordai su chi in su chistionu unu at giai nau; intendheresila = andai de acórdiu (fintzas èssiri afancedhaus a iscusi); abarrai inténdius = abarrai de acórdiu; mancu intesa l'at! = su corpu chi at leadu l'at furminadu, mortu in s'istante Frases est s'orija infadada de cantu a sa limba intendhiat ◊ a chie l'as intesu a nàrrere gai, maleducadu?! ◊ intendho chi sos babbais sunt fatendhe a litru intreu! ◊ chini no intendit a fuedhus no intendit mancu a cropus ◊ intendho su coro a bàtimos 2. atzerrieimí su dotori ca m'intendu totu caramau! ◊ candu dh'arrexonasta no fut prus cudhu: si bit ca si dh'intendiat, sa maladia ◊ nerit, ita s'intendit? aundi dh'increscit? ◊ su malàidu como s'intendhet bene ◊ candu si est inténdia at avisau sa levadora 3. intesa l'at: cheret nàrrere chi cussa fit sa meighina zusta ◊ Gesugristu, iscurtainnosí, intendeinnosí! ◊ gei est bellu a intendi, pichiendi totu s'ora!…◊ cussu est malu a intèndhere: li naras sa cosa a tantas bias ma no ponet mente etotu! 4. sa muzere si l'intendhiat cun àter'ómine ◊ su mere si l'intendhiat chin sa teraca ◊ fint a cumone ma no si l'intendhiant e ant iscrobadu 5. cussu, za l'intendhes, est malu: totu su chi at fatu a mie? odheu!… Sambenados e Provèrbios prb: chie no intendhet peràulas mancu corpos! Ètimu ltn. intendere Tradutziones Frantzesu entendre, sentir Ingresu to hear Ispagnolu oír Italianu udire, sentire Tedescu hören.
isciurtàre , vrb: iscultare, iscurtai, iscurtare, scurtai Definitzione giare atentzione o parare s'origa a su chi s'intendhet po bíere it'est cun precisione Sinònimos e contràrios acrustare, aiscultare* Frases chie rispondhet innantis de iscurtare est macu de ligare ◊ intendhet ma no iscurtat! ◊ iscas chi deo, pro no isbagliare, faedho pagu ma isculto meda (Tucone)◊ chie no isciurtat mama andhat imbola imbola! (A.Marceddu)◊ candho su poeta cantat sa gente isciurtat ◊ no arrennesciat a si trantziri de pitzus de su ponti, incantau castiendu e iscurtendu Tradutziones Frantzesu écouter Ingresu to listen Ispagnolu escuchar, oír Italianu ascoltare Tedescu hören.