isabiàre , vrb: isapiare Definitzione bogare su pigione de s'abe, fàere fuire o istesiare s'abe po bogare su mele; essire a giru Sinònimos e contràrios ischissurai / irmelare Frases sos mògios sunt prontos e como est ora de isabiare ◊ at isapiau una dechina de mojos e at fatu deche pedhes 2. tue as solu isapiatu sas averes chi ant prenatu sos anticos de s'eréntzia! (G.Farris) 3. isàpiant sos alligros zovanedhos che unu bolu de mariposas (G.Brocca) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu démieller Ingresu to extract the honey from Ispagnolu desmelar Italianu smielare Tedescu auspressen.
isportínu , nm: sportinu Definitzione genia de istrégiu tundhu e ladu a duos pígios apertos in mesu (po intrare in su fusu de sa prentza), fatu de crinu, fatu de crinu po pònnere s'olia mólia a dha prentzare / mata de i. (nadu de unu)= mataudhone, chi portat brenti manna Sinònimos e contràrios iscartinu Frases at cumintzau a carrare sos isportinos, los at prenaos e postos in sa supressa ◊ cada momentu umpriat una túrbia de abba budhia e la ghetabat a sos isportinos ◊ is isportinus si ponint unu apitzus de s'àteru intraus in su fusu de su bancu 2. mata de isportinu chi no est àteru! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu scouffin Ingresu big round basket Ispagnolu capacho Italianu fìscolo Tedescu Beutel zum Auspressen der Oliven.
tilpiàre , vrb: tirpiare, tripiare, tropiare, trupiare Definitzione istrínghere cosa a istrecadura, a murghidura, a atrotigadura, po che dhi bogare su súciu, s'abba; fintzes isfrutuare s'àteru Sinònimos e contràrios afíere, isciuciai, isprèmere, profizare / acacigai, atipriare, irfrutuare Frases su pastore trúpiat sas titas de sas arveghes murghíndhelas ◊ l'ant tilpiada che istratzu ◊ si trúpiant sos budrones in su lachedhu ◊ tropiendhe sa raba… faghent brou! ◊ l'at trupiadu a tenatzas ◊ su suore che l'azis tripiadu debbadas 2. su coro oprimidu restat che limone tripiadu (S.Macis)◊ adiu vida de gherra chi tripiadu mi as pro chimbant'annos! (M.Dore)◊ a su pensionadu lu fúliant tripiadu che limone ◊ no ti fóscighes su coro e ne ti trúpies sos chervedhos! ◊ a sa pianta ti atacas a tilpiare ca sa vida cheres ◊ ant tripiadu sa famíglia de su secuestradu ◊ pro nos fàghere mannos as tirpiadu sas fortzas chi aias 3. trípio pro su chi at fàmine e fritu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu presser, essorer Ingresu to squeeze Ispagnolu estrujar, exprimir Italianu strizzare, sprèmere Tedescu auswringen, auspressen.