arrégula , nf: regla* Definitzione
idea o fintzes una genia de lei chi serbit coment'e ghia de su cumportamentu, de su fàere sa cosa; aina, orrugu de cosa po fàere síngias deretas
Sinònimos e contràrios
critériu
/
arriga
Frases
no as iscípiu portai s'amori cun arrégula!
Tradutziones
Frantzesu
règle
Ingresu
straightedge
Ispagnolu
regla,
reglón
Italianu
règola,
règolo dei muratóri,
riga
Tedescu
Regel,
Richtscheit,
Lineal.
mèse , nm: mesi Definitzione
donniuna de is dóighi partes de s'annu nadas a numen tentu: tempus a fúrriu de trinta dies, de binti oto o binti noe (freàgiu) a trint'una (mese coronau); po s'organísimu de sa fémina, tempus a fúrriu de trinta dies (meda diferente de una a s'àtera) chi passat inter duas ovulatziones: si narat mescamente in su sensu de sa pérdia (purgatzioni) de sàmbene chi sa fémina tenet candho s'óvulu no ingendrat e sa carre noa (abba de mamas) chi si fut aprontada po dhu arrecire si ndhe andhat in sàmbene; paga de su trebballu fatu in tempus de unu mese
Sinònimos e contràrios
regla 1,
trempisu
Maneras de nàrrere
csn:
intrare, essire unu mese = cummentzai, acabbai o passai unu mese; m. cun m. = dónnia mesi sentza farta, unu mese ifatu de s'àteru; a su m. = unu mesi apustis (de calincunu acontéssiu); zúghere su mese (nau de is féminas) = portai su sànguini calendi me in sa natura acomenti s'isfait su pilloncu (madri) preparau po si prantai s'óvulu ingendrau (candu custu no acontessit e sa fémina no at impringiau); leare o leàresi su mese = arritirai s'istipéndiu, sa paga de su mesi; su m. de sos burricos = maju; su m. de sa Luna = tempus chi sa Luna ponet a fàghere una furriada in issa matessi (27d 7h 43m e 11,5s ); pigai dexi mesis po un'annu (nadu de sa manera de leare sas cosas, sas dificurtades) = pàrrere totu in paris, èssere animosos meda, in totu
Frases
est catódixi mesis aspetendi a torrai ◊ lassa colare trinta dies pro unu mese! ◊ sa fémina est ràida in sos tres meses ◊ custu mesi puru ciai est maseda sa bulleta de sa luxi!…◊ essidu martu est intradu su mese de abrile ◊ geo seo naschida in ghennàrgiu a cuménciu de su mese
3.
proite ch'est, sa zustíssia, a si che leare su mese?! ◊ a su mese a su mortu li narant sa missa
Terminologia iscientìfica
tpc
Ètimu
ltn.
mensis
Tradutziones
Frantzesu
mois,
menstruation
Ingresu
month,
menstruation
Ispagnolu
mes,
regla
Italianu
mése,
mestruazióne
Tedescu
Monat,
Menstruation,
Regel,
Menses (Pl.),
Mensis.
règla , nf: arrégula,
régula Definitzione
idea o fintzes una genia de lei chi serbit coment'e ghia de su cumportamentu, de su fàere sa cosa; orrugu de cosa (es. linna, plàstica) po fàere línias deretas; a logos, su pl., tocu de campana candho morit calecunu, ispiru, bona morte
Sinònimos e contràrios
critériu
/
bara,
isprammeta
Maneras de nàrrere
csn:
r. de paperi = follu a rigas pro iscríere bene in paris; zúghere a r. una cosa (pane, dinari, abba, e gai) = pònniri isceti su tanti giustu, su chi bastat, sentza ndi perdimentai nudha; zúghere r. in sas cosas = fai is cosas cun critériu, arrexonendinci apitzus
Frases
fortuna e sorte sunt chentza régula: bi cheret nudha a s'iscollare, unu! ◊ sa paradura fit una cosa connota e mancu su ricu si franghiat a cussa régula ◊ tocat a zúghere régula faedhendhe e faghindhe! ◊ sas tzias lu cheriant vene ma non b'isciant a li dare régula peruna ◊ est istudiendi is reglas de Newton
2.
sa maista iscudiat de régula a manus de sa part'e s'atza
4.
sas campanas tocheint sas régulas: bi aiat mortu una criadura naschidolza
Sambenados e Provèrbios
prb:
sa régula faghet sa domo e chie no at régula no podet avantzare
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
règle,
modèle,
parcimonie
Ingresu
rule,
law,
moderation,
model,
parsimony
Ispagnolu
regla,
parsimonia
Italianu
règola,
nòrma,
modèllo,
parsimònia
Tedescu
Regel,
Lineal,
Mäßigung.